საქართველოს პოლიტიკურ არენაზე დაძაბულობა იზრდება მას შემდეგ, რაც ქვეყნის პრემიერ-მინისტრმა ბოლო პერიოდის საპროტესტო აქციები ეროვნული უსაფრთხოების წინააღმდეგ მიმართულ ქმედებად და ხელისუფლების დამხობის მცდელობად შეაფასა. აღნიშნულ განცხადებაში მან ხაზი გაუსვა სახელმწიფოს მხრიდან მომავალში მკაცრი რეაგირების აუცილებლობას ნებისმიერ მსგავს გამოვლინებაზე. პრემიერის ეს ნაბიჯი მოდის ფართომასშტაბიანი საპროტესტო ტალღის ფონზე, რომელიც ბოლო თვეების განმავლობაში შეინიშნებოდა დედაქალაქსა და რეგიონებში. მისი განცხადება, რომელიც საერთაშორისო მედიის ყურადღების ცენტრში მოექცა, ახალ ეტაპზე გადაჰყავს მიმდინარე პოლიტიკური დაპირისპირება და კითხვებს აჩენს ქვეყნის დემოკრატიული განვითარების ტრაექტორიის შესახებ.
პრემიერ-მინისტრის განცხადების არსი და მკაცრი მესიჯები
საქართველოს მთავრობის მეთაურმა განაცხადა, რომ გარკვეული ძალები ცდილობენ ქუჩის პროტესტების გამოყენებას არაკონსტიტუციური გზით ხელისუფლების შეცვლის მიზნით. მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ მსგავსი ქმედებები არა მხოლოდ ქვეყნის სტაბილურობას უქმნის საფრთხეს, არამედ ძირს უთხრის დემოკრატიულ ინსტიტუტებსა და კანონის უზენაესობას. პრემიერ-მინისტრმა პირობა დადო, რომ სახელმწიფო არ დაუშვებს დესტრუქციულ ქმედებებს და გამოიყენებს კანონით გათვალისწინებულ ყველა მექანიზმს წესრიგის შესანარჩუნებლად. მისი განცხადებები მიანიშნებს პოლიტიკის გამკაცრებაზე საპროტესტო მოძრაობების მიმართ და მთავრობის მზადყოფნაზე, გადადგას გადამწყვეტი ნაბიჯები, რათა აღკვეთოს ის, რასაც ის სახელმწიფოს საფუძვლებისთვის საფრთხედ მიიჩნევს.
განცხადებაში კონკრეტულად არ დასახელებულა ის ძალები, რომლებიც, პრემიერ-მინისტრის აზრით, ხელისუფლების დამხობას ცდილობენ, თუმცა მინიშნებები გაკეთდა გარე და შიდა აქტორების შესაძლო ჩართულობაზე. ამგვარმა განცხადებებმა საზოგადოებაში განსხვავებული შეფასებები გამოიწვია. ნაწილმა მიიჩნია, რომ ეს იყო სახელმწიფო უსაფრთხოების ინტერესებიდან გამომდინარე აუცილებელი პოზიცია, ხოლო მეორე ნაწილმა ის დემოკრატიული თავისუფლებების შეზღუდვის მცდელობად შეაფასა. პრემიერ-მინისტრის მიერ გაჟღერებული „დამხობის მცდელობა“ განსაკუთრებით სენსიტიური თემაა ქართულ პოლიტიკურ დისკურსში, წარსულის გამოცდილების გათვალისწინებით.
საპროტესტო ტალღის ფონი და შიდა გამოხმაურება
ბოლო თვეების განმავლობაში საქართველოში არაერთი მასშტაბური საპროტესტო აქცია გაიმართა, რომლებიც სხვადასხვა საკითხს უკავშირდებოდა, მათ შორის, საკანონმდებლო ინიციატივებსა და სოციალურ პრობლემებს. ამ აქციებში ათიათასობით მოქალაქე მონაწილეობდა, რაც ქართული საზოგადოების აქტიურობაზე მეტყველებს. პრემიერ-მინისტრის განცხადებამ, რომ ეს პროტესტები ხელისუფლების დამხობის მცდელობას წარმოადგენს, საზოგადოება კიდევ უფრო პოლარიზაცია გამოიწვია. ოპოზიციური პარტიები და სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები მკაცრად აკრიტიკებენ მთავრობის მეთაურის პოზიციას და მას დემოკრატიული პროცესებისთვის საზიანოდ მიიჩნევენ.
