საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ ბოლო დროს გაკეთებული განცხადებით ყურადღება გაამახვილა ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენებზე. მან განაცხადა, რომ „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის წინააღმდეგ მიმართული საპროტესტო აქციების მონაწილეები, რეალურად, მიზნად ისახავდნენ ხელისუფლების ძალადობრივად დამხობას. პრემიერმა ასევე დააანონსა მკაცრი რეაგირება აღნიშნულ მცდელობებზე, რაც კიდევ უფრო ამწვავებს პოლიტიკურ და სოციალურ დაძაბულობას ქვეყანაში. ეს განცხადება გაკეთდა მასშტაბური საპროტესტო ტალღის ფონზე, რომელიც მოჰყვა საკამათო კანონპროექტის ხელახლა ინიცირებასა და მიღებას.
პრემიერ-მინისტრის ბრალდებები და დაპირებული რეაგირება
პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ საჯაროდ განაცხადა, რომ საპროტესტო მოძრაობა, რომელიც თბილისის ქუჩებში გაიშალა, მხოლოდ კანონპროექტის წინააღმდეგ მიმართული მშვიდობიანი დემონსტრაცია არ იყო. მისი თქმით, ამ აქციების მიღმა იდგა მთავრობის ძალადობრივი გზით დამხობის მცდელობა. კობახიძემ ხაზი გაუსვა, რომ სახელმწიფო არ დაუშვებს მსგავსი სცენარების განვითარებას და მიიღებს ყველა აუცილებელ ზომას სტაბილურობისა და კანონის უზენაესობის შესანარჩუნებლად. მან კონკრეტულად არ დაუკონკრეტებია, თუ ვის მიერ იყო ინსპირირებული ეს მცდელობა, თუმცა აღნიშნა, რომ აქციების გარკვეული ნაწილი მიზნად ისახავდა ქაოსის შექმნასა და ლეგიტიმური ხელისუფლების დისკრედიტაციას. დაპირებულმა „მკაცრმა რეაგირებამ“ შეშფოთება გამოიწვია სამოქალაქო საზოგადოებასა და ოპოზიციურ წრეებში, რადგან გაჩნდა კითხვები, თუ რა ფორმით მოხდებოდა აღნიშნული ზომების განხორციელება.
„უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონი და საზოგადოებრივი პროტესტი
პოლიტიკური დაძაბულობის მთავარ მიზეზად იქცა კანონპროექტი „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“, რომელიც „ქართულმა ოცნებამ“ ხელახლა წარადგინა პარლამენტში. კანონი ითვალისწინებს არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მედიასაშუალებების „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციად“ რეგისტრაციას, თუკი ისინი უცხოეთიდან დაფინანსების 20%-ზე მეტს იღებენ. ამგვარმა ინიციატივამ საზოგადოების მწვავე რეაქცია გამოიწვია. ათასობით მოქალაქე, მათ შორის სტუდენტები, ახალგაზრდები, არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და ოპოზიციის ლიდერები, ყოველდღიურად გამოდიოდნენ ქუჩებში კანონის გაწვევის მოთხოვნით. საპროტესტო აქციები ხშირად ესკალაციით სრულდებოდა, რა დროსაც სამართალდამცველები მომიტინგეების წინააღმდეგ წყლის ჭავლს, წიწაკის სპრეის და სხვა სპეციალურ საშუალებებს იყენებდნენ, რამაც არაერთი პირი დააზარალა. მომიტინგეები კანონს აკრიტიკებდნენ იმ მოტივით, რომ იგი რუსულ კანონმდებლობას იმეორებს და საფრთხეს უქმნის საქართველოს ევროპულ ინტეგრაციასა და დემოკრატიულ განვითარებას.
