საქართველო, ევროკავშირთან ასოცირებისა და კანდიდატის სტატუსის მოლოდინში, ბოლო ერთი წლის განმავლობაში მნიშვნელოვანი პოლიტიკური და საზოგადოებრივი ტრანსფორმაციების ფონზე იმყოფება. ევროინტეგრაციის პროცესის შეფერხებიდან ერთი წლის შემდეგ, ქართული საზოგადოების პროევროპული ნაწილი მტკიცე და შეუპოვარია, რასაც ხშირი და მასშტაბური საპროტესტო აქციები ადასტურებს. ეს დემონსტრაციები, რომლებიც ქვეყნის ევროპული არჩევანის ერთგულებას უსვამს ხაზს, ხშირად მწვავე დაპირისპირებაში გადადის ხელისუფლებასთან, რაც შიდა პოლიტიკურ ლანდშაფტს კიდევ უფრო ამწვავებს და საერთაშორისო ასპარეზზეც გარკვეულ შეშფოთებას იწვევს.

ევროპული მისწრაფების ხანგრძლივი გზა და საზოგადოებრივი მუხტი

საქართველოს ევროპული ინტეგრაცია ქვეყნის საგარეო პოლიტიკის უმთავრეს პრიორიტეტად განიხილება, რომელსაც მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი მტკიცედ უჭერს მხარს. ეს არჩევანი ღრმად არის ფესვგადგმული ქართულ საზოგადოებაში და ისტორიულ, კულტურულ თუ ღირებულებით კავშირებს ეფუძნება. 2022 წელს, როდესაც ევროკავშირმა უკრაინასა და მოლდოვას კანდიდატის სტატუსი მიანიჭა, საქართველოს მხოლოდ ევროპული პერსპექტივა მიენიჭა, რაც თბილისისთვის მნიშვნელოვან გამოწვევად იქცა. ამ გადაწყვეტილებასთან ერთად, ევროკავშირმა საქართველოს 12 პუნქტიანი რეკომენდაციები წარუდგინა, რომელთა შესრულებაც კანდიდატის სტატუსის მინიჭების აუცილებელ პირობად დასახელდა. ამ მოვლენამ საზოგადოებაში დიდი იმედგაცრუება გამოიწვია, მაგრამ ამავე დროს, გააძლიერა სამოქალაქო აქტივიზმი და ევროპული გზის ერთგულება. ქუჩის პროტესტი სწორედ ამ პერიოდიდან გამძაფრდა, მოქალაქეები მოითხოვდნენ ხელისუფლებისგან რეალური ნაბიჯების გადადგმას რეფორმების განხორციელების მიმართულებით და ევროპული მისწრაფებების შეუქცევადობის უზრუნველყოფას.

პროტესტების ტალღა და დემონსტრანტების მოთხოვნები

ბოლო ერთი წლის განმავლობაში, საქართველოში არაერთი მასშტაბური პროევროპული დემონსტრაცია გაიმართა. მოქალაქეები თბილისის ქუჩებში გამოდიოდნენ მოწოდებებით, რომ ქვეყანამ შეასრულოს ევროკავშირის მიერ დადგენილი 12 პრიორიტეტი, რაც აუცილებელია კანდიდატის სტატუსის მისაღებად. პროტესტების მთავარი მოთხოვნები მოიცავდა: სასამართლო სისტემის რეფორმირებას, დეოლიგარქიზაციას, მედიის თავისუფლების უზრუნველყოფას, საარჩევნო სისტემის გაუმჯობესებასა და პოლიტიკური პოლარიზაციის შემცირებას. მომიტინგეები მტკიცედ აცხადებდნენ, რომ მათი მოძრაობა არის ქვეყნის სტრატეგიული არჩევანის დაცვა და არა რომელიმე პოლიტიკური ძალის ინტერესების გატარება. ისინი საკუთარ თავს „ევროპული საქართველოს“ დამცველებად მოიაზრებენ, რომლებიც მზად არიან დაიცვან ქვეყნის დემოკრატიული და პროდასავლური მომავალი ნებისმიერი შიდა თუ გარე საფრთხისგან.

