ბოლო პერიოდში საქართველო, რომელიც ისტორიულად დასავლური ინტეგრაციის მტკიცე კურსს აცხადებს, საერთაშორისო მედიისა და ანალიტიკური წრეების ყურადღების ცენტრში მოექცა მისი გეოპოლიტიკური ვექტორის მიმართ არსებული გაურკვევლობის გამო. კითხვები ჩნდება იმის შესახებ, თუ რამდენად ეფექტურად ინარჩუნებს ქვეყანა პროდასავლურ ორიენტაციას შიდა პოლიტიკური ტურბულენტობისა და რეგიონული სირთულეების ფონზე. ამ კონტექსტში, ზოგიერთი დამკვირვებელი საქართველოს პოტენციურ როლზეც კი საუბრობს, როგორც რეგიონში რუსეთის ინტერესების არაპირდაპირ ხელშემწყობ ფაქტორზე, რაც ქვეყნის საგარეო პოლიტიკის მიმართულებას კიდევ უფრო მეტად ართულებს.
საქართველოს საგარეო ვექტორი და გეოპოლიტიკური გამოწვევები
საქართველოს ევროატლანტიკური ინტეგრაცია ათწლეულების მანძილზე იყო ქვეყნის საგარეო პოლიტიკის ქვაკუთხედი. ევროკავშირსა და ნატოში გაწევრიანების სურვილი განმტკიცებულია საზოგადოების ფართო მხარდაჭერითა და ქვეყნის ისტორიული გამოცდილებით, განსაკუთრებით კი რუსეთის იმპერიული ამბიციების კონტექსტში. 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის შემდეგ, როდესაც რუსეთმა აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის ოკუპაცია განახორციელა, საქართველოს სწრაფვა დასავლეთისკენ კიდევ უფრო გამყარდა. თუმცა, მიუხედავად დეკლარირებული კურსისა, ბოლო წლებში შიდა პოლიტიკური პროცესები და ხელისუფლების ზოგიერთი გადაწყვეტილება სულ უფრო ხშირად ხდება განხილვის საგანი დასავლურ დედაქალაქებში, რადგან ისინი ეჭვქვეშ აყენებენ საქართველოს ერთგულებას დემოკრატიული ღირებულებებისადმი და, შესაბამისად, მის უნარს, სრულფასოვნად მოერგოს ევროპულ სტანდარტებს.
შინაგანი პოლიტიკური პროცესები და დემოკრატიის მდგომარეობა
ბოლო პერიოდში საქართველოში მიმდინარე შიდა პოლიტიკური მოვლენები, დასავლური პარტნიორების მხრიდან სერიოზული შეშფოთების მიზეზი გახდა. კერძოდ, საუბარია კანონმდებლობის ინიცირებასა და მიღებაზე, რომელიც ხშირად აღიქმება როგორც დემოკრატიული ინსტიტუტების შესუსტების მცდელობა. ოპოზიციური პარტიები და სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ ხელისუფლება მიისწრაფვის „ერთპარტიული დიქტატურისკენ“, რაც პირდაპირ ეწინააღმდეგება ევროკავშირის ფუნდამენტურ პრინციპებს, როგორიცაა ხელისუფლების დანაწილება, მედიის თავისუფლება და კანონის უზენაესობა. ასეთი შეფასებები აფერხებს საქართველოს პროგრესს ევროკავშირის წევრობის კანდიდატის სტატუსის მინიჭების კუთხით და აძლიერებს ეჭვებს მისი ევროპული არჩევანის გულწრფელობასთან დაკავშირებით.
საარჩევნო გარემო და მოქალაქეთა აქტივობა
საქართველოში ბოლო წლებში ჩატარებულმა არჩევნებმა ხშირად გამოიწვია საერთაშორისო საზოგადოებისა და ადგილობრივი სამოქალაქო სექტორის კრიტიკა. საუბარია საარჩევნო პროცესებში არსებულ ხარვეზებზე, საარჩევნო ადმინისტრაციის მიმართ უნდობლობაზე და ხმის მიცემის პროცესის გამჭვირვალობასთან დაკავშირებულ კითხვებზე. მიუხედავად ამ გამოწვევებისა, საქართველოს მოქალაქეები აქტიურად აგრძელებენ ბრძოლას დემოკრატიული პრინციპების დასაცავად. საპროტესტო აქციები, სამოქალაქო კამპანიები და მედიის აქტიური მუშაობა მოწმობს საზოგადოების სიმტკიცეს, დაიცვას ქვეყნის ევროპული მომავალი და არ დაუშვას დემოკრატიული უკუსვლა. ეს სამოქალაქო აქტივობა არის ერთ-ერთი მთავარი ძალა, რომელიც უზრუნველყოფს პოლიტიკურ პლურალიზმს და აბალანსებს ხელისუფლების ქმედებებს.
