შეერთებული შტატების პრეზიდენტმა, დონალდ ტრამპმა, ცოტა ხნის წინ, განაცხადა მრავალფეროვნების საიმიგრაციო სავიზო პროგრამის, იგივე „გრინ ბარათის ლატარიის“ (Diversity Immigrant Visa Program) შეჩერების შესახებ. აღნიშნული გადაწყვეტილება მიღებულ იქნა იმ ფონზე, როდესაც ერთ-ერთი სროლების საქმეში ბრალდებული პირი, სავარაუდოდ, სწორედ ამ პროგრამის საშუალებით მოხვდა ამერიკის შეერთებულ შტატებში. პრეზიდენტის ადმინისტრაცია ამ ნაბიჯს ქვეყნის უსაფრთხოების ინტერესებით ხსნის და მიზნად ისახავს საიმიგრაციო სისტემის გადახედვასა და გამკაცრებას. ეს განცხადება მნიშვნელოვან დებატებს იწვევს როგორც შიდა პოლიტიკურ წრეებში, ისე საერთაშორისო ასპარეზზე, გავლენას ახდენს რა ათასობით ადამიანის საიმიგრაციო პერსპექტივაზე.
პროგრამის შეჩერების მოტივები და პრეზიდენტის განცხადება
პრეზიდენტ ტრამპის გადაწყვეტილების მთავარ მოტივად სახელდება ეროვნული უსაფრთხოების გაძლიერების აუცილებლობა. განცხადებაში ხაზგასმით აღინიშნა, რომ პროგრამის შეჩერების უშუალო კატალიზატორი გახდა ის ფაქტი, რომ ბრაუნისა და მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის (MIT) მიმდებარე ტერიტორიაზე მომხდარ სროლებთან დაკავშირებული ეჭვმიტანილი პირი სწორედ მრავალფეროვნების სავიზო პროგრამის მეშვეობით შემოვიდა აშშ-ში. თეთრი სახლის განცხადებით, ამ ინციდენტმა ნათლად აჩვენა არსებული საიმიგრაციო სისტემის სისუსტეები და საფრთხეები, რომლებიც შესაძლოა მოჰყვეს არასათანადო შემოწმების პროცედურებს.
პრეზიდენტმა ტრამპმა არაერთხელ გაამახვილა ყურადღება აშშ-ის საიმიგრაციო პოლიტიკის რეფორმირების საჭიროებაზე, განსაკუთრებით კი იმ იმიგრანტების მიმართ, რომლებიც ლატარიის პრინციპით შედიან ქვეყანაში. მისი ადმინისტრაცია მოწოდებულია, შექმნას სისტემა, რომელიც ორიენტირებული იქნება დამსახურებაზე და ქვეყნისთვის სასარგებლო უნარებზე, ვიდრე შემთხვევით შერჩევაზე. ეს ნაბიჯი ლოგიკურად ჯდება პრეზიდენტის უფრო ფართო ხედვაში, რომელიც მიზნად ისახავს საზღვრის დაცვის გაძლიერებას და არალეგალური იმიგრაციის შეზღუდვას.
მრავალფეროვნების სავიზო პროგრამა: ისტორია და მიზანი
მრავალფეროვნების საიმიგრაციო სავიზო პროგრამა, ანუ DV პროგრამა, აშშ-ში 1990 წელს დაწესდა. მისი მთავარი მიზანი იყო შეერთებული შტატების იმიგრანტი მოსახლეობის ეთნიკური და კულტურული მრავალფეროვნების შენარჩუნება და გაზრდა. პროგრამა ყოველწლიურად ათასობით მწვანე ბარათს გასცემდა იმ ქვეყნების მოქალაქეებზე, რომელთა იმიგრაციის მაჩვენებელი აშშ-ში ისტორიულად დაბალი იყო. ეს სისტემა მოწოდებული იყო, აღმოეფხვრა დისბალანსი საიმიგრაციო ნაკადებში და შანსი მიეცა იმ ადამიანებისთვის, რომლებსაც სხვა საიმიგრაციო გზებით აშშ-ში მოხვედრის მცირე შესაძლებლობა ჰქონდათ.
