პარლამენტში კანონპროექტის განხილვის ფონზე მიმდინარე მასშტაბური საპროტესტო გამოსვლების შემდეგ, საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ საჯარო განცხადება გააკეთა, რომელშიც აქციის მონაწილეებს მთავრობის დამხობის მცდელობაში დასდო ბრალი. პრემიერმა აღნიშნა, რომ სახელმწიფო არ დაუშვებს დესტაბილიზაციას და აანონსებს მკაცრ რეაგირებას მიმდინარე მოვლენებზე, რაც პოლიტიკურ სპექტრში ახალი დაძაბულობის მიზეზი გახდა. ეს განცხადება მნიშვნელოვანწილად ცვლის არსებულ პოლიტიკურ დინამიკას ქვეყანაში და აჩენს კითხვებს სამომავლო განვითარებასთან დაკავშირებით.
პრემიერ-მინისტრის ბრალდებები და შეფასებები
ირაკლი კობახიძის მიერ გაკეთებულმა განცხადებამ განსაკუთრებული ყურადღება მიიპყრო მისი სიმწვავის გამო. მან პირდაპირ განაცხადა, რომ უკანასკნელი კვირების განმავლობაში განვითარებული მოვლენები, კერძოდ კი მასშტაბური საპროტესტო დემონსტრაციები, არა უბრალოდ სამოქალაქო პროტესტს, არამედ ხელისუფლების დამხობის კარგად დაგეგმილ მცდელობას წარმოადგენდა. პრემიერის თქმით, ამ მცდელობის უკან იდგნენ გარკვეული „დესტრუქციული ძალები“, როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე მის ფარგლებს გარეთ, რომელთა მიზანიც ქვეყნის პოლიტიკური კურსის ძალადობრივი შეცვლა იყო. მან ხაზი გაუსვა, რომ მსგავსი ქმედებები პირდაპირ ეწინააღმდეგება დემოკრატიულ პრინციპებს და საფრთხეს უქმნის სახელმწიფოებრიობას. კობახიძემ ასევე აღნიშნა, რომ ხელისუფლებას გააჩნია კონკრეტული მტკიცებულებები, რომლებიც ამ ბრალდებებს ამყარებს, თუმცა დეტალები ამ ეტაპზე არ გაუხმაურებია. ეს განცხადება სრულად ახალ ფაზაში გადაიყვანს საპროტესტო აქციებთან დაკავშირებულ დისკუსიას.
მკაცრი ზომების ანონსი და შესაძლო შედეგები
განცხადებაში პრემიერ-მინისტრმა ასევე მკაფიოდ აღნიშნა, რომ სახელმწიფო არ დაუშვებს ქვეყანაში ქაოსს და დესტაბილიზაციას. მან განაცხადა, რომ მთავრობა მკაცრ ზომებს მიიღებს ყველა იმ პირის წინააღმდეგ, ვინც ჩართული იყო ან მომავალში ჩაერთვება მსგავსი ტიპის „გადატრიალების მცდელობებში“ ან კანონსაწინააღმდეგო ქმედებებში. ეს განცხადება გულისხმობს სამართალდამცავი ორგანოების გააქტიურებას და შესაძლოა, გამოიწვიოს დაპატიმრებების ტალღა ან სხვა სახის რეპრესიული ზომები აქციის მონაწილეებისა და ორგანიზატორების მიმართ. პრემიერის გზავნილი ერთმნიშვნელოვანია: სახელმწიფო აპირებს გამოიყენოს კანონით მინიჭებული ყველა ბერკეტი წესრიგის აღსადგენად და სახელმწიფო ინსტიტუტების დასაცავად. ასეთი მკაცრი რიტორიკა ხშირად წინ უსწრებს ძალოვანი სტრუქტურების გააქტიურებას და შესაძლოა, კიდევ უფრო დაძაბოს ისედაც პოლარიზებული პოლიტიკური გარემო. ოპოზიციური პარტიები და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლები უკვე გამოეხმაურნენ ამ განცხადებას შეშფოთებით, რადგან მას კანონის უზენაესობისა და ადამიანის უფლებების პოტენციურ დარღვევად აფასებენ.
