შეერთებული შტატების სამეცნიერო საზოგადოება გაერთიანდა ტრამპის ადმინისტრაციის გეგმის წინააღმდეგ, რომელიც ატმოსფერული კვლევის ეროვნული ცენტრის (NCAR) დემონტაჟს ითვალისწინებს. ეს ცენტრი, რომელიც დიდი ხანია აშშ-ის დედამიწის მეცნიერების „გვირგვინოვან ძვირფას ქვად“ მიიჩნევა, საკვანძო როლს ასრულებს კლიმატის ცვლილების, ამინდისა და ატმოსფერული ფენომენების კვლევაში. მისი დაშლა საფრთხეს შეუქმნის არაერთ მნიშვნელოვან კლიმატურ პროექტს და შესაძლოა, სერიოზულად შეაფერხოს ამერიკის ლიდერობა ამ სფეროში.
ატმოსფერული კვლევის ეროვნული ცენტრი (NCAR): მნიშვნელობა და როლი
ატმოსფერული კვლევის ეროვნული ცენტრი (NCAR), რომელიც ბოულდერში, კოლორადოს შტატში მდებარეობს, წამყვანი ინსტიტუტია ატმოსფერულ და დაკავშირებულ დედამიწის მეცნიერებებში. დაარსების დღიდან, NCAR მუდმივად წინა პლანზე იყო ამინდის პროგნოზირების გაუმჯობესების, კლიმატის მოდელირების განვითარებისა და ატმოსფერული პროცესების გაგების მიმართულებით. ცენტრის მეცნიერები იყენებენ უახლეს ტექნოლოგიებსა და სუპერკომპიუტერულ სისტემებს, რათა შეისწავლონ ყველაფერი, ქარიშხლების ფორმირებიდან დაწყებული, გლობალური დათბობის გრძელვადიანი ეფექტებით დამთავრებული. NCAR-ის მიერ წარმოებული მონაცემები და კვლევები ფუნდამენტურია არა მხოლოდ წმინდა მეცნიერული მიზნებისთვის, არამედ პრაქტიკული გამოყენებისთვისაც, მათ შორის სოფლის მეურნეობის, ენერგეტიკის, ტრანსპორტისა და საზოგადოებრივი უსაფრთხოების სფეროებში.
ადმინისტრაციის გეგმის არსი და კრიტიკა
ტრამპის ადმინისტრაციის გეგმა NCAR-ის დაშლის შესახებ, რომელიც დეკემბერში გახდა ცნობილი, მოიცავს არა მხოლოდ ინსტიტუტის დემონტაჟს, არამედ მის ფარგლებში მიმდინარე საკვანძო კლიმატური სამეცნიერო პროექტების შეჩერებას. ეს ნაბიჯი ეროვნული სამეცნიერო ფონდის (NSF) მეშვეობით ფინანსდებოდა და მკაცრი კრიტიკის საგანი გახდა ათასობით მეცნიერის მხრიდან. ისინი აღნიშნავენ, რომ ასეთი გადაწყვეტილება არა მხოლოდ დაანგრევს ათწლეულების განმავლობაში შექმნილ სამეცნიერო ინფრასტრუქტურას, არამედ გამოიწვევს შეუცვლელი მონაცემთა ბაზების, ექსპერტიზისა და კვლევითი შესაძლებლობების დაკარგვას. მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ ეს გეგმა პოლიტიზირებულია და არ ეფუძნება მეცნიერულ საჭიროებებს, რითაც ძირს უთხრის აშშ-ის, როგორც სამეცნიერო ლიდერის, რეპუტაციას.