პროგრამის ფარგლებში, ყოველწლიურად დაახლოებით 50,000 მწვანე ბარათი გაიცემოდა ლატარიის პრინციპით. განაცხადის შეტანა შეეძლო მსოფლიოს თითქმის ნებისმიერი ქვეყნის მოქალაქეს, გარდა იმ სახელმწიფოებისა, რომლებსაც აშშ-ში იმიგრაციის მაღალი მაჩვენებელი ჰქონდათ. კანდიდატებს მოეთხოვებოდათ მინიმუმ საშუალო განათლება ან მინიმუმ ორი წლის სამუშაო გამოცდილება გარკვეულ სფეროებში. პროგრამა ფართოდ იყო პოპულარული მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში, მათ შორის საქართველოშიც, სადაც ათასობით მოქალაქე ყოველწლიურად ცდილობდა ბედის ცდას.
ინციდენტი და უსაფრთხოების დებატები
მრავალფეროვნების სავიზო პროგრამის შეჩერების გადაწყვეტილებას საფუძვლად დაედო კონკრეტული ინციდენტი, რომელშიც სავარაუდოდ მონაწილეობდა პირი, რომელიც სწორედ ამ პროგრამის მეშვეობით შევიდა აშშ-ში. თუმცა, წყაროებში დეტალები არ არის დაზუსტებული, პრეზიდენტის ადმინისტრაციამ ეს ფაქტი გამოიყენა, როგორც პროგრამის გაუქმების უტყუარი არგუმენტი. ამ ინციდენტმა კიდევ ერთხელ გაამწვავა დებატები აშშ-ის საიმიგრაციო სისტემის სანდოობისა და ეროვნული უსაფრთხოების ჭრილში. კრიტიკოსები ამტკიცებენ, რომ ლატარიის პრინციპზე დაფუძნებული სისტემა არ იძლევა გარანტიას, რომ ქვეყანაში მხოლოდ უსაფრთხო და კეთილსინდისიერი პირები შევლენ.
უსაფრთხოების დებატები დიდი ხანია მიმდინარეობს აშშ-ში, განსაკუთრებით კი 11 სექტემბრის ტერაქტების შემდეგ. მთავრობა, მუდმივად ეძებს გზებს, რათა გააუმჯობესოს იმიგრანტების შემოწმების პროცედურები და შეამციროს პოტენციური საფრთხეები. ამ კონტექსტში, მრავალფეროვნების სავიზო პროგრამის შეჩერება განიხილება, როგორც პრეზიდენტ ტრამპის ადმინისტრაციის მტკიცე პოზიცია ეროვნული უსაფრთხოების პრიორიტეტულობის საკითხში, რომელიც, მისი აზრით, ზოგჯერ ზიანდება „შემთხვევითობის“ პრინციპით.
პოლიტიკური და საზოგადოებრივი რეაქციები
პრეზიდენტის გადაწყვეტილებას მრავალმხრივი პოლიტიკური და საზოგადოებრივი რეაქციები მოჰყვა. რესპუბლიკური პარტიის ნაწილმა მხარი დაუჭირა პროგრამის შეჩერებას, რაც, მათი აზრით, აუცილებელია ქვეყნის უსაფრთხოების ინტერესებისთვის. ისინი ამტკიცებენ, რომ პროგრამის პირვანდელი მიზანი – მრავალფეროვნების უზრუნველყოფა – არ უნდა აღემატებოდეს მოქალაქეების უსაფრთხოების პრიორიტეტს. ამ მიმართულებით, კონსერვატიული წრეები დიდი ხანია აკრიტიკებდნენ ლატარიის სისტემას, მიიჩნევდნენ რა მას დაუცველსა და მანიპულირებისთვის ღიას.
