სიცოცხლის წარმოშობის საკითხი კვლავ გადაუჭრელ თავსატეხად რჩება. ერთ-ერთ მთავარ კომპონენტად მოიაზრება რიბონუკლეინის მჟავა (რნმ), დნმ-ის მოლეკულური ნათესავი, რომელიც დედამიწაზე სიცოცხლის ყველა ფორმაში გვხვდება. ახალი კვლევის შედეგები მიუთითებს, რომ რნმ შესაძლოა ჩვენს პლანეტაზე 4.3 მილიარდი წლის წინ წარმოიქმნა. თუმცა, ყველა მეცნიერი არ იზიარებს ამ მოსაზრებას და ვარაუდობენ, რომ რნმ მხოლოდ ერთ-ერთი მოლეკულაა, რომელსაც სიცოცხლის წარმოქმნა შეუძლია სხვადასხვა სამყაროში.
რნმ-ის წარმოქმნის გარემოებები ადრეულ დედამიწაზე
ჟურნალში Proceedings of the National Academy of Sciences USA გამოქვეყნებულ სტატიაში, ასტრობიოლოგი იუტა ჰირაკავა და მისი კოლეგები აღწერენ, თუ რა პირობები იყო დედამიწაზე დაახლოებით 4.3 მილიარდი წლის წინ, როდესაც რნმ-ის წარმოქმნა გახდა შესაძლებელი. კვლევა ეფუძნება ლაბორატორიულ ექსპერიმენტებს, რომლებიც ცდილობენ იმ დროინდელი გარემოს სიმულირებას.
ადრეული დედამიწა მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდა თანამედროვე დედამიწისგან. ვარაუდობენ, რომ ატმოსფერო ნაკლებად ჟანგბადიანი იყო და ზედაპირი ხშირად ექვემდებარებოდა ვულკანურ აქტივობას და მეტეორიტების დაცემას. ამავდროულად, ოკეანეები არსებობდა და შეიცავდა სხვადასხვა ქიმიურ ნივთიერებებს.
ექსპერიმენტული შედეგები
ჰირაკავას ჯგუფმა ჩაატარა ექსპერიმენტები, რომლებშიც შექმნეს ადრეული დედამიწის ოკეანეების მსგავსი პირობები და შეისწავლეს, თუ როგორ შეიძლებოდა წარმოქმნილიყო რნმ-ის შემადგენელი ნაწილები. მათ აღმოაჩინეს, რომ გარკვეული მინერალების არსებობა და ენერგიის წყარო (მაგალითად, ულტრაიისფერი გამოსხივება) ხელს უწყობდა რნმ-ის წინამორბედი მოლეკულების წარმოქმნას.
კვლევის მთავარი დასკვნაა, რომ რნმ-ის წარმოქმნა შესაძლებელია ბუნებრივი გზით, შედარებით მარტივ პირობებშიც კი. ეს შედეგები მნიშვნელოვანია, რადგან ისინი ამყარებენ ჰიპოთეზას, რომ სიცოცხლე შესაძლოა წარმოშობილიყო დედამიწაზე აბიოგენეზის გზით, ანუ არაცოცხალი ნივთიერებიდან.
კოსმოსური პერსპექტივები
კვლევის შედეგები არ შემოიფარგლება მხოლოდ დედამიწით. თუ რნმ-ის წარმოქმნა შესაძლებელია შედარებით მარტივ პირობებში, მაშინ არსებობს შანსი, რომ ის სხვა პლანეტებზეც წარმოქმნილიყო. ეს განსაკუთრებით საინტერესოა იმ პლანეტებისთვის, რომლებიც დედამიწის მსგავსი შემადგენლობით ხასიათდებიან და წარსულში შესაძლოა უფრო ხელსაყრელი პირობები ჰქონდათ სიცოცხლისთვის.
კვლევის მნიშვნელობა და სამომავლო გეგმები
ჰირაკავას ჯგუფის კვლევა მნიშვნელოვან წვლილს შეიტანს სიცოცხლის წარმოშობის შესახებ ჩვენს ცოდნაში. ის გვაძლევს იმედს, რომ სიცოცხლე შესაძლოა უფრო გავრცელებული მოვლენა იყოს სამყაროში, ვიდრე აქამდე გვეგონა. სამომავლოდ, მეცნიერები გეგმავენ უფრო დეტალურად შეისწავლონ რნმ-ის წარმოქმნის მექანიზმები და გამოიკვლიონ სხვა მოლეკულების როლი სიცოცხლის წარმოშობაში.
ამავდროულად, მნიშვნელოვანია სხვა კვლევების შედეგების გათვალისწინებაც. მაგალითად, ორსულობის დროს COVID-19-ის ვაქცინის გაკეთება ამცირებს ნაადრევი მშობიარობის რისკს, ხოლო ჯანმრთელობის დაზღვევის არქონა ზრდის ბავშვებში კიბოთი სიკვდილიანობას. ეს ფაქტორები, ერთი შეხედვით, განსხვავებულ საკითხებს ეხება, თუმცა ყველა მათგანი ხაზს უსვამს სამეცნიერო კვლევების მნიშვნელობას და მათ პრაქტიკულ გამოყენებას საზოგადოების კეთილდღეობისთვის.
