გასულ დღეებში მიღწეული შეთანხმების მიხედვით, ამერიკის შეერთებული შტატები და უკრაინა კონფლიქტის დასრულებისაკენ მიმართულ რამდენიმე საკვანძო საკითხზე შეთანხმდნენ. აღნიშნული განცხადება უკრაინის პრეზიდენტმა, ვოლოდიმირ ზელენსკიმ, 2025 წლის 24 დეკემბერს გააკეთა. მოლაპარაკებების მიუხედავად, დაძაბული რჩება ორი ძირითადი თემა: უკრაინის აღმოსავლეთ სამრეწველო რეგიონებში ტერიტორიული კონტროლი და ზაპოროჟიეს ატომური ელექტროსადგურის მომავალი მართვა. ამერიკის მხარემ უკვე წარუდგინა რუსეთის წარმომადგენლებს „ოცპუნქტიანი გეგმა“, რაზეც მოსკოვის პასუხი მომავალი ოთხშაბათისთვის არის მოსალოდნელი.
მნიშვნელოვანი პროგრესი ფლორიდის მოლაპარაკებებზე
უკრაინის პრეზიდენტის განცხადებით, აშშ-სა და უკრაინის წარმომადგენლებს შორის ფლორიდაში გამართული მარათონული მოლაპარაკებების შედეგად, მხარეებმა მიაღწიეს შეთანხმებას კონფლიქტის დასრულებასთან დაკავშირებულ რიგ კრიტიკულ საკითხებზე. ეს კონსენსუსი წარმოადგენს ოთხწლიანი კონფლიქტის მოგვარებისკენ გადადგმულ მნიშვნელოვან ნაბიჯს. მიუხედავად იმისა, რომ მიღწეული შეთანხმების დეტალები არ კონკრეტდება, ფაქტი, რომ მხარეებმა კონსენსუსს მიაღწიეს, მიუთითებს დიპლომატიური ძალისხმევის სერიოზულობაზე და კონფლიქტის შეწყვეტის საერთო სურვილზე. პრეზიდენტ ზელენსკის გამოსვლა ბრიუსელში, ევროკავშირის სამიტზე, ხაზს უსვამს ამ მოვლენის საერთაშორისო მნიშვნელობას და მოლაპარაკებების ცენტრალურ ხასიათს.
გადაუჭრელი საკითხები: ტერიტორიული კონტროლი და ზაპოროჟიეს ატომური ელექტროსადგური
მიღწეული პროგრესის მიუხედავად, დიპლომატიურ პროცესში კვლავ რჩება ორი კრიტიკული და გადაუჭრელი საკითხი, რომელიც სამშვიდობო შეთანხმების ბედზე მნიშვნელოვან გავლენას მოახდენს. პირველი მათგანია ტერიტორიული კონტროლი უკრაინის აღმოსავლეთ სამრეწველო რეგიონებში. ეს ტერიტორიები კონფლიქტის ყველაზე მწვავე ზონებად რჩება და მათზე კონტროლის დამყარების საკითხი მოლაპარაკებების ქვაკუთხედს წარმოადგენს. მეორე მნიშვნელოვანი პრობლემაა ზაპოროჟიეს ატომური ელექტროსადგურის მართვა. ეს ობიექტი, რომელიც ევროპაში უდიდეს ატომურ ელექტროსადგურს წარმოადგენს, კონფლიქტის დაწყებიდან მოყოლებული დაპირისპირების ერთ-ერთ ეპიცენტრად იქცა, რაც რეგიონალური და გლობალური უსაფრთხოებისათვის სერიოზულ საფრთხეს ქმნის. ამ ორი საკითხის მოგვარება აუცილებელია სრულყოფილი და გრძელვადიანი სამშვიდობო შეთანხმებისთვის.
„ოცპუნქტიანი გეგმა“ და მოსკოვის რეაქციის მოლოდინი
აშშ-სა და უკრაინას შორის მიღწეული კონსენსუსის საფუძველზე, ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა რუსეთის ფედერაციის წარმომადგენლებს წარუდგინა „ოცპუნქტიანი გეგმა“. ეს გეგმა შემუშავდა ფლორიდაში გამართული ხანგრძლივი მოლაპარაკებების შედეგად და მიზნად ისახავს კონფლიქტის ყველა ასპექტის მოგვარებას. უკრაინის პრეზიდენტის, ვოლოდიმირ ზელენსკის განცხადებით, მოსკოვის ოფიციალური პასუხი ამ დოკუმენტზე მიმდინარე წლის მომავალი ოთხშაბათისთვის არის მოსალოდნელი. „ოცპუნქტიანი გეგმის“ შინაარსი და მასზე რუსეთის რეაქცია გადამწყვეტი იქნება სამშვიდობო პროცესის შემდგომი განვითარებისთვის. საერთაშორისო საზოგადოება მოუთმენლად ელის მოსკოვის პოზიციას, რათა შეფასდეს კონფლიქტის დიპლომატიური გზით დასრულების რეალური პერსპექტივები.
კონფლიქტის გრძელი გზა მშვიდობისკენ
ოთხწლიანი კონფლიქტის მანძილზე, უკრაინაში განვითარებულმა მოვლენებმა მნიშვნელოვნად შეცვალა გეოპოლიტიკური ლანდშაფტი. ამ ხნის განმავლობაში არაერთი დიპლომატიური მცდელობა განხორციელდა, თუმცა რეალური გარღვევა ამ დრომდე ვერ მოხერხდა. ახლა, როდესაც აშშ-სა და უკრაინას შორის მიღწეულია გარკვეული კონსენსუსი და რუსეთის მხარეს წარედგინა დეტალური გეგმა, იქმნება შესაძლებლობა, რომ კონფლიქტმა დასრულებისკენ გადადგას ნაბიჯები. თუმცა, გადაუჭრელი საკითხების სირთულე, განსაკუთრებით ტერიტორიული მთლიანობისა და კრიტიკული ინფრასტრუქტურის კონტროლის თვალსაზრისით, მიუთითებს იმაზე, რომ სამშვიდობო პროცესი კვლავაც რთული და ხანგრძლივი იქნება. მხარეთა მზაობა კომპრომისებისთვის განსაზღვრავს საბოლოო შედეგს.
ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და უკრაინას შორის მიღწეული კონსენსუსი, თუნდაც ნაწილობრივი, მნიშვნელოვანი მოვლენაა ოთხწლიანი კონფლიქტის კონტექსტში. ეს გადადგმული ნაბიჯი იმედს იძლევა, რომ დიპლომატიური გზით შესაძლებელია მშვიდობის მიღწევა. თუმცა, ტერიტორიული კონტროლისა და ზაპოროჟიეს ატომური ელექტროსადგურის მართვის გარშემო არსებული უთანხმოებები კვლავაც მთავარ ბარიერებად რჩება. მოსკოვისგან მომავალი ოთხშაბათს მოსალოდნელი პასუხი „ოცპუნქტიან გეგმაზე“ გადამწყვეტი იქნება. საერთაშორისო საზოგადოება ყურადღებით აკვირდება მოვლენების განვითარებას, ვინაიდან ამ მოლაპარაკებების შედეგი გავლენას მოახდენს არა მხოლოდ რეგიონულ, არამედ გლობალურ უსაფრთხოებასა და სტაბილურობაზე.
