საქართველოს პოლიტიკურ დღის წესრიგში აქტიურად განიხილება ეროვნული თანხმობის მთავრობის შექმნის შესაძლებლობა. საზოგადოებრივი დისკუსიის ფარგლებში, საზოგადო მოღვაწე შოთა დიღმელაშვილმა წამოჭრა საკითხი, თუ რა ალტერნატივა შეიძლება შეეთავაზოს მმართველ პარტიას, „ქართულ ოცნებას“, ეროვნული ერთიანობისა და თანამშრომლობის კონტექსტში. ეს განცხადება მნიშვნელოვან ასპექტს სძენს არსებულ პოლიტიკურ დაძაბულობას და აჩენს კითხვებს ქვეყნის სამომავლო განვითარების ტრაექტორიასთან დაკავშირებით, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც საუბარია ფართო საზოგადოებრივი კონსენსუსის მიღწევის აუცილებლობაზე.
პოლიტიკურ ანალიტიკოსთა ნაწილი მიიჩნევს, რომ ეროვნული თანხმობის მთავრობის იდეა ხშირად მწიფდება ღრმა პოლიტიკური კრიზისის, გაზრდილი პოლარიზაციისა და მნიშვნელოვანი სახელმწიფოებრივი გამოწვევების ფონზე. ამგვარი სცენარი, როგორც წესი, ითვალისწინებს სხვადასხვა პოლიტიკური ძალის, როგორც მმართველი, ისე ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლების, ასევე სამოქალაქო სექტორისა და ექსპერტთა ჩართულობას ქვეყნის მართვის პროცესში. ამ ფორმატის მთავარ უპირატესობად მიჩნეულია პოლიტიკური დაპირისპირების შემცირება და ეროვნული ინტერესების ირგვლივ გაერთიანება, განსაკუთრებით ისეთ კრიტიკულ მომენტებში, როდესაც საჭიროა სწრაფი და კონსოლიდირებული გადაწყვეტილებების მიღება.
ეროვნული თანხმობის მთავრობის კონცეფცია და მისი მიზნები
ეროვნული თანხმობის მთავრობის ძირითადი იდეა მდგომარეობს იმაში, რომ ქვეყნის მართვის სადავეები დროებით გადაეცეს ისეთ კოალიციურ სტრუქტურას, რომელიც არ იქნება ერთი რომელიმე პარტიის ან ვიწრო პოლიტიკური ჯგუფის ინტერესების გამტარებელი. ამის ნაცვლად, მისი შემადგენლობა ასახავს ფართო საზოგადოებრივი კონსენსუსს და მიმართული იქნება ეროვნული ამოცანების შესრულებისკენ. ეს შეიძლება მოიცავდეს საარჩევნო სისტემის რეფორმირებას, კონსტიტუციურ ცვლილებებს, ეკონომიკური კრიზისის დაძლევას, საგარეო პოლიტიკის კორექტირებას ან სხვა მნიშვნელოვან რეფორმებს, რომლებიც გადამწყვეტია ქვეყნის სტაბილური განვითარებისთვის.
შოთა დიღმელაშვილის მიერ დასმული კითხვა – „რა სხვა რამ შეიძლება შევთავაზოთ „ქართულ ოცნებას“? – ხაზს უსვამს იმას, რომ ოპოზიციური სპექტრი და სამოქალაქო საზოგადოების ნაწილი ალტერნატიულ ხედვებს ეძებს არსებული პოლიტიკური ჩიხიდან გამოსასვლელად. ეს ნიშნავს, რომ მხოლოდ კრიტიკა არ არის საკმარისი და საჭიროა კონსტრუქციული წინადადებების წარდგენა, რათა შემუშავდეს საერთო ეროვნული დღის წესრიგი. ამგვარი მთავრობა, თეორიულად, უნდა გახდეს პლატფორმა, სადაც ყველა მნიშვნელოვანი პოლიტიკური აქტორი შეთანხმდება მინიმალურ, თუმცა ქვეყნისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან პრიორიტეტებზე.
