საქართველოს პრემიერ-მინისტრის განცხადებით, ბოლო პერიოდში განვითარებული მასშტაბური საპროტესტო მოძრაობა მიზნად ისახავდა ქვეყანაში ხელისუფლების ძალადობრივი გზით შეცვლას. მთავრობის მეთაურმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ სახელმწიფო ამგვარ მცდელობებს უპასუხოდ არ დატოვებს და აუცილებელ ზომებს მიიღებს წესრიგის შესანარჩუნებლად და კონსტიტუციური წყობის დასაცავად. ეს განცხადება გაკეთდა იმ ფონზე, როდესაც ქვეყანაში პოლიტიკური დაძაბულობა პიკს აღწევს, რასაც წინ უძღოდა საზოგადოების სხვადასხვა ჯგუფის მრავალრიცხოვანი საპროტესტო გამოსვლები.

პრემიერ-მინისტრის განცხადების არსი და ბრალდებები

პრემიერ-მინისტრმა თავის გამოსვლაში მკაფიოდ დაადანაშაულა საპროტესტო აქციების ორგანიზატორები და მონაწილეები სახელმწიფოს წინააღმდეგ მიმართულ ქმედებებში. მისი თქმით, მიმდინარე პროცესები არ იყო უბრალო დემონსტრაცია, არამედ კარგად დაგეგმილი ოპერაცია, რომლის საბოლოო მიზანიც ქვეყანაში დესტაბილიზაციის გამოწვევა და შემდეგ ხელისუფლებაში ძალადობრივი გზით მოსვლა იყო. მთავრობის მეთაურმა განაცხადა, რომ არსებობს კონკრეტული მტკიცებულებები ამ ბრალდებების დასადასტურებლად, თუმცა დეტალები არ დაუკონკრეტებია საჯაროდ.

განსაკუთრებული ყურადღება გამახვილდა „მკაცრი რეაგირების“ დაპირებაზე. პრემიერ-მინისტრმა აღნიშნა, რომ ხელისუფლება არ დაუშვებს ქვეყანაში ქაოსს და ანარქიას, ხოლო კანონის ფარგლებში ყველა შესაბამისი უწყება მიიღებს ზომებს, რათა დაცული იყოს საზოგადოებრივი წესრიგი და მოქალაქეთა უსაფრთხოება. ეს გულისხმობს შესაძლო სამართლებრივ დევნას იმ პირთა მიმართ, რომლებიც, ხელისუფლების შეფასებით, ჩართულნი იყვნენ კონსტიტუციური წყობის ხელყოფის მცდელობაში.

ფონი: საპროტესტო მოძრაობა და კანონპროექტის ირგვლივ განვითარებული მოვლენები

ბოლო რამდენიმე კვირის განმავლობაში საქართველო მოიცვა მასშტაბურმა საპროტესტო აქციებმა, რომელიც თავდაპირველად „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის ხელახლა ინიციირებას მოჰყვა. კანონპროექტი ითვალისწინებს არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მედიასაშუალებების „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციებად“ რეგისტრაციას, თუკი მათი შემოსავლის 20%-ზე მეტი უცხოეთიდან არის მიღებული. ამ ინიციატივამ გამოიწვია საზოგადოების ფართო ფენების, მათ შორის სტუდენტების, სამოქალაქო აქტივისტების, ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლების და ხელოვანების უკმაყოფილება.

საპროტესტო გამოსვლები ხასიათდებოდა დიდი მასშტაბურობით, ათობით ათასი ადამიანის მონაწილეობით თბილისსა და საქართველოს სხვა დიდ ქალაქებში. დემონსტრანტები აცხადებდნენ, რომ კანონპროექტი რუსულ კანონმდებლობას ჰგავს და მიზნად ისახავს სამოქალაქო საზოგადოების გაჩუმებასა და ქვეყნის დასავლური ინტეგრაციის პროცესის შეფერხებას. მათ შორის იყო შეტაკებები პოლიციასთან, რასაც მოჰყვა დაკავებები და რამდენიმე ადამიანის დაშავება. საპროტესტო მოძრაობის მთავარი მოთხოვნა კანონპროექტის უპირობო გაწვევა იყო, თუმცა ხელისუფლებამ კატეგორიულად განაცხადა მისი მიღების აუცილებლობაზე.

