საქართველოს პოლიტიკურ ასპარეზზე დაძაბულობა კვლავ იზრდება. ქვეყნის პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი კობახიძემ, საჯარო განცხადება გააკეთა, სადაც მან მწვავედ შეაფასა მიმდინარე საპროტესტო ტალღა. მისი თქმით, დემონსტრაციების მიღმა იმალება ხელისუფლების დამხობის მცდელობა, რომელშიც გარე ძალები და რადიკალური ჯგუფები მონაწილეობენ. პრემიერ-მინისტრმა ასევე აღნიშნა, რომ მთავრობა ამგვარ მცდელობას უპასუხოდ არ დატოვებს და მკაცრ ზომებს მიმართავს, რაც სიტუაციის კიდევ უფრო ესკალაციის საფუძველს ქმნის.
პრემიერ-მინისტრის განცხადების არსი და ბრალდებები
პრემიერ-მინისტრ ირაკლი კობახიძის განცხადება ქართულ პოლიტიკურ სივრცეში ფართო გამოხმაურების საგანი გახდა. მან კონკრეტულად მიუთითა, რომ მიმდინარე დემონსტრაციები, რომლებიც თავდაპირველად „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის წინააღმდეგ დაიწყო, სცილდება მშვიდობიანი პროტესტის ფარგლებს და რეალურად წარმოადგენს ხელისუფლების ძალადობრივი გზით შეცვლის მცდელობას. კობახიძემ პასუხისმგებლობა დააკისრა როგორც „რადიკალურ ოპოზიციურ ძალებს“, ისე „გარკვეულ გარე აქტორებს“, რომლებიც, მისი მტკიცებით, ხელს უწყობენ ქვეყანაში არეულობას. პრემიერმა ხაზი გაუსვა, რომ სახელმწიფო არ დაუშვებს კონსტიტუციური წესრიგის დარღვევას და კანონის სრული სიმკაცრით იმოქმედებს ნებისმიერი მცდელობის წინააღმდეგ, რომელიც მიზნად ისახავს ძალაუფლების არაკონსტიტუციურ გზით ხელში ჩაგდებას.
მიმდინარე საპროტესტო ტალღა და მისი მოტივაცია
საქართველოში ბოლო კვირების განმავლობაში ათიათასობით მოქალაქე იკრიბება დედაქალაქის ქუჩებში, რათა გააპროტესტოს პარლამენტის მიერ მიღებული კანონი „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“. კრიტიკოსები, მათ შორის ოპოზიციური პარტიები, სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები, სტუდენტები და რიგითი მოქალაქეები, ამ კანონს „რუსულ კანონად“ მოიხსენიებენ, რადგან ის მსგავსია რუსეთში მოქმედი კანონმდებლობისა, რომელიც არასამთავრობო ორგანიზაციებსა და მედიასაშუალებებს „უცხო ძალის აგენტებად“ აცხადებს. პროტესტის მონაწილეები მიიჩნევენ, რომ კანონი ზღუდავს სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებას, აფერხებს სამოქალაქო საზოგადოების განვითარებას და ხელს უშლის საქართველოს ევროპულ და ევროატლანტიკურ ინტეგრაციას. დემონსტრაციებს ხშირად ახლავს პოლიციასთან შეტაკებები, რის შედეგადაც დაშავებულები და დაკავებულები არიან როგორც აქციის მონაწილეებს, ისე სამართალდამცავებს შორის.
ხელისუფლების არგუმენტები და პოზიცია
მმართველი პარტია „ქართული ოცნება – დემოკრატიული საქართველო“ და მთავრობა ამტკიცებენ, რომ კანონი ემსახურება მხოლოდ და მხოლოდ გამჭვირვალობის უზრუნველყოფას და ქვეყნის სუვერენიტეტის დაცვას უცხოური გავლენისგან. მათი განმარტებით, კანონპროექტი მიზნად ისახავს იმ არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მედიასაშუალებების ფინანსური წყაროების გამჭვირვალობას, რომლებიც უცხოეთიდან იღებენ დაფინანსებას. ხელისუფლება კანონის მიღებას საქართველოს ეროვნული ინტერესების დაცვის აუცილებლობით ხსნის და უარყოფს ბრალდებებს მისი „რუსული ბუნების“ შესახებ. პრემიერ-მინისტრის ბოლო განცხადებები კი მიუთითებს იმაზე, რომ ხელისუფლება პროტესტს აღიქვამს არა როგორც ლეგიტიმურ გამოხატულებას, არამედ როგორც დესტაბილიზაციის მცდელობას, რომელიც, შესაძლოა, გარედან იმართებოდეს.
საერთაშორისო თანამეგობრობის რეაქცია და შეშფოთება
საქართველოში განვითარებულ მოვლენებს საერთაშორისო თანამეგობრობის მხრიდან დიდი ყურადღება ექცევა. ევროკავშირმა და შეერთებულმა შტატებმა არაერთხელ გამოხატეს ღრმა შეშფოთება კანონის „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ მიღების გამო, აცხადებენ რა, რომ ის შეუთავსებელია დემოკრატიულ პრინციპებთან და საფრთხეს უქმნის საქართველოს ევროინტეგრაციის პერსპექტივას. მრავალმა საერთაშორისო ორგანიზაციამ და ქვეყანამ მოუწოდა საქართველოს ხელისუფლებას, გადახედოს აღნიშნულ კანონს და თავი შეიკავოს მშვიდობიანი დემონსტრანტების მიმართ ძალის გამოყენებისგან. საერთაშორისო პარტნიორები ასევე მიუთითებენ იმაზე, რომ საქართველოს დემოკრატიული განვითარების გზაზე არსებული გამოწვევები შესაძლოა, უარყოფითად აისახოს ქვეყნის გეოპოლიტიკურ მდგომარეობაზე და შექმნას სივრცე სხვა აქტორებისთვის, რომლებიც არ იზიარებენ დასავლურ ღირებულებებს. ეს შეფასებები აძლიერებს შიდა დაძაბულობის გარე გავლენებზე აისახვის პერსპექტივას.
მოსალოდნელი შედეგები და პერსპექტივები
პრემიერ-მინისტრის მკაცრი განცხადება, რომელიც პროტესტს ხელისუფლების დამხობის მცდელობად აფასებს და საპასუხო ზომებს აანონსებს, კიდევ უფრო ამწვავებს არსებულ პოლიტიკურ კრიზისს. ეს ნაბიჯი შესაძლოა გამოიწვიოს საპროტესტო ტალღის გაძლიერება და უფრო მასშტაბური კონფრონტაცია სახელმწიფოსა და დემონსტრანტებს შორის. ასევე, ასეთი განცხადებები საფრთხეს უქმნის საქართველოს რეპუტაციას საერთაშორისო არენაზე და აუარესებს მის ურთიერთობებს დასავლელ პარტნიორებთან, რომლებიც უკვე გამოხატავენ სერიოზულ შეშფოთებას ქვეყანაში დემოკრატიული უკუსვლის შესაძლებლობის გამო. მომავალი დღეები გადამწყვეტი იქნება იმის დასანახად, თუ რა მიმართულებით განვითარდება მოვლენები – მოხდება თუ არა დაძაბულობის დეესკალაცია თუ, პირიქით, სიტუაცია კიდევ უფრო გამწვავდება პოლიტიკური დაპირისპირებისა და სამოქალაქო დაუმორჩილებლობის ფონზე.
