თეთრი სახლის ახალი ინიციატივა, რომელიც მიზნად ისახავს კოლორადოში მდებარე კრიტიკული კლიმატური და ამინდის კვლევის ცენტრის დაშლას, მეცნიერულ წრეებში მწვავე უკმაყოფილებას იწვევს. ექსპერტები აფრთხილებენ, რომ ეს გადაწყვეტილება შესაძლოა სერიოზულად აისახოს ამინდის პროგნოზირებისა და კლიმატური მოდელირების სისტემების სიზუსტესა და ეფექტურობაზე, რითაც რისკის ქვეშ დააყენებს საზოგადოებრივ უსაფრთხოებას და ეკონომიკურ სტაბილურობას. აღნიშნული ნაბიჯი პრეზიდენტ ტრამპის ადმინისტრაციის კლიმატთან დაკავშირებული პოლიტიკის უახლესი გამოვლინებაა, რომელიც წლების განმავლობაში ხასიათდებოდა კლიმატის ცვლილების უარყოფით, კვლევების დაფინანსების შემცირებითა და მეცნიერთა თანამდებობებიდან გათავისუფლებით.
კრიტიკული კლიმატური ცენტრის დაშლის გეგმა
თეთრი სახლის მიერ შემუშავებული გეგმა ითვალისწინებს კოლორადოში განლაგებული ერთ-ერთი წამყვანი კლიმატური და ამინდის კვლევის ცენტრის რეორგანიზაციას, რაც ფაქტობრივად მისი დაშლას ნიშნავს. ეს ცენტრი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან როლს ასრულებს როგორც გრძელვადიანი კლიმატური ტენდენციების შესწავლაში, ასევე მოკლევადიანი ამინდის პროგნოზების გაუმჯობესებაში. მისი საქმიანობა მოიცავს მონაცემთა შეგროვებას, ანალიზსა და კომპლექსური მოდელების შემუშავებას, რომლებიც აუცილებელია სტიქიური მოვლენების (ქარიშხლები, წყალდიდობები, გვალვები) პროგნოზირებისა და მოსამზადებელი ღონისძიებებისთვის. ცენტრის დაშლა ნიშნავს მისი ფუნქციების გადანაწილებას სხვადასხვა უწყებაზე ან ზოგიერთი მათგანის საერთოდ გაუქმებას, რაც მეცნიერთა აზრით, არაეფექტურს გახდის კვლევით პროცესს და დაანაწევრებს კრიტიკულ ინფორმაციას.
მეცნიერთა წინააღმდეგობა და გაფრთხილებები
გეგმის გამოქვეყნებისთანავე, ამინდის შემსწავლელმა მეცნიერებმა და კლიმატოლოგებმა აქტიურად დაიწყეს წინააღმდეგობის გამოხატვა. მათი მთავარი საზრუნავი პროგნოზირების სისტემების სიზუსტის პოტენციური შემცირებაა. ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ კლიმატური და ამინდის მონაცემები ურთიერთდაკავშირებულია და მათი ცალკეული კომპონენტების დანაწევრება ან გაუქმება ხელს შეუშლის ჰოლისტურ ანალიზს. შედეგად, ქვეყანამ შეიძლება დაკარგოს შესაძლებლობა, დროულად და ზუსტად იწინასწარმეტყველოს კლიმატური მოვლენები, რაც უშუალო გავლენას მოახდენს მოსახლეობის უსაფრთხოებაზე, სოფლის მეურნეობაზე, ენერგეტიკაზე, ტრანსპორტსა და ეკონომიკის სხვა სექტორებზე. ისინი ხაზს უსვამენ, რომ მსგავსი ცენტრები უზრუნველყოფენ მონაცემთა უწყვეტ ნაკადს და კვლევის თანმიმდევრულობას, რის გარეშეც რთული იქნება გლობალური კლიმატური გამოწვევების ადეკვატური შეფასება და მათზე რეაგირება.
ადმინისტრაციის დამოკიდებულება კლიმატურ მეცნიერებაზე
კრიტიკული კვლევითი ცენტრის დაშლის გეგმა პრეზიდენტ ტრამპის ადმინისტრაციის ფართო პოლიტიკის ნაწილია, რომელიც ხშირად ეწინააღმდეგებოდა კლიმატურ მეცნიერებას. პრეზიდენტმა არაერთხელ მოიხსენია კლიმატის ცვლილება, როგორც „ხუმრობა“ ან „გამოგონილი ამბავი“, რაც მის პოზიციას ასახავს. მისი პირველი ვადის განმავლობაში, მნიშვნელოვნად შემცირდა დაფინანსება კლიმატის კვლევითი პროგრამებისთვის და არაერთი გამოცდილი კლიმატური და ამინდის მეცნიერი გათავისუფლდა ფედერალური თანამდებობებიდან. ეს ნაბიჯები, მეცნიერთა აზრით, აფერხებს პროგრესს კლიმატის ცვლილების გაგებასა და მასთან ბრძოლაში, ხოლო კვლევითი ინსტიტუტების სტრუქტურული მთლიანობის დარღვევა კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებს ქვეყნის შესაძლებლობას, შეინარჩუნოს ლიდერობა მეცნიერულ სფეროში.
