ევროკომისიამ 19 დეკემბერს ვიზალიბერალიზაციის შეჩერების მექანიზმის ფარგლებში ყოველწლიური მოხსენება გამოაქვეყნა, რომელშიც საქართველოს ვიზალიბერალიზაციის შეჩერების შესაძლებლობა განიხილება. დოკუმენტში საუბარია ქვეყნის მიერ რიგი საკვანძო ვალდებულებების შესრულების მხრივ „მნიშვნელოვან უკუსვლაზე“, რაც შესაძლოა ევროკავშირის მხრიდან „შესაბამისი ზომების“ მიღების საფუძველი გახდეს. თავდაპირველად ეს ზომები დიპლომატიური, სამსახურებრივი და ოფიციალური პასპორტების მფლობელებზე შეიძლება გავრცელდეს, თუმცა საბოლოოდ მთლიანი მოსახლეობისთვის უვიზო მიმოსვლის შეჩერების პერსპექტივაც არსებობს.

ევროკომისიის გაფრთხილების არსი და კონტექსტი

ევროკომისიის მოხსენება, რომელიც რიგით მერვეა უვიზო რეჟიმის შეჩერების მექანიზმის ფარგლებში და პირველად მიემართება დიპლომატიური, სამსახურებრივი და ოფიციალური პასპორტების მფლობელებს, ხაზს უსვამს საქართველოს მიერ აღებულ ვალდებულებებთან დაკავშირებულ პრობლემებს. ევროკავშირი აღნიშნავს, რომ საქართველომ მნიშვნელოვანი უკუსვლა განიცადა მმართველი ხარისხისა და კანონის უზენაესობის ძირითად ბენჩმარკებთან მიმართებაში, რომლებიც უვიზო მიმოსვლის მინიჭების საფუძველს წარმოადგენდა. ასევე, უკუსვლა შეინიშნება სავიზო სფეროებში. ეს გაფრთხილება განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს იმ ფონზე, რომ ევროკავშირმა ერთი თვით ადრე, კერძოდ 19 ნოემბერს, დაამტკიცა ახალი წესები, რომლებიც მესამე ქვეყნების მოქალაქეებისთვის უვიზო მიმოსვლის შეჩერების პროცესს ამარტივებს და მიზანმიმართული მიდგომის შესაძლებლობას ითვალისწინებს. აღნიშნული ახალი მექანიზმი ძალაში 2025 წლის 30 დეკემბერს შევა.

ვიზალიბერალიზაციის შეჩერების მექანიზმი და მისი განახლება

ვიზალიბერალიზაციის შეჩერების მექანიზმი წარმოადგენს ევროკავშირის ინსტრუმენტს, რომელიც მიზნად ისახავს უვიზო რეჟიმით მოსარგებლე ქვეყნების მიერ აღებული ვალდებულებების შესრულების მონიტორინგს. ამ მექანიზმის ფარგლებში გაცემული მოხსენებები აფასებს ქვეყნების პროგრესს რეფორმების განხორციელების, ორგანიზებულ დანაშაულთან ბრძოლის, მიგრაციის მართვისა და კანონის უზენაესობის განმტკიცების კუთხით. ევროკავშირის მიერ დამტკიცებული ახალი წესები, რომლებიც 2025 წლის ბოლოს ამოქმედდება, ამარტივებს პროცედურებს, რითაც ევროკავშირს საშუალებას აძლევს, უფრო ოპერატიულად და მიზანმიმართულად იმოქმედოს პრობლემების აღმოჩენის შემთხვევაში. ეს შეიძლება ნიშნავდეს, რომ სანქციები არა მთელ მოსახლეობას, არამედ მის გარკვეულ სეგმენტს (მაგალითად, სამსახურებრივი პასპორტების მფლობელებს) შეეხოს, თუმცა სრულ შეჩერებასაც არ გამორიცხავს.

