ჟურნალისტურმა გაერთიანება iFact-მა ახალი საგამოძიებო მასალა გამოაქვეყნა, რომელიც რუსული ნავთობპროდუქტების სავარაუდო მარშრუტებს ეხება. გამოძიების თანახმად, რუსეთიდან იმპორტირებული ნავთობპროდუქტები, შესაძლოა, საქართველოდან ევროპის სხვადასხვა ქვეყანაში, კერძოდ, ნიდერლანდებში, შვეიცარიასა და საბერძნეთში ხვდებოდეს. iFact-ის მტკიცებით, ამ პროცესში მონაწილეობენ ქართული კომპანიები, რომლებსაც კავშირები აქვთ როგორც მმართველ პარტია „ქართულ ოცნებასთან“, ასევე რუსულ ბიზნეს წრეებთან. აღნიშნული ვაჭრობის მოცულობის ზრდა, გამოძიების თანახმად, უკრაინაში რუსეთის სრულმასშტაბიანი შეჭრის შემდეგ შეინიშნება, რაც ამ საკითხს განსაკუთრებულ აქტუალობას ანიჭებს გეოპოლიტიკური და ეკონომიკური თვალსაზრისით.

გამოძიების მეთოდოლოგია და ძირითადი მიგნებები

iFact-ის მიერ ჩატარებული გამოძიება ეფუძნება ექვსთვიან მუშაობას, რომლის ფარგლებშიც გაანალიზდა ეროვნული და საერთაშორისო სავაჭრო მონაცემთა ბაზები, ტანკერების გადაადგილების სატრეკინგო მონაცემები და სხვა საჯარო წყაროები. მოპოვებული ინფორმაციის საფუძველზე, გამოძიება მიუთითებს, რომ სამი ქართული კომპანია ახორციელებს ნავთობპროდუქტების იმპორტს რუსეთიდან, რის შემდეგაც ეს პროდუქტები, ნაწილობრივ ან მთლიანად რუსეთში წარმოებული სახით, ექსპორტზე გადის ევროპაში. ჟურნალისტური გაერთიანება აღნიშნავს, რომ ეს ანგარიში, რომელიც 19 დეკემბერს გამოქვეყნდა, ეფუძნება iFact-ის წინა გამოძიებებს, რომლებიც სტატისტიკურ შეუსაბამობებს ეხებოდა მსგავსი ექსპორტის მონაცემებში. ეს მიდგომა მიზნად ისახავს ტრანზაქციების გამჭვირვალობის გაზრდას და პოტენციური სანქციების გვერდის ავლის სქემების გამოვლენას.

კომპანიების სავარაუდო კავშირები და პოლიტიკური კონტექსტი

iFact-ის მოხსენებაში ხაზგასმულია ის გარემოება, რომ რუსული ნავთობპროდუქტების ტრანზიტში მონაწილე ქართულ კომპანიებს სავარაუდოდ, აქვთ კავშირები მმართველ პარტია „ქართულ ოცნებასთან“ და რუსულ ბიზნეს წრეებთან. ეს კავშირები ქმნის პოლიტიკურ კონტექსტს, რომელიც კითხვებს აჩენს საქართველოს საგარეო პოლიტიკასთან და სანქცირებულ სახელმწიფოებთან ეკონომიკურ ურთიერთობებთან დაკავშირებით. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს ხელისუფლება ხშირად აცხადებს სანქციების რეჟიმის დაცვას, მსგავსი ბრალდებები მიუთითებს პოტენციურ ხარვეზებზე ან არაფორმალურ სქემებზე, რომლებიც შეიძლება გამოყენებული იყოს შეზღუდვების გვერდის ავლისთვის. ჟურნალისტური წყაროს მტკიცებით, მმართველი პარტიის მიმართ ლოიალობა ან პირდაპირი კავშირები შესაძლოა, გარკვეულ უპირატესობებს ქმნიდეს ასეთი ტიპის ოპერაციების განსახორციელებლად.

ექსპორტის ზრდა უკრაინაში ომის ფონზე

გამოძიება განსაკუთრებულ ყურადღებას ამახვილებს იმაზე, რომ რუსული ნავთობპროდუქტების ექსპორტის მოცულობა საქართველოდან, სავარაუდოდ, მნიშვნელოვნად გაიზარდა უკრაინაში რუსეთის სრულმასშტაბიანი შეჭრის შემდეგ. ეს პერიოდი ემთხვევა დასავლეთის ქვეყნების მიერ რუსეთისთვის დაწესებული მასშტაბური ეკონომიკური სანქციების რეჟიმს, რომელიც მიზნად ისახავს რუსეთის ენერგეტიკული სექტორიდან მიღებული შემოსავლების შეზღუდვას. ექსპორტის ზრდის ტენდენცია, გამოძიების მიხედვით, შესაძლოა, მიუთითებდეს რუსეთის მცდელობაზე, იპოვოს ალტერნატიული მარშრუტები და პარტნიორები თავისი ნავთობპროდუქტების საერთაშორისო ბაზრებზე გასატანად, მათ შორის ისეთი ქვეყნების გავლით, რომლებიც არ მონაწილეობენ სანქციების პირდაპირ აღსრულებაში. ეს ფაქტი მნიშვნელოვანია რეგიონული ეკონომიკური უსაფრთხოებისა და საერთაშორისო პასუხისმგებლობების კონტექსტში.

ნავთობპროდუქტების საბოლოო დანიშნულება ევროპაში

iFact-ის გამოძიებაში დასახელებულია კონკრეტული ევროპული ქვეყნები, რომლებიც, სავარაუდოდ, რუსული ნავთობპროდუქტების საბოლოო დანიშნულების ადგილებია. ესენია: ნიდერლანდები, შვეიცარია და საბერძნეთი. ამ ქვეყნების დასახელება პრობლემურ ხდის სიტუაციას, რადგან ისინი ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოები ან მისი მოკავშირეები არიან, რომლებიც რუსეთის წინააღმდეგ სანქციების რეჟიმს უჭერენ მხარს. თუ რუსული ნავთობპროდუქტები ნამდვილად აღწევს ამ ქვეყნებს საქართველოს გავლით, ეს არა მხოლოდ საქართველოს, არამედ ამ ევროპული სახელმწიფოების საიმპორტო კონტროლის სისტემების ეფექტურობასთან დაკავშირებითაც აჩენს კითხვებს. აღნიშნული გარემოება მოითხოვს საერთაშორისო საზოგადოების მხრიდან დამატებით შემოწმებას და შესაძლოა, დიპლომატიური ან სავაჭრო შედეგები მოჰყვეს.

დასკვნის სახით, iFact-ის მიერ გამოქვეყნებული გამოძიება ხაზს უსვამს რთულ და მრავალმხრივ პრობლემას, რომელიც რუსეთის ენერგეტიკული პროდუქტების ტრანზიტს უკავშირდება საერთაშორისო სანქციების ფონზე. ბრალდებები, რომლებიც ქართული კომპანიებისა და მმართველი პარტიის შესაძლო კავშირებს ეხება, მოითხოვს ყურადღებიან შესწავლას და ოფიციალურ რეაგირებას. ამ საკითხს არა მხოლოდ ეკონომიკური, არამედ მნიშვნელოვანი პოლიტიკური და რეპუტაციული დატვირთვა აქვს საქართველოსთვის საერთაშორისო ასპარეზზე. საჭიროა შემდგომი გამჭვირვალობა და პასუხისმგებლობის საკითხების გარკვევა, რათა დადგინდეს ამ ბრალდებების სიმართლე და, საჭიროების შემთხვევაში, მიღებულ იქნას შესაბამისი ზომები.