გავრცელებული ინფორმაციით, ამერიკის შეერთებული შტატები ვენესუელასთან კავშირში მყოფი ნავთობის მესამე ტანკერის მიმართ ზომების მიღებას ცდილობს. ეს მოვლენა აშშ-ის მხრიდან სანქციების აღსრულების გამკაცრებისა და ვენესუელის ნიკოლას მაუროს რეჟიმზე ეკონომიკური ზეწოლის გაგრძელების ინდიკატორია. აშშ-ის სანქციები მიზნად ისახავს ვენესუელის ნავთობის ექსპორტის შეზღუდვას, რათა ამ გზით ქვეყნის მთავრობას ძირითადი შემოსავლის წყარო შეუზღუდოს და დემოკრატიული ცვლილებებისკენ უბიძგოს.
აშშ-ის სანქციების პოლიტიკა ვენესუელას მიმართ
ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა ვენესუელის წინააღმდეგ ეკონომიკური სანქციების ფართო სპექტრი აამოქმედა, რომელთაგან მნიშვნელოვანი ნაწილი ნავთობის ინდუსტრიას ეხება. ეს სანქციები 2019 წლიდან გამკაცრდა, როდესაც ვაშინგტონმა ვენესუელის სახელმწიფო ნავთობკომპანია PDVSA-ს (Petróleos de Venezuela, S.A.) მიმართ დააწესა შეზღუდვები. სანქციების მიზანია ნიკოლას მაუროს მთავრობის ლეგიტიმურობის უარყოფა და მასზე ზეწოლა თავისუფალი და სამართლიანი არჩევნების ჩატარებისკენ. აშშ-ის ადმინისტრაცია მაუროს მთავრობას ავტორიტარულად აფასებს და ადამიანის უფლებების დარღვევებსა და კორუფციაში ადანაშაულებს. სანქციები მოიცავს როგორც პირდაპირ შეზღუდვებს ვენესუელური ნავთობის შესყიდვაზე, ასევე ზომებს იმ კომპანიებისა და გემების წინააღმდეგ, რომლებიც ვენესუელური ნავთობის ტრანსპორტირებას ან ვაჭრობას ახორციელებენ, რითაც სანქციების გვერდის ავლას უწყობენ ხელს. ამ პოლიტიკის შედეგად ვენესუელის ნავთობის წარმოება და ექსპორტი მკვეთრად შემცირდა, რამაც ქვეყანაში მძიმე ეკონომიკური კრიზისი გამოიწვია.
ტანკერების დევნის ოპერაცია და მისი დეტალები
„მესამე ტანკერის დევნა“ მიუთითებს აშშ-ის მთავრობის გაძლიერებულ ძალისხმევაზე, აღმოაჩინოს და შეაჩეროს ის გემები, რომლებიც ვენესუელური ნავთობის გადაზიდვას ახორციელებენ, რითაც სანქციებს არღვევენ. ასეთი ოპერაციები ხშირად მოიცავს დაზვერვის მონაცემების შეგროვებას, სატელიტურ თვალთვალს და დიპლომატიურ ზეწოლას იმ ქვეყნების ან კომპანიების მიმართ, რომლებიც ამ გემების მფლობელები ან ოპერატორები არიან. წინა შემთხვევებში, აშშ-ის იუსტიციის დეპარტამენტმა მოახერხა სასამართლო ბრძანებების მიღება ტანკერებზე და მათ ტვირთზე ყადაღის დასადებად, რის შემდეგაც გემები აშშ-ის კონტროლქვეშ გადავიდა. ეს მოქმედებები, როგორც წესი, ეფუძნება ტერორიზმის ან სანქციების დარღვევის წინააღმდეგ მიმართულ კანონმდებლობას, რის შედეგადაც ნავთობი კონფისკაციას ექვემდებარება და შემდგომში იყიდება აშშ-ის სასარგებლოდ. თითოეული ასეთი ინციდენტი ხაზს უსვამს აშშ-ის მტკიცე განზრახვას, აღასრულოს სანქციები და შეაფერხოს ვენესუელის რეჟიმის ფინანსური ნაკადები.
