შეერთებული შტატების განათლების დეპარტამენტის მიერ გავრცელებული ინფორმაციით, ტრამპის ადმინისტრაცია 2026 წლის დასაწყისიდან კვლავ დაიწყებს იმ სტუდენტური სესხების გადაუხდელობის გამო ხელფასის დაყადაღებას, რომელთა მსესხებლებიც ვადაგადაცილებულ სტატუსში იმყოფებიან. აღნიშნული ნაბიჯი მრავალწლიანი პაუზის შემდეგ ხორციელდება, რომელიც COVID-19 პანდემიის გამო იყო გამოცხადებული. ეს ინიციატივა ფედერალური მთავრობის მხრიდან სესხების ამოღების მცდელობების განახლებას მოასწავებს, რაც ათასობით მსესხებელზე მოახდენს პირდაპირ გავლენას.
ფონის მიმოხილვა: სტუდენტური სესხები და ნაგულისხმევი სტატუსი
ამერიკის შეერთებულ შტატებში ფედერალური სტუდენტური სესხები განათლების ხელმისაწვდომობის მნიშვნელოვანი კომპონენტია, თუმცა მათი გადახდის პროცესი ზოგჯერ სირთულეებთან არის დაკავშირებული. როდესაც მსესხებელი 270 დღეზე მეტი ხნის განმავლობაში არ ახორციელებს სესხის გადახდას, იგი ნაგულისხმევ სტატუსში გადადის. ეს სტატუსი ფედერალურ მთავრობას აძლევს უფლებას, მიმართოს სხვადასხვა მექანიზმს დავალიანების ამოღებისთვის. ამ მექანიზმებში შედის არა მხოლოდ ხელფასის დაყადაღება, არამედ საგადასახადო დაბრუნების (tax refunds) ჩამორთმევა და სოციალური უზრუნველყოფის შეღავათებიდან თანხის დაკავებაც კი.
ნაგულისხმევი სტატუსი სერიოზულ შედეგებს იწვევს მსესხებლებისთვის, რადგან ის აზიანებს მათ საკრედიტო ისტორიას, ართმევს გარკვეული ფედერალური დახმარების მიღების შესაძლებლობას და ზღუდავს მომავალ ფინანსურ პერსპექტივებს. წლების განმავლობაში, სტუდენტური სესხების მზარდი ოდენობა და მსესხებლების რაოდენობა ქვეყნის მასშტაბით მნიშვნელოვან ფინანსურ და სოციალურ გამოწვევად იქცა.
პანდემიით გამოწვეული პაუზა და მისი შეწყვეტა
2020 წელს, COVID-19 პანდემიის დაწყებასთან ერთად, აშშ-ის მთავრობამ მიიღო გადაწყვეტილება, დროებით შეეჩერებინა ფედერალური სტუდენტური სესხების გადახდები, საპროცენტო განაკვეთების დარიცხვა და, მათ შორის, ვადაგადაცილებული სესხების გამო ხელფასის დაყადაღება. ეს ნაბიჯი მიზნად ისახავდა მოქალაქეების ფინანსური ტვირთის შემსუბუქებას ეკონომიკური გაურკვევლობის პერიოდში.
პაუზა რამდენიმე წელს გაგრძელდა, რამაც მილიონობით ამერიკელ მსესხებელს საშუალება მისცა, დროებით ამოსუნთქულიყო და პრიორიტეტი სხვა ფინანსურ საჭიროებებზე გადაეტანა. თუმცა, განათლების დეპარტამენტის განცხადებით, ეს შეჩერება 2026 წლის დასაწყისში დასრულდება და სახელმწიფო კვლავ განაახლებს ნაგულისხმევი სტატუსის მქონე სესხების ამოღების აქტიურ პროცესს, მათ შორის ხელფასის დაყადაღების გზით.
ხელფასის დაყადაღების მექანიზმი და პროცესი
ხელფასის დაყადაღება წარმოადგენს იურიდიულ პროცესს, რომლის ფარგლებშიც დამსაქმებელი ვალდებულია, დასაქმებულის ხელფასიდან გარკვეული თანხა უშუალოდ კრედიტორს – ამ შემთხვევაში, ფედერალურ მთავრობას – გადაურიცხოს. ეს ხდება მსესხებლის თანხმობის გარეშე, სასამართლო გადაწყვეტილების ან ადმინისტრაციული ბრძანების საფუძველზე.
