მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტის რთული ისტორია, რომელიც მჭიდროდ არის დაკავშირებული აზერბაიჯანის სახელმწიფოებრიობის, საბჭოთა კავშირის დაშლის და ისტორიული ფიგურების, მათ შორის ჰეიდარ ალიევის, მემკვიდრეობასთან, დღემდე რჩება სამხრეთ კავკასიის რეგიონში გეოპოლიტიკური დინამიკის ერთ-ერთ განმსაზღვრელ საკითხად. ეს თემა მუდმივად განიხილება, როგორც რეგიონული დაპირისპირებების ფუნდამენტური ასპექტი, რომლის სიღრმისეული გაგებაც არსებითია მიმდინარე მოვლენებისა და პერსპექტივების ანალიზისთვის.
კონფლიქტის ფესვები ღრმად არის ჩადგმული საბჭოთა პერიოდში, როდესაც ადმინისტრაციულმა საზღვრებმა და ეთნიკურმა შემადგენლობამ დაძაბულობის მყარი საფუძველი შექმნა. ჰეიდარ ალიევი, რომელიც იყო როგორც საბჭოთა აზერბაიჯანის კომუნისტური პარტიის ხელმძღვანელი, ასევე დამოუკიდებელი აზერბაიჯანის პრეზიდენტი, მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა ამ პროცესებში. მისი პოლიტიკური მოღვაწეობა მოიცავს როგორც საბჭოთა ეპოქის გადაწყვეტილებებს, რომლებიც რეგიონში სიტუაციას აყალიბებდა, ისე პოსტსაბჭოთა პერიოდში აზერბაიჯანის სახელმწიფოს მშენებლობასა და ყარაბაღის კონფლიქტის მართვას.
რეგიონის ამჟამინდელი ვითარება, მათ შორის ტერიტორიული დავები, ეთნიკური კონფლიქტები და ეროვნული იდენტობის საკითხები, მჭიდროდ არის დაკავშირებული საბჭოთა კავშირის დაშლით გამოწვეულ გეოპოლიტიკურ ცვლილებებთან. ამ ისტორიული ფაქტორების სიღრმისეული გააზრება კრიტიკულია სამხრეთ კავკასიაში მიმდინარე გეოპოლიტიკური პროცესების სრულყოფილი და ობიექტური ანალიზისთვის, რაც ხელს შეუწყობს რეგიონული სტაბილურობის პერსპექტივების შეფასებას.