საერთაშორისო საზოგადოების შეშფოთება
კანონპროექტმა და მასთან დაკავშირებულმა მოვლენებმა საერთაშორისო საზოგადოების მხრიდან მწვავე შეფასებები და შეშფოთება გამოიწვია. ევროკავშირმა, შეერთებულმა შტატებმა, გაერომ და სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებმა მოუწოდეს საქართველოს ხელისუფლებას, უარი ეთქვა კანონზე, რადგან იგი შეუთავსებელია დემოკრატიულ პრინციპებთან და ზიანს აყენებს ქვეყნის ევროატლანტიკურ მისწრაფებებს. არაერთმა დასავლელმა ლიდერმა და დიპლომატმა გააკეთა განცხადება, რომ კანონი აფერხებს საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების პროცესს და შესაძლოა, უარყოფითად აისახოს აშშ-საქართველოს ორმხრივ ურთიერთობებზე. შეშფოთება გამოითქვა მედიის თავისუფლებისა და სამოქალაქო სექტორის შეზღუდვის პოტენციური რისკების გამო. ამასთან, საერთაშორისო შეშფოთების ფონზე გაჩნდა მოსაზრებები, რომ საქართველოში დემოკრატიული ინსტიტუტების შესუსტებამ შეიძლება რეგიონში ახალი გეოპოლიტიკური გახსნა შექმნას სხვა აქტორებისთვის, რაც გულისხმობს დასავლური გავლენის შემცირებას და ალტერნატიული ძალების გაძლიერების პოტენციალს.
გეოპოლიტიკური კონტექსტი და რეგიონალური გავლენები
საქართველოში მიმდინარე მოვლენები რეგიონალურ გეოპოლიტიკურ კონტექსტში განიხილება. დასავლელი ანალიტიკოსები და პოლიტიკოსები შეშფოთებას გამოთქვამენ იმის გამო, რომ კანონპროექტმა და ხელისუფლების მკაცრმა რეაქციამ საპროტესტო აქციებზე, შესაძლოა, შეასუსტოს საქართველოს კავშირები დასავლეთთან და გააძლიეროს პრო-რუსული ან სხვა არადემოკრატიული გავლენები რეგიონში. საქართველოს, როგორც დემოკრატიის შუქურას სამხრეთ კავკასიაში, სტრატეგიული მნიშვნელობა აქვს. მისი ევროატლანტიკური კურსიდან გადახვევა, ანალიტიკოსების აზრით, შეიძლება შეფასდეს, როგორც გარკვეული „ვაკუუმის“ შექმნა, რომლის შევსებასაც სხვა გეოპოლიტიკური ძალები შეეცდებიან. ეს გაუარესებული დემოკრატიული მდგომარეობა, საერთაშორისო შეფასებების მიხედვით, აღიქმება, როგორც რისკი საქართველოს სუვერენიტეტისა და რეგიონალური უსაფრთხოებისთვის.
მთავრობის პოზიცია და სამომავლო პერსპექტივები
„ქართული ოცნების“ მთავრობა, თავის მხრივ, ამტკიცებს, რომ კანონი ემსახურება ქვეყნის სუვერენიტეტის დაცვას, გამჭვირვალობის უზრუნველყოფას და უცხოური დესტრუქციული გავლენებისგან თავის არიდებას. ხელისუფლება კანონპროექტს ადარებს ამერიკულ „უცხოელი აგენტების რეგისტრაციის აქტს“ (FARA) და უარყოფს ბრალდებებს, თითქოს ის რუსულ კანონმდებლობას იმეორებს. ისინი ასევე აცხადებენ, რომ საპროტესტო აქციები იმართება გარე ძალების მითითებებით და მიზნად ისახავს ქვეყანაში არეულობის მოტანას. ამჟამინდელი სიტუაცია საქართველოს წინაშე აყენებს მნიშვნელოვან გამოწვევებს, როგორც შიდა, ისე საერთაშორისო ასპექტში. პოლიტიკური დაძაბულობის ესკალაცია, დემოკრატიული ინსტიტუტების მიმართ გაჩენილი კითხვები და დასავლური პარტნიორების კრიტიკა ქმნის გაურკვეველ სამომავლო პერსპექტივას. ქვეყნის ევროპული მომავალი დამოკიდებულია მიღებულ გადაწყვეტილებებზე და შემდგომ განვითარებულ მოვლენებზე, რაც დიდ გავლენას მოახდენს საქართველოს ადგილზე გეოპოლიტიკურ რუკაზე.
