საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი კობახიძემ, ბოლო საჯარო გამოსვლისას განაცხადა, რომ ქვეყანაში ბოლო პერიოდში განვითარებული მასშტაბური საპროტესტო აქციები არ წარმოადგენს უბრალო დემონსტრაციებს, არამედ მიზნად ისახავს ხელისუფლების კონსტიტუციური გზით დამხობას. პრემიერმა აღნიშნული მცდელობის ავტორებად „რადიკალური ოპოზიციური ძალები“ დაასახელა და მათთვის მკაცრი საკანონმდებლო რეაგირების პირობა დადო. ეს განცხადება მნიშვნელოვნად ამძაფრებს პოლიტიკურ დაძაბულობას ქვეყანაში, განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც პარლამენტმა „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონი საბოლოოდ მიიღო, რასაც საზოგადოების, ოპოზიციისა და საერთაშორისო პარტნიორების მხრიდან მწვავე კრიტიკა მოჰყვა.
პრემიერ-მინისტრის ბრალდებები და მთავრობის პოზიცია
პრემიერ-მინისტრის განცხადებით, ბოლო პერიოდში გამართული აქციები და მათ უკან მდგომი პირები არ მოქმედებენ ქვეყნის ინტერესებიდან გამომდინარე. მისი თქმით, ეს არის გარედან მართული პროცესი, რომელიც მიზნად ისახავს სახელმწიფოში ქაოსის და დესტაბილიზაციის დათესვას. კობახიძემ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ხელისუფლება არ დაუშვებს მსგავსი სცენარების განვითარებას და მტკიცედ დაიცავს სახელმწიფოებრიობასა და საზოგადოებრივ წესრიგს. მთავრობის გზავნილია, რომ კანონის უზენაესობა დაცული იქნება და ყველა ის პირი, ვინც ჩართული იყო ან მომავალში ჩაერთვება უკანონო ქმედებებში, პასუხს აგებს კანონის სრული სიმკაცრით. ეს პოზიცია ადასტურებს მმართველი გუნდის ურყევ გადაწყვეტილებას, არ გადაუხვიოს დასახულ კურსს, მიუხედავად შიდა და გარე ზეწოლისა.
საპროტესტო ტალღა და საზოგადოებრივი განწყობა
პრემიერ-მინისტრის განცხადებას წინ უძღოდა „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის განხილვა-მიღების პროცესი, რომელსაც საქართველოს ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე მასშტაბური და უწყვეტი საპროტესტო ტალღა მოჰყვა. ათიათასობით მოქალაქე, განსაკუთრებით ახალგაზრდები, ქუჩებში გამოვიდა და კანონის გაწვევას ითხოვდა. მომიტინგეების უმრავლესობა აცხადებდა, რომ ეს კანონი ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციას, ევროპულ ღირებულებებსა და ქვეყნის ევროატლანტიკურ მისწრაფებებს. მათი შეფასებით, კანონი მიზნად ისახავს სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებისა და დამოუკიდებელი მედიის საქმიანობის შეზღუდვას და კრიტიკული ხმის ჩახშობას. დემონსტრაციებს ხშირად ახლდა დაპირისპირება სამართალდამცველებთან, რასაც დაკავებები და ფიზიკური შეტაკებები მოჰყვა.
„დამსჯელი ღონისძიებების“ პერსპექტივა
პრემიერის მიერ დაანონსებული „დამსჯელი ღონისძიებები“ და „მკაცრი რეაგირება“ საზოგადოებაში სხვადასხვაგვარ შეფასებას იწვევს. ოპონენტები მიიჩნევენ, რომ ეს არის მცდელობა, ჩაახშონ განსხვავებული აზრი და შეზღუდონ გამოხატვის თავისუფლება, რაც დემოკრატიული სახელმწიფოსთვის მიუღებელია. არსებობს შეშფოთება, რომ შესაძლოა გაიზარდოს პოლიციის მხრიდან ძალის გამოყენების შემთხვევები, გაფართოვდეს დაკავებების პრაქტიკა და გამკაცრდეს სასჯელები საპროტესტო აქციების მონაწილეებისთვის. ხელისუფლება, თავის მხრივ, ხაზს უსვამს, რომ მათი ქმედებები მიმართული იქნება მხოლოდ კანონის ფარგლებში და მიზნად ისახავს საზოგადოებრივი უსაფრთხოების დაცვას და უკანონო ქმედებების პრევენციას. თუმცა, საერთაშორისო საზოგადოება და უფლებადამცველი ორგანიზაციები უკვე გამოთქვამენ შეშფოთებას საქართველოში ადამიანის უფლებებისა და დემოკრატიული ნორმების დაცვის კუთხით.
საერთაშორისო გამოხმაურება და გეოპოლიტიკური კონტექსტი
საქართველოში განვითარებულ მოვლენებს ყურადღებით აკვირდება საერთაშორისო თანამეგობრობა. ევროკავშირი, აშშ და სხვა დასავლელი პარტნიორები ღიად გამოხატავენ შეშფოთებას „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის მიღებისა და მასთან დაკავშირებული მოვლენების გამო. ისინი მიიჩნევენ, რომ აღნიშნული კანონი ეწინააღმდეგება ევროპულ სტანდარტებს და შესაძლოა, უარყოფითად იმოქმედოს საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესზე. ზოგიერთი საერთაშორისო ანალიტიკოსი მიუთითებს, რომ საქართველოს დემოკრატიული განვითარების შეფერხებამ და დასავლური კურსიდან გადახვევამ, შესაძლოა, გეოპოლიტიკური ვაკუუმი შექმნას. ამგვარმა ცვლილებებმა, მათი აზრით, შეიძლება გზა გაუხსნას ისეთ სახელმწიფოებს, როგორებიცაა რუსეთი, ჩინეთი და ირანი, გააძლიერონ თავიანთი გავლენა რეგიონში, რაც საფრთხეს შეუქმნის საქართველოს სუვერენიტეტსა და მომავალ ორიენტაციას. ეს მოსაზრებები მიუთითებს იმაზე, რომ შიდა პოლიტიკური პროცესები ქვეყნის ფარგლებს სცდება და უფრო ფართო გეოპოლიტიკურ კონტექსტში განიხილება.
მომავალი პერსპექტივები და გამოწვევები
საქართველოს წინაშე დგას მრავალი გამოწვევა, როგორც შიდა, ისე საგარეო პოლიტიკის კუთხით. პრემიერ-მინისტრის მტკიცე პოზიცია და ოპოზიციის პროტესტი ქმნის გაურკვევლობისა და დაძაბულობის ფონს. უახლოეს პერიოდში გადამწყვეტი იქნება, როგორ განვითარდება მოვლენები: რამდენად შეძლებს ხელისუფლება საზოგადოებრივი პროტესტის მართვას და რა ფორმით მოხდება დაანონსებული „რეაგირება“. ასევე მნიშვნელოვანი იქნება საერთაშორისო პარტნიორების რეაქცია და მათი გავლენა საქართველოს პოლიტიკურ ლანდშაფტზე. ქვეყნის დემოკრატიული განვითარების, ევროპული მომავლისა და სუვერენიტეტის დაცვისთვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა ექნება კონსტრუქციული დიალოგის წარმართვასა და საზოგადოების ყველა სეგმენტის ინტერესების გათვალისწინებას.
