საქართველოს მთავრობა 2026 წლისთვის გეგმავს შეწყვიტოს „300 ლარიანი“ საზოგადოებრივი დასაქმების პროგრამა, რომელიც განკუთვნილი იყო სოციალურად დაუცველი მოქალაქეებისთვის. აღნიშნული გადაწყვეტილება, მთავრობის განმარტებით, გამოწვეულია ქვეყანაში არსებული „მაღალი ეკონომიკური ზრდითა“ და „მუშახელის დეფიციტით“. მთავრობა აპირებს ფოკუსირება მოახდინოს „სხვადასხვა გადამზადების პროგრამებზე“, რათა ხელი შეუწყოს მოქალაქეების კერძო სექტორში დასაქმებას.
პროგრამის მიზნები და შედეგები
პროგრამა, რომელსაც ხშირად „300 ლარიან პროგრამასაც“ უწოდებენ, 2022 წელს მაშინდელი პრემიერ-მინისტრის, ირაკლი ღარიბაშვილის ინიციატივით ამოქმედდა. პროგრამის მიზანი იყო სოციალურად დაუცველი მოქალაქეების დასაქმება და მათი სამუშაო ჩვევების გამომუშავება, რაც ხელს შეუწყობდა მათ შემდგომ დასაქმებას კერძო სექტორში. პროგრამის ფარგლებში დასაქმდა დაახლოებით 40,000 ადამიანი, ხოლო ბიუჯეტიდან 100 მილიონ აშშ დოლარზე მეტი დაიხარჯა.
მიუხედავად პროგრამის მიზნებისა, კრიტიკოსები მიიჩნევენ, რომ ის უფრო მეტად ემსახურებოდა პოლიტიკურ მიზნებს და წარმოადგენდა სახელმწიფოს მხრიდან მოსახლეობის გარკვეული ჯგუფების მხარდაჭერის ფორმას. ამასთან, პროგრამის ეფექტიანობა კერძო სექტორში დასაქმების ხელშეწყობის თვალსაზრისით საეჭვოა.
მთავრობის ახალი ინიციატივები
პროგრამის დახურვის პარალელურად, მთავრობა გეგმავს ფოკუსირება მოახდინოს პროფესიული გადამზადების პროგრამებზე. მიზანია, მოქალაქეებს განუვითარდეთ ის უნარები, რომლებიც მოთხოვნადია კერძო სექტორში. დეტალური ინფორმაცია ამ პროგრამების შესახებ ჯერჯერობით ხელმისაწვდომი არ არის, თუმცა მთავრობა აცხადებს, რომ ისინი უზრუნველყოფენ უფრო ეფექტიან და მდგრად შედეგებს დასაქმების თვალსაზრისით.
საზოგადოების რეაქცია
საზოგადოების რეაქცია პროგრამის დახურვის შესახებ არაერთგვაროვანია. ერთი მხრივ, არიან ისეთებიც, რომლებიც მიესალმებიან ამ გადაწყვეტილებას და მიიჩნევენ, რომ სახელმწიფო რესურსები უფრო ეფექტიანად უნდა დაიხარჯოს. მეორე მხრივ, არსებობს შეშფოთება იმის თაობაზე, თუ როგორ იმოქმედებს ეს გადაწყვეტილება სოციალურად დაუცველი მოქალაქეების დასაქმებაზე, რომელთათვისაც ეს პროგრამა შემოსავლის ერთადერთი წყარო იყო.
კონტექსტი: აშშ-საქართველოს ურთიერთობები და შესაძლო სანქციები
აღსანიშნავია, რომ ამ გადაწყვეტილების ფონზე, საქართველოსა და შეერთებულ შტატებს შორის ურთიერთობები გარკვეულ დაძაბულობაშია. ამერიკის შეერთებულ შტატებში საქართველოს ელჩი, თამარ ტალიაშვილი შეხვდა სენატორ მარკვეინ მალინს, რომლის პოზიციამ შესაძლოა შეაფერხოს „MEGOBARI Act“-ის მიღება. ეს კანონი საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლებისთვის სანქციების დაწესებას ითვალისწინებს. ეს ფაქტი დამატებით კონტექსტს სძენს მიმდინარე მოვლენებს და შესაძლოა გავლენა იქონიოს სამომავლო გადაწყვეტილებებზე.
დასკვნა
საზოგადოებრივი დასაქმების პროგრამის დახურვა მნიშვნელოვანი ცვლილებაა საქართველოს სოციალური პოლიტიკისთვის. მთავრობის მიზანია, რომ გადამზადების პროგრამების საშუალებით უზრუნველყოს უფრო მდგრადი დასაქმება, თუმცა საჭიროა დაკვირვება, თუ რამდენად ეფექტიანი იქნება ეს ახალი ინიციატივები და როგორ აისახება ის სოციალურად დაუცველი მოქალაქეების მდგომარეობაზე. ასევე, მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ საგარეო პოლიტიკური კონტექსტი და ის გავლენა, რაც შესაძლოა ჰქონდეს აშშ-საქართველოს ურთიერთობების განვითარებას მიმდინარე პროცესებზე.
