ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტმა გააკეთა განცხადება, რომლის მიხედვითაც, ქვეყანაში შესვლა აეკრძალა ხუთ ევროპელ პირს. ეს გადაწყვეტილება განპირობებულია ბრალდებებით, რომ აღნიშნული პირები აქტიურად ცდილობდნენ ზეწოლა მოეხდინათ ამერიკულ ტექნოლოგიურ ფირმებზე, რათა მათ ონლაინ სივრცეში ამერიკელი მოქალაქეების შეხედულებები ცენზურას დაექვემდებარებინათ ან ჩაეხშოთ. სახელმწიფო მდივანმა მარკო რუბიომ დაადასტურა ეს ნაბიჯი და ხაზი გაუსვა, რომ აკრძალვა ეფუძნება მაისში მიღებულ ახალ სავიზო პოლიტიკას. აღნიშნული პოლიტიკა მიზნად ისახავს იმ უცხოელთა მიმართ შეზღუდვების დაწესებას, რომლებიც ამერიკის შეერთებულ შტატებში დაცული სიტყვის თავისუფლების ცენზურაზე არიან პასუხისმგებელნი.
აშშ-ის სავიზო პოლიტიკის გამკაცრება და მიზეზები
სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება ხუთი ევროპელი პირის მიმართ, რომლებიც ამერიკულ ტექნოლოგიურ კომპანიებზე ზეწოლაში არიან ბრალდებულნი, მოწმობს ამერიკის შეერთებული შტატების მტკიცე პოზიციას სიტყვის თავისუფლების დაცვის კუთხით. ეს ნაბიჯი პირდაპირ კავშირშია ახალ სავიზო რეგულაციებთან, რომელიც მიმდინარე წლის მაისში შევიდა ძალაში. აღნიშნული რეგულაციები აწესებს შეზღუდვებს იმ უცხო ქვეყნის მოქალაქეებისთვის, რომლებიც, აშშ-ის შეფასებით, მონაწილეობენ ამერიკის ტერიტორიაზე დაცული სიტყვის თავისუფლების ცენზურაში ან დათრგუნვაში. ამ პოლიტიკის ძირითადი მიზანია ამერიკული ღირებულებების, კერძოდ კი გამოხატვის თავისუფლების, დაცვა გარე ჩარევისაგან, განსაკუთრებით კი ციფრულ სივრცეში, სადაც ინფორმაციის გავრცელებას და დისკუსიას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს დემოკრატიული პროცესებისთვის. აკრძალული პირების ვინაობა და კონკრეტული ქმედებები არ დასახელებულა, თუმცა სახელმწიფო დეპარტამენტის განცხადება მიუთითებს ორგანიზებულ ძალისხმევაზე, რომელიც მიმართული იყო ამერიკული კომპანიების კონტენტ მოდერაციის პოლიტიკის შეცვლისკენ.
სახელმწიფო მდივან მარკო რუბიოს მკაცრი შეფასებები
სახელმწიფო მდივანმა მარკო რუბიომ მკაცრად შეაფასა აკრძალული ევროპელების ქმედებები. მან ისინი დაახასიათა, როგორც „რადიკალი აქტივისტები“ და „შეიარაღებული არასამთავრობო ორგანიზაციები“. ეს ტერმინოლოგია ხაზს უსვამს აშშ-ის აღქმას, რომ ზეწოლის განმახორციელებელი პირები არა მხოლოდ თავიანთ შეხედულებებს გამოხატავდნენ, არამედ ორგანიზებულად და მიზანმიმართულად მოქმედებდნენ ამერიკული ტექნოლოგიური პლატფორმების წინააღმდეგ. რუბიოს განცხადებით, ევროპაში „ძალიან დიდი ხანია, იდეოლოგები ხელმძღვანელობენ ორგანიზებულ ძალისხმევას“, რაც გულისხმობს იმას, რომ ეს არ არის ერთჯერადი ინციდენტი, არამედ გრძელვადიანი და კოორდინირებული კამპანიის ნაწილი. ეს განცხადებები არა მხოლოდ განმარტავს გადაწყვეტილების სიმძიმეს, არამედ წარმოაჩენს აშშ-ის შეშფოთებას საზღვარგარეთიდან მომდინარე გავლენებზე, რომლებსაც შეუძლია შეაფერხოს შიდა დისკუსია და საჯარო აზრთა გაცვლა ციფრულ პლატფორმებზე.