მთავრობის პოზიცია და პრემიერ-მინისტრის განცხადებები

პროტესტების ფონზე, საქართველოს ხელისუფლებამ არაერთხელ გამოხატა საკუთარი პოზიცია, რომელიც ხშირად რადიკალურად განსხვავდება დემონსტრანტების ხედვისგან. პრემიერ-მინისტრის განცხადებები მიუთითებდა, რომ ხელისუფლება პროტესტებს უმეტესად ქვეყნის შიდა სტაბილურობისთვის საფრთხედ აღიქვამს. ალ-ჯაზირას მიერ გავრცელებული ინფორმაციით, პრემიერ-მინისტრმა განაცხადა, რომ „მომიტინგეები მთავრობის დამხობას ცდილობდნენ“ და „მკაცრი ზომებით პასუხის გაცემა“ პირობა დადო. ეს განცხადებები, რა თქმა უნდა, კიდევ უფრო ამწვავებს დაძაბულობას და აჩენს კითხვებს დემოკრატიული გამოხატვის თავისუფლების ფარგლებთან დაკავშირებით. ხელისუფლების წარმომადგენლები ხშირად საუბრობენ დემონსტრაციების მიღმა არსებულ „დესტრუქციულ ძალებზე“, რომლებიც, მათი აზრით, ცდილობენ ქვეყნის დესტაბილიზაციას და რადიკალური ცვლილებების გამოწვევას, რაც ეწინააღმდეგება ეროვნულ ინტერესებს.

საერთაშორისო გამოძახილი და აშშ-სთან ურთიერთობები

საქართველოში განვითარებულმა მოვლენებმა, განსაკუთრებით კი საპროტესტო აქციების მიმართ ხელისუფლების მკაცრმა რეაგირებამ, საერთაშორისო თანამეგობრობის ყურადღება მიიპყრო. „ატლანტიკური საბჭოს“ შეფასებით, საქართველოს „რეპრესიების ზაფხულმა“ შესაძლოა კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენოს ქვეყნის ურთიერთობები შეერთებულ შტატებთან. დასავლელი პარტნიორები, მათ შორის აშშ და ევროკავშირი, მუდმივად მოუწოდებენ საქართველოს ხელისუფლებას, პატივი სცეს დემოკრატიულ პრინციპებს, შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლებას და უზრუნველყოს მართლმსაჯულების დამოუკიდებლობა. დასავლური წრეები შეშფოთებას გამოხატავენ სასამართლო სისტემაში არსებული პრობლემების, მედიის თავისუფლების შეზღუდვის მცდელობების და პოლიტიკური ოპონენტების დევნის შესაძლო ფაქტების გამო. ეს შეშფოთება პირდაპირ აისახება საქართველოს საგარეო პოლიტიკურ იმიჯზე და მის უნარზე, ეფექტურად ითანამშრომლოს ძირითად სტრატეგიულ პარტნიორებთან.

პოლიტიკური დაძაბულობა და სამომავლო პერსპექტივები

საქართველოში არსებული პოლიტიკური დაძაბულობა ღრმა და კომპლექსურია. ერთის მხრივ, დგას საზოგადოების ურყევი სურვილი, დაუახლოვდეს ევროპულ ოჯახს და გააძლიეროს დემოკრატიული ინსტიტუტები. მეორე მხრივ, ხელისუფლება, როგორც ჩანს, განსხვავებულ ხედვას გვთავაზობს შიდა პოლიტიკური პროცესების მართვისა და გარე პარტნიორებთან ურთიერთობების თვალსაზრისით. ეს დაპირისპირება სერიოზულ გამოწვევებს უქმნის ქვეყნის სტაბილურობასა და განვითარებას. მომავალი თვეები გადამწყვეტი იქნება საქართველოს ევროპული მომავლისთვის. ევროკავშირის რეკომენდაციების შესრულება და დემოკრატიული რეფორმების გატარება კვლავაც იქნება მთავარი საკითხები, რომლებზეც იქნება დამოკიდებული ქვეყნის პროგრესი ევროინტეგრაციის გზაზე. დიალოგისა და კონსენსუსის მიღწევა, როგორც შიდა, ისე გარე აქტორებთან, სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია საქართველოსთვის, რათა მან შეინარჩუნოს პროდასავლური ვექტორი და თავიდან აიცილოს შემდგომი იზოლაცია.