ბოლო პერიოდში საქართველოში განვითარებული პოლიტიკური მოვლენები, განსაკუთრებით კი, „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის ხელახლა ინიცირებამ და მის ფონზე გამართულმა მასშტაბურმა საპროტესტო აქციებმა, ქვეყნის შიდა და გარე პოლიტიკურ დღის წესრიგში ცენტრალური ადგილი დაიკავა. ამ მოვლენების კულმინაციად იქცა საქართველოს პრემიერ-მინისტრის მკაცრი განცხადებები, რომლებშიც მან ოპონენტები და საპროტესტო მოძრაობის მონაწილეები მთავრობის დამხობის მცდელობაში დაადანაშაულა და მათ მიმართ მკაცრი ზომების მიღების პირობა დადო. პრემიერის განცხადებები აშკარად ასახავს მმართველ პარტიასა და ოპოზიციურ ძალებს, სამოქალაქო საზოგადოებასა თუ მოქალაქეებს შორის არსებულ მწვავე დაპირისპირებას, რაც საფუძველს უყრის შემდგომ პოლიტიკურ ესკალაციას.

პრემიერ-მინისტრის მწვავე შეფასებები და რეაქციები

საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ საჯარო გამოსვლებში დაადასტურა მტკიცე პოზიცია მიმდინარე საპროტესტო ტალღის მიმართ. მისი თქმით, მასობრივი დემონსტრაციები, რომლებიც თბილისის ქუჩებში იმართება, არ არის სპონტანური გამოხატულება, არამედ კოორდინირებული მცდელობა ქვეყნის შიდა პოლიტიკური სტაბილურობის შესარყევად და საბოლოო ჯამში, კონსტიტუციური წესრიგის დასამხობად. კობახიძის განცხადებით, ამ პროცესებში ჩართული არიან როგორც შიდა, ისე გარე ძალები, რომელთა მიზანია ქვეყნისთვის არასასურველი სცენარის განვითარება. მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ხელისუფლება მზადაა, კანონის სრული სიმკაცრით უპასუხოს ნებისმიერ ქმედებას, რომელიც სცილდება მშვიდობიანი პროტესტის ფარგლებს და ძალადობრივ ხასიათს ატარებს. ამგვარი განცხადებები დამატებით ამძაფრებს პოლიტიკურ დაძაბულობას და აჩენს კითხვებს მომავალ მოვლენებთან დაკავშირებით.

საკანონმდებლო ინიციატივის ფონი და საზოგადოებრივი პროტესტი

პოლიტიკური დაპირისპირების მთავარი კატალიზატორი გახდა „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტი, რომელიც გასულ წელს ფართო საპროტესტო ტალღის ფონზე იქნა უკან გაწვეული, თუმცა წელს ხელახლა დააინიციირეს. აღნიშნული კანონპროექტი ითვალისწინებს არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მედია საშუალებების „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებლად“ დარეგისტრირებას, თუ მათი შემოსავლის 20 პროცენტზე მეტი უცხოეთიდან არის მიღებული. კრიტიკოსები, მათ შორის საქართველოს სტრატეგიული პარტნიორები, ამ კანონს „რუსულ კანონს“ უწოდებენ, ვინაიდან მისი ფორმულირება და მიზანი რუსეთში მოქმედი მსგავსი კანონმდებლობის ანალოგიურია, რომელიც ოპოზიციური და სამოქალაქო აქტივობის ჩახშობას ემსახურება. კანონის ხელახლა ინიციირებამ გამოიწვია მოქალაქეების, სტუდენტების, სამოქალაქო საზოგადოების და ოპოზიციური პარტიების ფართომასშტაბიანი პროტესტი, რაც ათიათასობით ადამიანის შეკრებას გულისხმობდა ქუჩებში.