პროტესტების ფონი და კანონპროექტის კონტექსტი
პრემიერ-მინისტრის ეს განცხადებები უშუალოდ უკავშირდება საქართველოს პარლამენტში ინიცირებულ კანონპროექტს „გამჭვირვალობის შესახებ“, რომელიც საზოგადოების მნიშვნელოვანი ნაწილის, ოპოზიციისა და საერთაშორისო პარტნიორების მხრიდან მწვავე კრიტიკის საგანი გახდა. კანონპროექტი, რომელიც არასამთავრობო ორგანიზაციებსა და მედიასაშუალებებს „უცხოური გავლენის აგენტებად“ რეგისტრაციას ავალდებულებს, ხშირად შედარებულია რუსულ „უცხოელი აგენტების“ კანონთან და აღიქმება, როგორც დემოკრატიული სივრცის შეზღუდვის მცდელობა. სწორედ ამ კანონპროექტის წინააღმდეგ მიმართული იყო მრავალათასიანი საპროტესტო აქციები თბილისსა და საქართველოს სხვა ქალაქებში. დემონსტრანტები აცხადებდნენ, რომ კანონი ზღუდავს სიტყვის თავისუფლებას, ხელს უშლის სამოქალაქო საზოგადოების განვითარებას და აშორებს საქართველოს ევროპულ პერსპექტივას. საპროტესტო ტალღა მოიცავდა მშვიდობიან მსვლელობებს, მიტინგებსა და პერფორმანსებს, თუმცა რამდენიმე შემთხვევაში ადგილი ჰქონდა სამართალდამცავებთან დაპირისპირებას, რასაც ორივე მხრიდან დაშავებულები მოჰყვა.
საერთაშორისო გამოხმაურება და მომავალი პერსპექტივები
საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ასეთმა მკაცრმა განცხადებამ, რომელიც საპროტესტო აქციებს მთავრობის დამხობის მცდელობად აფასებს, საერთაშორისო საზოგადოების ყურადღებაც მიიპყრო. ევროკავშირის, აშშ-ისა და სხვა დასავლური სახელმწიფოების წარმომადგენლები აქტიურად აკვირდებიან საქართველოში მიმდინარე პროცესებს და მოუწოდებენ ყველა მხარეს დიალოგისა და დეესკალაციისკენ. ისინი ხაზს უსვამენ შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლების მნიშვნელობას და მოუწოდებენ საქართველოს ხელისუფლებას, პატივი სცეს დემოკრატიულ ნორმებს. პრემიერის განცხადება შესაძლოა, კიდევ უფრო გაართულებს საქართველოს ურთიერთობას დასავლელ პარტნიორებთან, რომლებიც უკვე გამოხატავდნენ შეშფოთებას „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის გამო. ამ განცხადების შემდეგ, მოლოდინები იმის თაობაზე, რომ ხელისუფლება კომპრომისზე წავა, შემცირდა, რამაც შესაძლოა, კიდევ უფრო გააღრმაოს პოლიტიკური კრიზისი და დაძაბულობა. ქვეყნის შიგნით, ოპოზიციური ძალები და სამოქალაქო საზოგადოება, სავარაუდოდ, კიდევ უფრო გააძლიერებენ წინააღმდეგობას, რადგან პრემიერის მიერ გამოცხადებული „მკაცრი ზომები“ მათ მიმართ იქნება მიმართული. ამრიგად, საქართველო დგას მნიშვნელოვანი პოლიტიკური გამოწვევების წინაშე, სადაც დიალოგის ნაცვლად, დაპირისპირების ესკალაციის რისკი იზრდება.
საქართველოს პრემიერ-მინისტრის განცხადება საპროტესტო აქციების „გადატრიალების მცდელობად“ შეფასებისა და „მკაცრი ზომების“ მიღების დაპირების შესახებ, წარმოადგენს არსებული პოლიტიკური კრიზისის გამწვავების ახალ ეტაპს. ეს ნაბიჯი, ერთი მხრივ, ხელისუფლების მზაობაზე მიუთითებს, მტკიცედ დაიცვას საკუთარი პოზიციები და არ დაუშვას დესტაბილიზაცია, მეორე მხრივ კი, მნიშვნელოვან გამოწვევას უქმნის დემოკრატიულ პრინციპებს, შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლებას. შექმნილ ვითარებაში, როგორც შიდა პოლიტიკური დიალოგის, ასევე საერთაშორისო ურთიერთობების მომავალი ბუნდოვანი ხდება, რაც ქვეყანას რთული პერიოდის მოლოდინში აყენებს.