მმართველი ხარისხისა და კანონის უზენაესობის გამოწვევები

მოხსენებაში აღნიშნული „უკუსვლა მმართველი ხარისხისა და კანონის უზენაესობის ბენჩმარკებზე“ ფართო სპექტრის საკითხებს მოიცავს. ეს მოიცავს დემოკრატიული ინსტიტუტების ფუნქციონირებას, სასამართლო სისტემის დამოუკიდებლობას, კორუფციასთან ბრძოლას, ადამიანის უფლებების დაცვასა და მედიის თავისუფლებას. ევროკავშირისთვის ეს საკითხები ფუნდამენტურია და უვიზო რეჟიმის მინიჭების ერთ-ერთი მთავარი პირობა იყო. სავიზო სფეროში არსებული უკუსვლა კი შესაძლოა მიანიშნებდეს მიგრაციული რისკების გაზრდაზე ან სავიზო პოლიტიკასთან დაკავშირებული შეთანხმებების დარღვევაზე. ევროკომისიის ეს შეფასებები წარმოადგენს პირდაპირ სიგნალს საქართველოს ხელისუფლებისთვის კონკრეტულ სფეროებში არსებული პრობლემების გადასაჭრელად.

საქართველოს ევროპული მისწრაფებები და ვიზალიბერალიზაციის მნიშვნელობა

საქართველოსთვის უვიზო რეჟიმი ევროკავშირთან არა მხოლოდ მოქალაქეთა თავისუფალი გადაადგილების საშუალებაა, არამედ ევროპული ინტეგრაციის პროცესში მიღწეული ერთ-ერთი ყველაზე ხელშესახები და მნიშვნელოვანი შედეგი. იგი განამტკიცებს ხალხთაშორის კავშირებს, ხელს უწყობს ეკონომიკურ და კულტურულ გაცვლებს, და არის საქართველოს ევროპული არჩევანის მატერიალური დასტური. ამ მიღწევის დაკარგვის პერსპექტივა არა მხოლოდ პრაქტიკულ სირთულეებს შექმნის მოქალაქეებისთვის, არამედ სერიოზულად დააზიანებს ქვეყნის ევროპულ მისწრაფებებს და საერთაშორისო იმიჯს. ეს არის გაფრთხილება, რომელიც მთელი ქვეყნის მომავალ ევროპულ პერსპექტივას ეხება.

შესაძლო შედეგები და სამომავლო პერსპექტივები

ევროკომისიის მოხსენებაში გაჟღერებული გაფრთხილება საქართველოს ხელისუფლებისთვის მოქმედების მკაფიო სიგნალია. „შესაბამისი ზომების“ მიღებამ, იქნება ეს დიპლომატიური პასპორტებისთვის უვიზო რეჟიმის შეჩერება თუ სრული გაუქმება, შეიძლება უარყოფითი შედეგები გამოიწვიოს როგორც პოლიტიკურ, ისე ეკონომიკურ და სოციალურ დონეზე. დიპლომატიური ურთიერთობები შესაძლოა დაიძაბოს, ეკონომიკური თანამშრომლობა შემცირდეს, ხოლო მოქალაქეების იმედგაცრუებამ შეიძლება გამოიწვიოს შიდა დაძაბულობა. მომდევნო პერიოდში საქართველოს ხელისუფლებას მოუწევს სერიოზული ნაბიჯების გადადგმა ევროკომისიის მიერ გამოკვეთილი ხარვეზების აღმოსაფხვრელად, რათა თავიდან იქნეს აცილებული ვიზალიბერალიზაციის შეჩერების რეალური საფრთხე.

ევროკომისიის მოხსენება ნათლად აჩვენებს, რომ ევროკავშირი ყურადღებით აკვირდება პარტნიორი ქვეყნების მიერ აღებული ვალდებულებების შესრულებას. საქართველოსთვის ეს გაფრთხილება არის შესაძლებლობა, გადახედოს მიმდინარე პოლიტიკას და გადადგას ქმედითი ნაბიჯები დემოკრატიული რეფორმების, მმართველი ხარისხისა და კანონის უზენაესობის განმტკიცების კუთხით. მხოლოდ ამ გზით იქნება შესაძლებელი ევროკავშირთან უვიზო რეჟიმის შენარჩუნება და ქვეყნის ევროპული ინტეგრაციის გზაზე შეუფერხებელი წინსვლა.