ვენესუელის ნავთობის ექსპორტის მნიშვნელობა და გამოწვევები
ვენესუელა მსოფლიოში ნავთობის ერთ-ერთი უმსხვილესი მარაგის მფლობელია და მისი ეკონომიკა ისტორიულად ძლიერ არის დამოკიდებული ნავთობის ექსპორტზე. თუმცა, წლების განმავლობაში არასწორი მენეჯმენტის, კორუფციისა და აშშ-ის სანქციების შედეგად, ქვეყნის ნავთობის წარმოება მკვეთრად შემცირდა. მიუხედავად ამისა, ნავთობი რჩება ვენესუელის ეკონომიკის ხერხემლად და მთავრობის ძირითად შემოსავლის წყაროდ. სანქციების პირობებში, ვენესუელა იძულებულია ეძებოს ალტერნატიული გზები და პარტნიორები ნავთობის გასაყიდად. ეს ხშირად გულისხმობს კომპლექსურ სქემებს, შუამავალ კომპანიებს, გემების იდენტიფიკაციის შეცვლას (ფლაგის შეცვლა) და საიდუმლო ტრანზაქციებს, რათა თავიდან აიცილონ დასავლური სანქციების გამოვლენა. ამგვარი ოპერაციები ზრდის რისკებს და ხშირად ხორციელდება არაფორმალურ ან „ჩრდილოვან“ ბაზრებზე, რაც იწვევს ნავთობის გაყიდვის ფასის შემცირებას და ვენესუელისთვის ნაკლებ მოგებას.
საერთაშორისო რეაქციები და გავლენა რეგიონზე
აშშ-ის მიერ ვენესუელასთან დაკავშირებული ტანკერების დევნა საერთაშორისო ასპარეზზე სხვადასხვაგვარ რეაქციებს იწვევს. აშშ-ის მოკავშირეები, როგორც წესი, მხარს უჭერენ სანქციების პოლიტიკას, რადგან ისინიც შეშფოთებულნი არიან ვენესუელაში არსებული პოლიტიკური და ჰუმანიტარული კრიზისით. თუმცა, ზოგიერთი ქვეყანა, განსაკუთრებით ისეთები, რომლებიც ვენესუელასთან სავაჭრო ურთიერთობებს ინარჩუნებენ (მაგალითად, ჩინეთი და რუსეთი), აშშ-ის სანქციებს საერთაშორისო სამართლის დარღვევად მიიჩნევენ და ცდილობენ მათ გვერდის ავლას. ამ ოპერაციებს აქვს ფართო გავლენა საზღვაო გადაზიდვების ინდუსტრიაზე, ვინაიდან გემთმფლობელები და სადაზღვევო კომპანიები იძულებულნი არიან გაითვალისწინონ სანქციების დარღვევის რისკი. რეგიონულ დონეზე, ვენესუელის კრიზისი აგრძელებს მიგრაციის ნაკადებს, რაც ზეწოლას ახდენს მეზობელ ქვეყნებზე, როგორიცაა კოლუმბია, პერუ და ეკვადორი. აშშ-ის სანქციების აღსრულება რეგიონში სტაბილურობის შენარჩუნების მცდელობადაც შეიძლება შეფასდეს, მაგრამ ამავე დროს აძლიერებს დაძაბულობას.
აშშ-ის მცდელობა, შეაჩეროს ვენესუელასთან დაკავშირებული მესამე ნავთობის ტანკერი, კიდევ ერთხელ ადასტურებს ვაშინგტონის მტკიცე პოზიციას ვენესუელის მაუროს რეჟიმის მიმართ. ეს ქმედებები წარმოადგენს ფართო სანქციების პოლიტიკის ნაწილს, რომელიც მიზნად ისახავს ვენესუელის ნავთობის ექსპორტის შეზღუდვას და ამ გზით მთავრობაზე ეკონომიკური ზეწოლის გაგრძელებას. მოცემული სიტუაცია ხაზს უსვამს საერთაშორისო ვაჭრობის, საზღვაო სამართლისა და გეოპოლიტიკური ინტერესების კომპლექსურ ურთიერთკავშირს, სადაც თითოეული ნაბიჯი მრავალმხრივ შედეგებს იწვევს როგორც დაზარალებული ქვეყნის ეკონომიკისთვის, ასევე გლობალური ენერგეტიკული ბაზრებისთვის.