საერთაშორისო გამოხმაურება და გეოპოლიტიკური ჭრილი

საქართველოში განვითარებულ მოვლენებს საერთაშორისო თანამეგობრობის მხრიდან მუდმივად ეხმაურებიან. მრავალი დასავლური ქვეყანა და საერთაშორისო ორგანიზაცია, მათ შორის ევროკავშირი და შეერთებული შტატები, გამოხატავენ ღრმა შეშფოთებას კანონპროექტის გამო, აცხადებენ რა, რომ ის ეწინააღმდეგება დემოკრატიულ პრინციპებს და ხელს უშლის საქართველოს ევრო-ატლანტიკურ ინტეგრაციას. მათ არაერთხელ მოუწოდეს საქართველოს ხელისუფლებას კანონპროექტის გაწვევისა და დემონსტრანტების ფუნდამენტური უფლებების დაცვისკენ.

ამ ფონზე, საერთაშორისო ანალიტიკოსები და ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ საქართველოში მიმდინარე პროცესები შესაძლოა, ფართო გეოპოლიტიკურ კონტექსტში განიხილებოდეს. ზოგიერთი მოსაზრების თანახმად, ქვეყანაში დემოკრატიული ინსტიტუტების პოტენციური შესუსტება ან დასავლური ორიენტაციისგან გადახვევა შესაძლოა, გარკვეულ შესაძლებლობებს უქმნიდეს ისეთ სახელმწიფოებს, როგორიცაა რუსეთი, ჩინეთი და ირანი, რეგიონში საკუთარი გავლენის გაფართოების კუთხით. ეს ქვეყნები ხშირად ცდილობენ ხელი შეუწყონ იმ პოლიტიკურ მიმართულებებს, რომლებიც დასავლური ინტეგრაციის ალტერნატივას გვთავაზობს ან ასუსტებს მას. საქართველოს პოლიტიკურმა არასტაბილურობამ და მისმა მიდრეკილებამ, გაამკაცროს შიდა პოლიტიკა, შესაძლოა, ხელი შეუწყოს ამგვარი სცენარების განვითარებას რეგიონში, რაც საფრთხის შემცველია ქვეყნის სუვერენიტეტისა და გეოპოლიტიკური არჩევანისთვის.

მომავალი პერსპექტივები და პოლიტიკური დაპირისპირება

პრემიერ-მინისტრის განცხადება, რომელიც საპროტესტო მოძრაობას ხელისუფლების დამხობის მცდელობად აფასებს და მკაცრ რეაგირებას აანონსებს, კიდევ უფრო აღრმავებს პოლიტიკურ კრიზისს ქვეყანაში. ეს ნაბიჯი, სავარაუდოდ, გაზრდის დაპირისპირებას ხელისუფლებასა და ოპოზიციურად განწყობილ საზოგადოების ნაწილს შორის, რაც შესაძლოა, კიდევ უფრო ესკალაციაში გადაიზარდოს. გაურკვეველია, კონკრეტულად რა ზომებს მიმართავს ხელისუფლება „რეაგირების“ ფარგლებში, თუმცა მოსალოდნელია, რომ ეს გადაწყვეტილება მნიშვნელოვან გავლენას მოახდენს ქვეყნის შიდა პოლიტიკურ ლანდშაფტზე და მის საერთაშორისო ურთიერთობებზე.

მომდევნო პერიოდში განსაკუთრებული მნიშვნელობა ექნება როგორც ხელისუფლების შემდგომ ნაბიჯებს, ასევე საპროტესტო მოძრაობის რეაქციას. ქვეყანა დგას მნიშვნელოვანი გამოწვევების წინაშე, სადაც მთავარი საკითხია, როგორ შეძლებს ხელისუფლება მოქმედებას დემოკრატიული პრინციპების დაცვით და საერთაშორისო პარტნიორებთან დიალოგის გაგრძელებით, რათა თავიდან იქნას აცილებული კონფრონტაციის გამწვავება და შეენარჩუნებინა სტაბილურობა.