პოლიტიკური ლანდშაფტი და კონსენსუსის საჭიროება
საქართველოს პოლიტიკური ლანდშაფტი ბოლო წლების განმავლობაში ხასიათდება მზარდი პოლარიზაციით და პარტიებს შორის დიალოგის ნაკლებობით. ამ ფონზე, ეროვნული თანხმობის მთავრობის იდეა შეიძლება განხილული იყოს, როგორც მცდელობა, შეიქმნას ხიდი დაპირისპირებულ მხარეებს შორის და მოხდეს ისეთი კონსტრუქციული პროცესის ინიცირება, რომელიც გადალახავს პარტიულ ინტერესებს და ფოკუსირებული იქნება სახელმწიფოებრივ მიზნებზე.
განსაკუთრებით აქტუალური ხდება ეს საკითხი ევროკავშირში ინტეგრაციის კონტექსტში, სადაც ქვეყნისგან მოითხოვება დემოკრატიული ინსტიტუტების გაძლიერება, კანონის უზენაესობის უზრუნველყოფა და პოლიტიკური სტაბილურობა. პოლიტიკური კონსენსუსის მიღწევა ამ მიმართულებით გადამწყვეტია საქართველოს ევროპული მომავლისთვის. „ქართული ოცნების“ მიმართ დასმული კითხვა გულისხმობს, რომ მმართველ პარტიას მოუწევს გადახედოს საკუთარ მიდგომებს და განიხილოს თანამშრომლობის ახალი ფორმატები, თუკი სურვილი აქვს ქვეყანამ წარმატებით გაიაროს ევროინტეგრაციის გზა.
ეროვნული თანხმობის მთავრობის გამოწვევები და პერსპექტივები
მიუხედავად მისი პოტენციური დადებითი მხარეებისა, ეროვნული თანხმობის მთავრობის ფორმირებას თან ახლავს რიგი გამოწვევები. მთავარი სირთულეები შეიძლება იყოს მისი შემადგენლობის შესახებ შეთანხმება, კონკრეტული სამოქმედო გეგმის შემუშავება და ისეთი პოლიტიკური ფიგურების მოძიება, რომლებსაც ფართო საზოგადოებრივი ნდობა ექნებათ და შეძლებენ სხვადასხვა მხარის ინტერესების დაბალანსებას. ასევე მნიშვნელოვანია მისი უფლებამოსილების ფარგლებისა და ვადების განსაზღვრა, რათა არ მოხდეს დემოკრატიული პროცესების სტაგნაცია ან ვაკუუმი.
მიუხედავად ამისა, ეროვნული თანხმობის მთავრობის იდეა რჩება ერთ-ერთ შესაძლო სცენარად, რომელიც შეიძლება განხილულ იქნას საქართველოსთვის პოლიტიკური სტაბილურობის მისაღწევად და ფუნდამენტური რეფორმების გასატარებლად. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იმ ფონზე, როდესაც ქვეყანა გეოპოლიტიკური გამოწვევების წინაშე დგას და საჭიროებს შიდა კონსოლიდაციას. დიღმელაშვილის განცხადება ნათლად აჩვენებს, რომ საზოგადოების გარკვეული ნაწილი მზადაა იფიქროს არასტანდარტულ გადაწყვეტილებებზე, რათა ქვეყანამ წარმატებით გაართვას თავი დღევანდელ სირთულეებს.
დასკვნა
ეროვნული თანხმობის მთავრობის იდეა, რომელიც შოთა დიღმელაშვილის განცხადების კონტექსტში გაჟღერდა, ასახავს საქართველოს პოლიტიკურ სივრცეში არსებულ ღრმა დისკუსიას ალტერნატიული მართვის მოდელების შესახებ. ეს არ არის მხოლოდ ერთი კონკრეტული წინადადება, არამედ უფრო ფართო კითხვა იმის შესახებ, თუ როგორ შეუძლია ქვეყანას დაძლიოს პოლარიზაცია, გააძლიეროს დემოკრატიული ინსტიტუტები და მიაღწიოს ეროვნულ თანხმობას უმნიშვნელოვანეს საკითხებზე. სამომავლო პერსპექტივა ამ იდეის რეალიზაციის მხრივ დიდწილად დამოკიდებულია პოლიტიკური აქტორების მზაობაზე, გადადგან ნაბიჯები ერთმანეთისკენ და ერთობლივად იმუშაონ ქვეყნის ინტერესებისთვის, გვერდზე გადადონ ვიწრო პარტიული გათვლები.
