ბოლო ორი თვის განმავლობაში მაროკოში, ახალგაზრდების ინიციატივით, ფართომასშტაბიანი საპროტესტო აქციები გაიმართა, რომლებზეც ჯანდაცვისა და განათლების სფეროებში ფუნდამენტური რეფორმები მოითხოვეს. „Gen Z 212“-ის სახელით ცნობილი ეს მოძრაობა 2011 წლის „არაბული გაზაფხულის“ შემდეგ ქვეყანაში ყველაზე მასშტაბურ სახალხო გამოსვლად იქცა. თუმცა, საპროტესტო ტალღას მოჰყვა ხელისუფლების მკაცრი რეაგირება, რის შედეგადაც ასობით ახალგაზრდა დემონსტრანტი დააკავეს. უფლებადამცველი ორგანიზაციები და დაკავებულთა ოჯახები ამ პირების მიმართ სავარაუდო „შემზარავ“ ძალადობასა და პოლიციის მხრიდან სასტიკ მოპყრობაზე საუბრობენ, რაც სერიოზულ შეშფოთებას იწვევს საერთაშორისო საზოგადოებაში იმ ფონზე, როდესაც მაროკო აფრიკის ერთა თასის მასპინძლობას ემზადება.

ახალგაზრდული პროტესტის ტალღა და მოთხოვნები

მიმდინარე წლის სექტემბრის ბოლოსა და ოქტომბრის დასაწყისში მაროკოს სხვადასხვა ქალაქში ახალგაზრდა თაობის წარმომადგენლებმა, რომლებიც საკუთარ თავს „Gen Z 212“-ს უწოდებენ, აქტიური საპროტესტო კამპანია წამოიწყეს. მათი მთავარი მოთხოვნა იყო გაუმჯობესებულიყო ქვეყანაში ჯანდაცვისა და განათლების სისტემები, რომლებიც, მომიტინგეთა აზრით, მუდმივი დაფინანსების დეფიციტს განიცდის და ვერ აკმაყოფილებს მოსახლეობის საჭიროებებს. დემონსტრაციებმა სწრაფად მოიცვა ქვეყნის არაერთი რეგიონი და უპრეცედენტო მასშტაბებს მიაღწია, რაც ბოლო ათწლეულის განმავლობაში ყველაზე მძლავრ სამოქალაქო მანიფესტაციად შეფასდა.

ასობით დაკავებული და საპროტესტო მოძრაობის ჩახშობა

მაროკოს ხელისუფლებამ საპროტესტო გამოსვლების ჩახშობა მკაცრი მეთოდებით დაიწყო. გავრცელებული ინფორმაციით, სამართალდამცავებმა ასობით ახალგაზრდა მომიტინგე თვითნებურად დააკავეს. დაკავებების ტალღა განსაკუთრებით გაძლიერდა სექტემბრის ბოლოსა და ოქტომბრის დასაწყისში, როდესაც საპროტესტო ტალღამ პიკს მიაღწია. უფლებადამცველი ორგანიზაციები აღნიშნავენ, რომ დაკავებულთა დიდი ნაწილი დღემდე პატიმრობაში რჩება, რაც სერიოზულ შეშფოთებას იწვევს მათი უფლებებისა და უსაფრთხოების თაობაზე.

სავარაუდო ძალადობა და უფლებადამცველთა კრიტიკა

დაკავებულთა ოჯახები და უფლებადამცველი ჯგუფები მაროკოს ციხეებსა თუ საგამოძიებო იზოლატორებში სავარაუდო „შემზარავ“ მოპყრობასა და პოლიციის მხრიდან სასტიკ ძალადობაზე საუბრობენ. ეს ბრალდებები მოიცავს ფიზიკურ შეურაცხყოფასა და დაკავებულთა მიმართ სხვადასხვა სახის არაადამიანურ მოპყრობას. ადამიანის უფლებათა დამცველი საერთაშორისო და ადგილობრივი ორგანიზაციები მკაცრად გმობენ ამ ფაქტებს და მოუწოდებენ მაროკოს ხელისუფლებას, უზრუნველყოს დაკავებულთა უფლებების დაცვა, ჩაატაროს გამჭვირვალე გამოძიება ძალადობის ყველა სავარაუდო შემთხვევაზე და პასუხისგებაში მისცეს პასუხისმგებელი პირები.

საერთაშორისო ყურადღება და აფრიკის ერთა თასი

მომიტინგეების დაკავებისა და მათ მიმართ სავარაუდო ძალადობის ფაქტები განსაკუთრებულ ყურადღებას იპყრობს, რადგან მაროკო უახლოეს პერიოდში აფრიკის ერთა თასის მასპინძლობისთვის ემზადება. ეს მნიშვნელოვანი საერთაშორისო სპორტული ღონისძიება, რომელიც საკმაოდ მალე, კვირას იწყება, მაროკოს მსოფლიო ყურადღების ცენტრში მოაქცევს. უფლებადამცველი ჯგუფები შიშობენ, რომ ამ მოვლენის ფონზე, ქვეყნის იმიჯს სერიოზული ზიანი მიადგება, თუ არ მოხდება ბრალდებებზე სათანადო რეაგირება და დაკავებულთა მდგომარეობის გაუმჯობესება. საერთაშორისო მედიისა და უფლებადამცველი ორგანიზაციების გაზრდილი ინტერესი მაროკოს მთავრობას ავალდებულებს გამჭვირვალე და პასუხისმგებლობით აღსავსე ნაბიჯები გადადგას.

ფონი და კონტექსტი: რეფორმების მოთხოვნის აქტუალობა

„Gen Z 212“-ის პროტესტი არ იყო მოულოდნელი. ის აჩვენებს ღრმა უკმაყოფილებას საზოგადოების იმ ნაწილში, რომელიც ხედავს, რომ სახელმწიფოს მიერ შეთავაზებული ჯანდაცვისა და განათლების სერვისები არ შეესაბამება თანამედროვე სტანდარტებსა და მოლოდინებს. განათლების ხარისხი და ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობა ახალგაზრდებისთვის სასიცოცხლო მნიშვნელობის საკითხებია, რაც პირდაპირ აისახება მათ მომავალ პერსპექტივებზე. ქვეყნის ეკონომიკური განვითარების ფონზე, მოქალაქეები უფრო მეტად ელიან სოციალური სერვისების გაუმჯობესებას, ხოლო მთავრობის მხრიდან ამ მოთხოვნების უგულებელყოფამ შეიძლება მომავალშიც გამოიწვიოს მსგავსი მასშტაბის სამოქალაქო დაუმორჩილებლობა.

მაროკოში არსებული ვითარება მოითხოვს საერთაშორისო საზოგადოების მუდმივ მონიტორინგსა და ზეწოლას. უფლებადამცველი ორგანიზაციები განაგრძობენ მოწოდებებს დაკავებული მომიტინგეების უპირობო გათავისუფლებისა და მათ მიმართ სავარაუდო ძალადობის ფაქტების სრულყოფილი გამოძიებისკენ. აფრიკის ერთა თასის მასპინძლობა მაროკოსთვის უნიკალური შესაძლებლობაა, აჩვენოს მსოფლიოს თავისი მზაობა დემოკრატიული პრინციპებისა და ადამიანის უფლებების დაცვის კუთხით, რათა თავიდან აიცილოს საერთაშორისო რეპუტაციის შელახვა და შეინარჩუნოს ნდობა პარტნიორების მხრიდან.