კრიტიკოსების აზრით, მშვიდობიანი პროტესტის უფლება დემოკრატიული სახელმწიფოს ერთ-ერთი უმთავრესი მონაპოვარია და მისი კრიმინალიზაცია ან ხელისუფლების დამხობის მცდელობად შეფასება არღვევს კონსტიტუციურ უფლებებს. ისინი აღნიშნავენ, რომ მსგავსი განცხადებები მხოლოდ ამწვავებს ისედაც დაძაბულ პოლიტიკურ კლიმატს და შესაძლოა, კიდევ უფრო მეტ დაპირისპირებას შეუწყოს ხელი. ამ ფონზე, მოლოდინები იზრდება იმასთან დაკავშირებით, თუ რა ფორმით გაგრძელდება საპროტესტო მოძრაობა და რა ნაბიჯებს გადადგამს ხელისუფლება დაანონსებული „მკაცრი რეაგირების“ ფარგლებში.
საერთაშორისო გამოხმაურება და გეოპოლიტიკური კონტექსტი
საქართველოში მიმდინარე მოვლენები, განსაკუთრებით კი ხელისუფლების მაღალი თანამდებობის პირების მიერ გაკეთებული რეზონანსული განცხადებები, აქტიურად შუქდება საერთაშორისო მედიაში და ყურადღების საგანს წარმოადგენს დასავლელი პარტნიორებისთვის. ზოგიერთი საერთაშორისო ანალიტიკოსი და მედიასაშუალება შეშფოთებას გამოთქვამს საქართველოში დემოკრატიული პროცესების მდგომარეობის შესახებ. აღინიშნება, რომ ქვეყანაში პოლიტიკური დაძაბულობის ესკალაცია და დემოკრატიული ინსტიტუტების სისუსტე შეიძლება გეოპოლიტიკური ცვლილებების ფონზე რეგიონში გარკვეული ძალებისთვის ხელსაყრელ შესაძლებლობად იქცეს.
ანალიტიკოსები ხაზს უსვამენ, რომ საქართველოს სტაბილურობა და მისი დემოკრატიული განვითარების ტრაექტორია მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ ქვეყნის შიდა, არამედ რეგიონული და საერთაშორისო კონტექსტისთვისაც. ევროკავშირთან და აშშ-სთან ინტეგრაციისკენ მიმართული საქართველოს საგარეო პოლიტიკა კიდევ უფრო მეტად აქტუალურს ხდის შიდა პოლიტიკური პროცესების მიმართ საერთაშორისო თანამეგობრობის ინტერესს. ნებისმიერი შიდა არეულობა ან დემოკრატიული ნორმებიდან გადახვევა შეიძლება უარყოფითად აისახოს ქვეყნის საგარეო პოლიტიკურ პოზიციებზე და მისი ევროატლანტიკური მისწრაფებების განხორციელებაზე.
საქართველოს პრემიერ-მინისტრის განცხადებამ საპროტესტო აქციების ხელისუფლების დამხობის მცდელობად შეფასების შესახებ, ქვეყანა პოლიტიკური დაძაბულობის ახალ ფაზაში შეიყვანა. ეს მოვლენები ყურადღების ცენტრშია როგორც შიდა, ისე საერთაშორისო საზოგადოებისთვის. მომდევნო პერიოდში განსაკუთრებულ მნიშვნელობას შეიძენს ხელისუფლების შემდგომი ნაბიჯები და საპროტესტო მოძრაობის განვითარება. ასევე, საყურადღებო იქნება საერთაშორისო პარტნიორების რეაქცია და მათი როლი მიმდინარე პროცესებში. პოლიტიკური დიალოგის გაღრმავება და დემოკრატიული პრინციპების დაცვა გადამწყვეტი იქნება ქვეყნის სტაბილური განვითარებისთვის.