წარსული ინციდენტები: ქარიშხალი დორიანის შემთხვევა
ადმინისტრაციის დამოკიდებულების საილუსტრაციოდ, ხშირად მოიხსენიება 2019 წლის ინციდენტი ქარიშხალ „დორიანთან“ დაკავშირებით. იმ დროს, პრეზიდენტმა ტრამპმა საჯაროდ შეცვალა ქარიშხლის პროგნოზირებული გზა მარკერით ამინდის რუკაზე, რათა მას ალაბამას შტატიც მოეცვა, მიუხედავად იმისა, რომ ეროვნული ამინდის სამსახურის (NWS) ოფიციალური პროგნოზი ალაბამას უშუალო საფრთხეს არ მოიცავდა. ამ ინციდენტმა, რომელიც ცნობილია როგორც „Sharpiegate“, მწვავე დაპირისპირება გამოიწვია მეცნიერულ საზოგადოებასა და ადმინისტრაციას შორის, რადგან მან ეჭვქვეშ დააყენა ფედერალური სამსახურების სანდოობა და მეცნიერული ფაქტების პოლიტიკური მიზნებისთვის გამოყენების საფრთხე. ეს შემთხვევა ნათლად აჩვენებს ადმინისტრაციის მზადყოფნას, დაუპირისპირდეს და უგულებელყოს მეცნიერული კონსენსუსი.
პოტენციური შედეგები და გრძელვადიანი გავლენა
კლიმატური ცენტრის დაშლამ, ექსპერტების აზრით, შესაძლოა გრძელვადიანი უარყოფითი შედეგები გამოიწვიოს. კვლევითი მონაცემების ფრაგმენტაცია და დაფინანსების შემცირება შეაფერხებს არა მხოლოდ შიდა, არამედ საერთაშორისო თანამშრომლობასაც კლიმატის ცვლილების შესწავლის მიმართულებით. შეერთებული შტატები, რომელიც ისტორიულად ლიდერობდა ამ სფეროში, შესაძლოა ჩამორჩეს სხვა ქვეყნებს, რაც კრიტიკული ცოდნის დაკარგვას ნიშნავს. გარდა ამისა, პროგნოზირების სიზუსტის შემცირება უშუალოდ იმოქმედებს ქვეყნის მზადყოფნაზე ბუნებრივ კატასტროფებთან გასამკლავებლად, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ადამიანური მსხვერპლი და მასშტაბური ეკონომიკური ზარალი. გრძელვადიან პერსპექტივაში, ასეთი პოლიტიკა აზიანებს საზოგადოების ნდობას მეცნიერების მიმართ და საფრთხეს უქმნის სამეცნიერო დამოუკიდებლობას.
საბოლოო ჯამში, თეთრი სახლის გეგმა, დაშალოს კრიტიკული კლიმატური და ამინდის კვლევის ცენტრი, მეცნიერთა ფართო წრეების მწვავე წინააღმდეგობას აწყდება. ექსპერტები ერთხმად აცხადებენ, რომ ეს ნაბიჯი სერიოზულად დააზარალებს ამინდის პროგნოზირების სიზუსტესა და სანდოობას, რითაც რისკის ქვეშ დააყენებს ქვეყნის უსაფრთხოებასა და ეკონომიკურ სტაბილურობას. ადმინისტრაციის წარსული დამოკიდებულება კლიმატურ მეცნიერებაზე, კვლევების დაფინანსების შემცირება და მეცნიერთა გათავისუფლება, ამ გადაწყვეტილების უფრო ფართო კონტექსტს ქმნის. ამგვარი ქმედებები არა მხოლოდ მიმდინარე კლიმატურ გამოწვევებზე ადეკვატური რეაგირების შესაძლებლობას ზღუდავს, არამედ კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებს მეცნიერული კვლევის დამოუკიდებლობისა და ობიექტურობის პრინციპებს, რაც გრძელვადიან პერსპექტივაში მნიშვნელოვან ნეგატიურ გავლენას მოახდენს ქვეყნის განვითარებაზე.