განათლების დეპარტამენტის წარმომადგენლის განმარტებით, ხელფასის დაყადაღების პირველი შეტყობინებები დაახლოებით 1000 ვადაგადაცილებულ მსესხებელს გადაეგზავნება 2026 წლის 7 იანვრის კვირაში. დეპარტამენტი ელოდება, რომ აღნიშნული შეტყობინებების რაოდენობა ყოველთვიურად გაიზრდება მთელი წლის განმავლობაში, რაც მიანიშნებს პროგრამის მასშტაბურ ხასიათზე და ათასობით დამატებითი მსესხებლის პოტენციურ ჩართულობაზე პროცესში.
პოტენციური გავლენა და მასშტაბები
ხელფასის დაყადაღების განახლებას მნიშვნელოვანი ფინანსური შედეგები ექნება იმ მსესხებლებისთვის, ვინც სტუდენტური სესხების გადახდას 270 დღეზე მეტი ხნის განმავლობაში აგვიანებდა. შემოსავლის ნაწილის დაკარგვა პირდაპირ აისახება მათ ყოველდღიურ ბიუჯეტზე, რაც შესაძლოა სირთულეებს ქმნიდეს სხვა აუცილებელი ხარჯების დასაფარად. პროგრამის მოსალოდნელი გაფართოება, ყოველთვიური ზრდის ტენდენციით, გულისხმობს, რომ მსესხებელთა სულ უფრო მეტი რაოდენობა მოხვდება ამ პროცესში.
ფედერალური მთავრობის მიერ გამოყენებული სხვა მექანიზმები, როგორიცაა საგადასახადო დაბრუნების ჩამორთმევა და სოციალური უზრუნველყოფის შეღავათებიდან თანხის დაკავება, ასევე მნიშვნელოვან ზეწოლას ახდენს მოქალაქეებზე. ეს კომპლექსური მიდგომა მიზნად ისახავს ყველა შესაძლო წყაროდან დავალიანების ამოღებას, რაც კიდევ უფრო ამძიმებს ნაგულისხმევ სტატუსში მყოფი მსესხებლების მდგომარეობას. მთავრობის გადაწყვეტილება ხაზს უსვამს მისი მტკიცე განზრახვას, დაიბრუნოს სახელმწიფოს წინაშე არსებული სტუდენტური დავალიანებები.
მომავალი პერსპექტივები და მოსალოდნელი ცვლილებები
ხელფასის დაყადაღების განახლება ერთი კონკრეტული ნაბიჯია ფართო ცვლილებების ფონზე, რომელიც ფედერალური სტუდენტური სესხების სისტემაშია მოსალოდნელი. როგორც წყაროებშია აღნიშნული, „ფედერალური სტუდენტური სესხები იცვლება“ და 2026 წელი ამ მხრივ ახალ რეალობას შესთავაზებს ამერიკელ მსესხებლებს. მიუხედავად იმისა, რომ ამ ეტაპზე დამატებითი დეტალები სხვა ცვლილებების შესახებ არ არის დაკონკრეტებული, ხელფასის დაყადაღების პროცესის განახლება მიანიშნებს მთავრობის ახალ, უფრო მკაცრ მიდგომაზე სტუდენტური დავალიანებების მიმართ. ეს შეიძლება მოიცავდეს ახალ რეგულაციებს, გადახდის გეგმებს ან სესხის ადმინისტრირების პოლიტიკის გადახედვას.
მსესხებლებისთვის კრიტიკულად მნიშვნელოვანია, იყვნენ ინფორმირებული მოსალოდნელი ცვლილებების შესახებ და შეეცადონ აქტიურად მართონ საკუთარი ფინანსური ვალდებულებები, რათა თავიდან აიცილონ ნაგულისხმევი სტატუსი და მასთან დაკავშირებული შედეგები.
დასკვნა
ტრამპის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილება, განაახლოს ხელფასის დაყადაღება ვადაგადაცილებული სტუდენტური სესხების გამო, წარმოადგენს მნიშვნელოვან ნაბიჯს, რომელიც 2026 წლის დასაწყისში ამოქმედდება. ეს პოლიტიკა, რომელიც პანდემიის გამო მრავალი წლის განმავლობაში იყო შეჩერებული, ფედერალური მთავრობის მხრიდან დავალიანებების ამოღების მცდელობების განახლებას ასახავს. მიუხედავად იმისა, რომ თავდაპირველად 1000-მდე მსესხებელს შეეხება, მოსალოდნელია, რომ დაყადაღების შეტყობინებების რაოდენობა ყოველთვიურად გაიზრდება, რაც ათასობით ამერიკელზე მოახდენს პირდაპირ გავლენას. ეს ნაბიჯი ასევე მიანიშნებს ფართო ცვლილებებზე ფედერალური სტუდენტური სესხების სისტემაში, რომელიც მსესხებლებს 2026 წელს ელოდებათ.