კლიმატის მეცნიერების მომავალი და პოტენციური შედეგები
NCAR-ის დაშლა კატასტროფულ შედეგებს მოუტანს კლიმატის მეცნიერებას, როგორც შეერთებულ შტატებში, ისე მის ფარგლებს გარეთ. ეს ცენტრი მრავალი საერთაშორისო თანამშრომლობის სათავეშია და მისი დაკარგვა შეაფერხებს გლობალურ ძალისხმევას კლიმატის ცვლილების გასაგებად და საპასუხო ზომების შესამუშავებლად. დაიკარგება ღირებული მონაცემები, რომლებიც აუცილებელია ამინდის გრძელვადიანი პროგნოზირებისთვის, ექსტრემალური ამინდის მოვლენების ანალიზისთვის და კლიმატის მოდელების დახვეწისთვის. გარდა ამისა, ასეთი გადაწყვეტილება უარყოფითად იმოქმედებს ახალი თაობის მეცნიერთა მომზადებაზე და სამეცნიერო ინოვაციების საერთო ტემპზე. გრძელვადიან პერსპექტივაში, ამან შესაძლოა აშშ უფრო მოწყვლადი გახადოს კლიმატის ცვლილების შედეგების მიმართ, რადგან ქვეყანა დაკარგავს საკუთარ შესაძლებლობებს ამ პრობლემის სიღრმისეული ანალიზისთვის.
გარემოსდაცვითი კვლევების ფართო კონტექსტი
NCAR-ის მსგავსი ინსტიტუტების მნიშვნელობა სცილდება უბრალოდ ამინდისა და კლიმატის შესწავლას. მათი კვლევები წარმოადგენს ფართო გარემოსდაცვითი მეცნიერების განუყოფელ ნაწილს, რომელიც აუცილებელია დედამიწის ეკოსისტემების ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად. მაგალითად, ოკეანეებისა და ატმოსფეროს ურთიერთკავშირი პირდაპირ გავლენას ახდენს საზღვაო სიცოცხლეზე. სამხრეთული რეზიდენტი კასატკების (orca) კრიტიკულ მდგომარეობაში ყოფნა, რომლებიც გადაშენების ზღვარზე არიან ორაგულის მარაგების შემცირების, წყლის დაბინძურებისა და ხმაურიანი ზღვების გამო, არის მტკიცებულება იმისა, თუ რამდენად ურთიერთდაკავშირებულია ჩვენი პლანეტის სისტემები. ამ ცხოველების დასაცავად მეცნიერები აქტიურად იკვლევენ მათ ჰაბიტატს, საკვებ ჯაჭვს და კლიმატის ცვლილების ზემოქმედებას. NCAR-ის მსგავსი ცენტრები, მიუხედავად იმისა, რომ უშუალოდ კასატკებს არ იკვლევენ, აწვდიან ფუნდამენტურ ინფორმაციას კლიმატის ცვლილების შესახებ, რაც თავის მხრივ გავლენას ახდენს ოკეანის ტემპერატურაზე, დინებებზე და, საბოლოოდ, საზღვაო ეკოსისტემებზე. ამიტომ, ატმოსფერული კვლევის შეფერხება ირიბად, მაგრამ მნიშვნელოვნად აფერხებს გარემოსდაცვითი და კონსერვაციული ძალისხმევის სრულ სპექტრს.
ტრამპის ადმინისტრაციის გეგმა ატმოსფერული კვლევის ეროვნული ცენტრის დაშლის შესახებ წარმოადგენს პოტენციურად დამანგრეველ დარტყმას ამერიკულ და გლობალურ კლიმატის მეცნიერებაზე. მეცნიერთა მტკიცე წინააღმდეგობა ხაზს უსვამს ამ ინსტიტუტის უზარმაზარ მნიშვნელობას კლიმატის ცვლილების გაგებაში და ჩვენი პლანეტის მომავლისთვის. ასეთი ცენტრების შენარჩუნება და განვითარება კრიტიკულად მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ წმინდა მეცნიერული ცოდნის გაღრმავებისთვის, არამედ კონკრეტული გარემოსდაცვითი პრობლემების გადასაჭრელად და საზოგადოებების დასაცავად გლობალური ცვლილებების მზარდი გამოწვევებისგან. მეცნიერების მდგრადი დაფინანსება და პოლიტიკური ჩარევისგან დაცვა აუცილებელია კაცობრიობის გრძელვადიანი კეთილდღეობისთვის.