საერთაშორისო გამოხმაურება და შეშფოთება

მიმდინარე მოვლენებს საერთაშორისო თანამეგობრობის მხრიდან მწვავე გამოხმაურება მოჰყვა. შეერთებულმა შტატებმა და ევროკავშირმა არაერთხელ გამოხატეს ღრმა შეშფოთება კანონპროექტის მიმართ, აფრთხილებდნენ საქართველოს ხელისუფლებას მისი მიღების უარყოფით შედეგებზე ქვეყნის დემოკრატიულ განვითარებასა და ევრო-ატლანტიკურ მისწრაფებებზე. ევროკავშირის ოფიციალურმა პირებმა პირდაპირ განაცხადეს, რომ კანონმდებლობა ეწინააღმდეგება ევროკავშირის ღირებულებებსა და იმ 9 რეკომენდაციას, რომელიც საქართველომ კანდიდატის სტატუსის მისაღებად უნდა შეასრულოს. არსებობს მოსაზრება, რომ ამგვარი ნაბიჯები არა მხოლოდ აფერხებს საქართველოს ევროპულ ინტეგრაციას, არამედ ქმნის სივრცეს ისეთი აქტორებისთვის, როგორიცაა რუსეთი, ჩინეთი და ირანი, გააძლიერონ თავიანთი გავლენა რეგიონში, რითაც რისკის ქვეშ აყენებს საქართველოს სუვერენიტეტსა და გეოპოლიტიკურ არჩევანს.

ქვეყნის ევროინტეგრაციის პერსპექტივები

საქართველოს ევროპული მომავალი, რომელიც ქვეყნის კონსტიტუციაშიც არის გაცხადებული, დღეს განსაკუთრებული გამოწვევების წინაშე დგას. „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის მიღება და მის ფონზე გამძაფრებული პოლიტიკური პოლარიზაცია პირდაპირ საფრთხეს უქმნის საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების პერსპექტივას. ევროკავშირის ხელმძღვანელობა მკაფიოდ აცხადებს, რომ ასეთი კანონი შეუთავსებელია ევროპულ ნორმებთან და ღირებულებებთან, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს ევროკავშირის მხრიდან მკაცრი რეაგირება, მათ შორის, სავიზო რეჟიმის გადახედვა ან ფინანსური დახმარების შეჩერება. ამ პროცესების გათვალისწინებით, საქართველოს მოუწევს სერიოზული გადაწყვეტილებების მიღება, რათა შეინარჩუნოს ევროპული კურსი და თავიდან აიცილოს საერთაშორისო იზოლაცია.

მომავალი ნაბიჯები და პოლიტიკური დაპირისპირება

პოლიტიკური დაძაბულობა საქართველოში კვლავ მაღალია. ხელისუფლება აგრძელებს კანონპროექტის მიღების პროცედურებს, მიუხედავად მასშტაბური შიდა და გარე წინააღმდეგობისა. პრემიერ-მინისტრის მუქარა „მკაცრი ზომების“ შესახებ და „მთავრობის დამხობის მცდელობის“ ბრალდებები მიუთითებს იმაზე, რომ ხელისუფლება მზადაა, არ გადაუხვიოს არჩეულ გზას. მეორე მხრივ, საპროტესტო მოძრაობა გრძელდება და მონაწილეები აცხადებენ, რომ არ შეწყვეტენ ბრძოლას კანონის წინააღმდეგ. მომავალი თვეები გადამწყვეტი იქნება საქართველოსთვის, განსაკუთრებით კი შემოდგომაზე დაგეგმილი საპარლამენტო არჩევნების ფონზე, რომელიც შესაძლოა ამ პოლიტიკური კრიზისის გადაწყვეტის ერთ-ერთ მთავარ პლატფორმად იქცეს. ქვეყანა დგას მნიშვნელოვანი არჩევანის წინაშე – შეინარჩუნოს დემოკრატიული და ევროპული კურსი, თუ რადიკალურად შეცვალოს თავისი საგარეო და საშინაო პოლიტიკის ვექტორი.

საბოლოო ჯამში, საქართველოს პოლიტიკური სცენა დაძაბული და არაპროგნოზირებადია. პრემიერ-მინისტრის მკაცრი განცხადებები საპროტესტო აქციებთან დაკავშირებით, „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის მიღების მცდელობა და საერთაშორისო პარტნიორების კრიტიკული შეფასებები, ქვეყანას გადამწყვეტი განვითარებების ზღვარზე აყენებს. მომავალი პერიოდი გამოაჩენს, შეძლებს თუ არა საქართველო ამ შიდა პოლიტიკური კრიზისის დაძლევას ისე, რომ არ დააზიანოს მისი დემოკრატიული ფასეულობები და ევროატლანტიკური მისწრაფებები.