დასავლური ინტეგრაციის პერსპექტივები და შეფერხებები
საქართველოს დასავლური ინტეგრაციის გზაზე არსებული შეფერხებები ძირითადად დაკავშირებულია დემოკრატიულ რეფორმებთან, სასამართლო სისტემის დამოუკიდებლობასთან, კორუფციასთან ბრძოლასა და მედია გარემოს გაუმჯობესებასთან დაკავშირებულ გამოწვევებთან. ევროკავშირმა არაერთხელ აღნიშნა, რომ ამ მიმართულებებით პროგრესი გადამწყვეტია საქართველოს ევროპული მომავლისთვის. პარალელურად, ხელისუფლების მხრიდან რიტორიკული შეტევები დასავლურ ინსტიტუტებზე და სამოქალაქო საზოგადოების დისკრედიტაციის მცდელობები კიდევ უფრო ამძიმებს ურთიერთობებს პარტნიორ ქვეყნებთან. ეს პროცესები ართულებს საქართველოს შესაძლებლობას, სრულად შეასრულოს ევროკავშირის მოთხოვნები და მიაღწიოს ევროპულ ოჯახში სრულფასოვან ინტეგრაციას, რაც, თავის მხრივ, ქმნის სივრცეს სხვა გეოპოლიტიკური მოთამაშეების გავლენის გაზრდისთვის.
რეგიონული კონტექსტი და რუსეთის ფაქტორი
ამ შიდა და საგარეო პოლიტიკური სირთულეების ფონზე, საქართველო აღმოჩნდება რთულ რეგიონულ კონტექსტში, სადაც რუსეთის გავლენა კვლავაც მნიშვნელოვანია. რუსეთისთვის საქართველო რჩება სტრატეგიულად მნიშვნელოვან რეგიონად, განსაკუთრებით შავი ზღვის უსაფრთხოებისა და სამხრეთ კავკასიის კონტროლის კუთხით. არსებობს მოსაზრება, რომ საქართველოს შიდა პოლიტიკური დრიფტი დასავლური ღირებულებებისგან რუსეთს საშუალებას აძლევს, გააძლიეროს თავისი გავლენა რეგიონში და შესაძლოა, საქართველო არაპირდაპირ მისი ინტერესების „უკანა კარად“ იქცეს. ეს შეიძლება გამოიხატოს როგორც ეკონომიკური კავშირების გაღრმავებით, ისე პოლიტიკური დიალოგის გააქტიურებით, რაც დასავლური სანქციების გვერდის ავლის საშუალებას იძლევა, ან უბრალოდ დასავლური ინტეგრაციის შენელებით.
საბოლოო ჯამში, საქართველო კრიტიკულ გზაჯვარედინზე დგას. მისი დეკლარირებული ევროპული არჩევანი გამოწვევის წინაშეა შიდა პოლიტიკური მოვლენების, დემოკრატიული უკუსვლის მცდელობებისა და რეგიონული გეოპოლიტიკური რეალობების გამო. მოქალაქეთა მტკიცე პოზიცია და სამოქალაქო საზოგადოების აქტიურობა რჩება მთავარ გარანტად იმისა, რომ ქვეყანა არ გადაუხვევს დასავლური გზიდან. ამ ფონზე, საქართველოს მომავალი დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად შეძლებს ის დემოკრატიული პრინციპების განმტკიცებას და ევროპულ ღირებულებებთან შესაბამისობის სრულად უზრუნველყოფას, რათა დაუბრუნდეს ევროატლანტიკური ინტეგრაციის აქტიურ დღის წესრიგს და გაფანტოს ეჭვები მისი გეოპოლიტიკური ორიენტაციის შესახებ.
