საქართველოს მთავრობა 2026 წელს „300 ლარიანი“ დასაქმების პროგრამის შეწყვეტას გეგმავს. აღნიშნული გადაწყვეტილება 2026 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის პროექტშია ასახული და მისი მიზეზი ქვეყანაში მაღალი ეკონომიკური ზრდა და, პარალელურად, სამუშაო ძალის დეფიციტი სახელდება. პროგრამის ფარგლებში დასაქმებულ ადამიანებს სახელმწიფო სხვადასხვა გადამზადების პროგრამას შესთავაზებს, რაც მათ კერძო სექტორში დასაქმებაში დაეხმარება.
პროგრამის მიზნები და შედეგები
„300 ლარიანი“ დასაქმების პროგრამა 2022 წელს, მაშინდელი პრემიერ-მინისტრის, ირაკლი ღარიბაშვილის ინიციატივით დაიწყო. პროგრამის მიზანი სოციალურად დაუცველი მოქალაქეების დროებით დასაქმება და მათი შრომითი ჩვევების განვითარება იყო, რაც მათ კერძო სექტორში დასაქმებას გააადვილებდა. პროგრამის პიკში, დაახლოებით 40,000 ადამიანი იყო დასაქმებული, რაზეც ბიუჯეტიდან 100 მილიონ აშშ დოლარზე მეტი დაიხარჯა.
მიუხედავად იმისა, რომ პროგრამა შრომის ბაზარზე მოქალაქეების აქტივაციის ინსტრუმენტად იყო წარმოდგენილი, კრიტიკოსები მიიჩნევენ, რომ ის უფრო პოლიტიკურ მიზნებს ემსახურებოდა. კერძოდ, სახელმწიფოს და მმართველი პარტიის მიერ კონტროლირებად სტრუქტურებში დროებითი სამუშაო ადგილების შექმნას გულისხმობდა, რაც, ფაქტობრივად, ბოლო ინსტანციის დამსაქმებლის როლს ასრულებდა.
კრიტიკა და ალტერნატიული მოსაზრებები
პროგრამის ეფექტიანობასთან დაკავშირებით არაერთი კრიტიკული მოსაზრება გამოითქვა. საზოგადოებრივი პოლიტიკის კონსულტანტის, ანა კვერნაძის თქმით, პროგრამის მთავარი პრობლემა მდგრადი სამუშაო ადგილების შექმნის ნაცვლად, დროებით დასაქმებაზე ფოკუსირება იყო. მისი აზრით, სახელმწიფოს მიერ განხორციელებული მსგავსი ინიციატივები უფრო მეტად პოლიტიკური გავლენის მოპოვებას ემსახურება, ვიდრე რეალურ ეკონომიკურ შედეგებს.
მთავრობის განცხადებით, პროფესიული გადამზადების პროგრამებზე ფოკუსირება უფრო ეფექტური იქნება, რადგან ის მოქალაქეებს კერძო სექტორში კონკურენტუნარიანობის ამაღლებაში დაეხმარება. თუმცა, კრიტიკოსები აღნიშნავენ, რომ მნიშვნელოვანია გადამზადების პროგრამები ბაზრის მოთხოვნებს შეესაბამებოდეს და რეალური დასაქმების შესაძლებლობები არსებობდეს.
სამომავლო პერსპექტივები
„300 ლარიანი“ პროგრამის შეწყვეტა მთავრობის მხრიდან შრომის ბაზრის პოლიტიკის შეცვლაზე მიანიშნებს. მნიშვნელოვანია, რომ სახელმწიფომ უზრუნველყოს ეფექტური მექანიზმები, რომლებიც მოქალაქეებს დასაქმებაში დაეხმარება და ამავდროულად, ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებას შეუწყობს ხელს. პროფესიული გადამზადების პროგრამების წარმატება დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად შეძლებს სახელმწიფო ბაზრის მოთხოვნების გათვალისწინებასა და კერძო სექტორთან ეფექტური თანამშრომლობის დამყარებას.
პარალელურად, მნიშვნელოვანია, ყურადღება გამახვილდეს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანების დასაქმების ხელშეწყობაზეც, რათა მათ ჰქონდეთ თანაბარი შესაძლებლობები და სრულფასოვნად იყვნენ ინტეგრირებულნი საზოგადოებაში. მიუხედავად იმისა, რომ ცენტრალიზებული მონაცემთა ბაზის შექმნა ამ მიმართულებით გარკვეულ რისკებს შეიცავს, სწორი მართვის შემთხვევაში, შესაძლოა, დადებითი შედეგებიც მოიტანოს.