მეორეს მხრივ, დემოკრატებმა და უფლებადამცველმა ორგანიზაციებმა მკაცრად გააკრიტიკეს ეს ნაბიჯი. მათი აზრით, მრავალფეროვნების სავიზო პროგრამა წარმოადგენდა მნიშვნელოვან ინსტრუმენტს, რომელიც ხელს უწყობდა აშშ-ის, როგორც მრავალკულტურული და ტოლერანტული საზოგადოების იმიჯის შენარჩუნებას. კრიტიკოსები ასევე აღნიშნავენ, რომ ერთი ინდივიდუალური ინციდენტის გამო მთელი პროგრამის შეჩერება არის გაუმართლებელი და დისკრიმინაციული. ისინი მოუწოდებენ ადმინისტრაციას, გადახედოს ამ გადაწყვეტილებას და ყურადღება გაამახვილოს საიმიგრაციო სისტემის ხარვეზების გამოსწორებაზე, ვიდრე მის მთლიანად გაუქმებაზე.
მომავალი პერსპექტივები და იმიგრაციული პოლიტიკა
მრავალფეროვნების სავიზო პროგრამის შეჩერება სავარაუდოდ მნიშვნელოვან ცვლილებებს გამოიწვევს აშშ-ის საიმიგრაციო პოლიტიკაში. ამ გადაწყვეტილებით, პრეზიდენტ ტრამპის ადმინისტრაცია აგზავნის მკაფიო სიგნალს, რომ მომავალში პრიორიტეტი მიენიჭება იმ იმიგრანტებს, რომლებიც ქვეყანას ეკონომიკურ სარგებელს მოუტანენ ან ფლობენ მაღალკვალიფიციურ უნარებს, ვიდრე მათ, ვინც შემთხვევითი შერჩევის პრინციპით ხვდებიან აშშ-ში. მოსალოდნელია, რომ მომავალში კონგრესში გააქტიურდება დებატები საიმიგრაციო რეფორმების შესახებ, სადაც განხილული იქნება ახალი კანონპროექტები, რომლებიც მიზნად ისახავს საიმიგრაციო სისტემის გამარტივებას და ამავდროულად გამკაცრებას უსაფრთხოების თვალსაზრისით.
ამ გადაწყვეტილებას შესაძლოა ჰქონდეს გრძელვადიანი გავლენა აშშ-ის დემოგრაფიულ სურათსა და საერთაშორისო ურთიერთობებზეც. ქვეყნები, რომლებიც აქამდე აქტიურად მონაწილეობდნენ DV პროგრამაში, იძულებულნი იქნებიან, გადახედონ თავიანთი მოქალაქეების აშშ-ში იმიგრაციის პერსპექტივებს. ეს ნაბიჯი კიდევ ერთხელ უსვამს ხაზს ტრამპის ადმინისტრაციის „ამერიკა უპირველეს ყოვლისა“ პოლიტიკას, სადაც ეროვნული ინტერესები და უსაფრთხოება დგას ყველა სხვა მოსაზრებაზე მაღლა.
მრავალფეროვნების საიმიგრაციო სავიზო პროგრამის შეჩერება წარმოადგენს დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციის საიმიგრაციო პოლიტიკის კიდევ ერთ მნიშვნელოვან ნაბიჯს. გადაწყვეტილება, რომელიც ერთი მხრივ ეროვნული უსაფრთხოების გაძლიერებით არის მოტივირებული და კონკრეტულ ინციდენტს უკავშირდება, მეორე მხრივ კი იწვევს მწვავე დებატებს საიმიგრაციო სისტემის სამართლიანობასა და მრავალფეროვნების პრინციპებზე. მომავალი თვეები აჩვენებს, თუ რა მიმართულებით განვითარდება აშშ-ის საიმიგრაციო პოლიტიკა და რა გავლენას მოახდენს ეს გადაწყვეტილება ქვეყნის იმიჯსა და საერთაშორისო ურთიერთობებზე.