სიტყვის თავისუფლების დაცვა ციფრულ ეპოქაში
ამერიკის შეერთებული შტატებისთვის სიტყვის თავისუფლება კონსტიტუციური ფასეულობაა, რომელიც პირველი შესწორებით არის გარანტირებული. ტექნოლოგიური პროგრესისა და ციფრული პლატფორმების განვითარებასთან ერთად, სიტყვის თავისუფლების ცნება სულ უფრო ხშირად კვეთს ეროვნულ საზღვრებს. ამერიკული ტექნოლოგიური კომპანიები გლობალურად მოქმედებენ და მათი კონტენტ მოდერაციის პოლიტიკა ხშირად საერთაშორისო დებატების საგანი ხდება. აშშ-ის მიერ მიღებული ეს გადაწყვეტილება ხაზს უსვამს მის მცდელობას, დაიცვას თავისი მოქალაქეების გამოხატვის უფლება, მაშინაც კი, როდესაც ზეწოლა გარედან მოდის. ვაშინგტონი მიიჩნევს, რომ უცხოელი აქტორების მცდელობა, უკარნახონ ამერიკულ კომპანიებს, თუ რა შინაარსის კონტენტი უნდა იყოს დაშვებული ან აკრძალული, ძირს უთხრის დემოკრატიული დისკურსის საფუძვლებს. ეს ასევე ასახავს მზარდ დაძაბულობას სხვადასხვა ქვეყნის მიდგომებს შორის ონლაინ კონტენტის რეგულირების მიმართ, სადაც ზოგიერთი სახელმწიფო ცდილობს უფრო მეტი კონტროლი დაამყაროს ინტერნეტ სივრცეზე, ვიდრე ეს ამერიკული კანონმდებლობითაა გათვალისწინებული.
საერთაშორისო ასპექტები და მომავალი გამოწვევები
სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ მიღებულ ამ გადაწყვეტილებას შეიძლება ჰქონდეს ფართო საერთაშორისო შედეგები. მიუხედავად იმისა, რომ კონკრეტული დიპლომატიური რეაქციები ჯერჯერობით უცნობია, სავარაუდოა, რომ ევროპის გარკვეული წრეები ამ ნაბიჯს განიხილავენ, როგორც ამერიკის მცდელობას, გავლენა მოახდინოს ევროპულ პოლიტიკაზე ონლაინ კონტენტის რეგულირების კუთხით. ამავდროულად, ეს პრეცედენტი შეიძლება გახდეს საფუძველი სხვა ქვეყნებისთვის, რომ მსგავსი ზომები მიიღონ იმ პირების წინააღმდეგ, რომლებიც, მათი აზრით, ეროვნულ ინტერესებს აზიანებენ ციფრულ სივრცეში. გლობალური ციფრული მმართველობის კონტექსტში, სადაც ქვეყნებს შორის ხშირად განსხვავებული შეხედულებები არსებობს სიტყვის თავისუფლებისა და დეზინფორმაციის წინააღმდეგ ბრძოლის ბალანსთან დაკავშირებით, ასეთი ნაბიჯები კიდევ უფრო ამწვავებს დებატებს. მომავალში, სავარაუდოა, რომ მსგავსი ინციდენტები გაგრძელდება, რადგან ქვეყნები ცდილობენ დაიცვან თავიანთი სუვერენიტეტი და მოქალაქეების უფლებები სულ უფრო ურთიერთდაკავშირებულ ციფრულ სამყაროში.
ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ ხუთი ევროპელისთვის ქვეყანაში შესვლის აკრძალვა, ტექნოლოგიურ კომპანიებზე ცენზურის გამო, წარმოადგენს აშშ-ის მტკიცე პოზიციის დემონსტრირებას სიტყვის თავისუფლების დაცვის საქმეში. ეს გადაწყვეტილება, რომელიც ახალ სავიზო პოლიტიკას ეფუძნება, ხაზს უსვამს ვაშინგტონის მზადყოფნას, აღკვეთოს უცხოელი აქტორების მცდელობები, გავლენა მოახდინონ ამერიკულ ციფრულ პლატფორმებზე და შეზღუდონ ამერიკელთა გამოხატვის თავისუფლება. ეს ნაბიჯი ასევე ასახავს გლობალურ გამოწვევებს, რომლებიც უკავშირდება ონლაინ კონტენტის რეგულირებას, დემოკრატიული დისკურსის დაცვას და საერთაშორისო თანამშრომლობას ციფრულ ეპოქაში.
