საქართველოს პოლიტიკური სცენა კვლავ დაძაბულია „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის მიღების შემდგომ განვითარებული მოვლენებით. ქვეყნის პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი კობახიძემ, განაცხადა, რომ საპროტესტო აქციების მონაწილეები, რომელთა შორისაც არიან როგორც პოლიტიკური ოპოზიციის წარმომადგენლები, ისე სამოქალაქო საზოგადოების წევრები და ახალგაზრდები, ხელისუფლების დამხობას ცდილობდნენ. მთავრობის მეთაურმა პირობა დადო, რომ დესტაბილიზაციის ნებისმიერ მცდელობას მკაცრად უპასუხებენ და ქვეყნის სუვერენიტეტის დაცვას უზრუნველყოფენ. ეს განცხადებები მოჰყვა მასშტაბურ საპროტესტო ტალღას, რომელიც კანონის ხელახალ ინიცირებასა და საბოლოო მიღებას მოჰყვა, რამაც, თავის მხრივ, საერთაშორისო პარტნიორების მხრიდან სერიოზული შეშფოთება გამოიწვია.
პრემიერ-მინისტრის განცხადებები და აქციის მონაწილეთა შეფასება
პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ საჯაროდ განაცხადა, რომ საქართველოში განვითარებული მოვლენები არ არის სპონტანური სახალხო პროტესტი, არამედ წარმოადგენს გარედან მართულ, ე.წ. „რევოლუციურ სცენარს“, რომლის მიზანიც ქვეყნის ლეგიტიმური ხელისუფლების დამხობაა. მისი თქმით, ამ პროცესებში ჩართული არიან როგორც ადგილობრივი რადიკალური ჯგუფები, ისე უცხოური ინტერესების გამტარებელი აქტორები, რომლებიც ცდილობენ ქართული სახელმწიფოს დასუსტებასა და არეულობის შექმნას. პრემიერმა ხაზი გაუსვა, რომ მთავრობა არ დაუშვებს მსგავსი მცდელობების წარმატებას და ყველა კანონიერი გზით დაიცავს კონსტიტუციურ წესრიგს. ამ კონტექსტში, მან „დაპირებული გამკაცრების“ შესახებ გააკეთა განცხადება, რაც, სავარაუდოდ, გულისხმობს სამართალდამცავი ორგანოების უფრო აქტიურ მოქმედებას იმ პირების მიმართ, რომლებიც, ხელისუფლების შეფასებით, ძალადობრივ ქმედებებში ან კანონდარღვევებში არიან ჩართულნი. ეს პოზიცია ეწინააღმდეგება საპროტესტო აქციების მონაწილეთა ნარატივს, რომლებიც ხაზს უსვამენ საკუთარი პროტესტის მშვიდობიან ხასიათს და გამოხატავენ შეშფოთებას ქვეყნის დემოკრატიული განვითარების მიმართულებით.
კანონის მიღების პროცესი და საზოგადოებრივი პროტესტი
„უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტი, რომელიც გასულ წელსაც იქნა ინიცირებული და ფართო საზოგადოებრივი პროტესტის ფონზე გაწვეული, ხელახლა იქნა წარდგენილი პარლამენტში. მიუხედავად ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციების, ოპოზიციური პარტიებისა და საერთაშორისო პარტნიორების კრიტიკისა, კანონი საბოლოოდ მიიღეს. კანონის კრიტიკოსები მას „რუსულ კანონად“ მოიხსენიებენ, რადგან მისი შინაარსი მსგავსია რუსეთში მოქმედი კანონმდებლობისა, რომელიც სამოქალაქო საზოგადოების შეზღუდვას ისახავს მიზნად. თბილისის ქუჩებში ათობით ათასი მოქალაქე შეიკრიბა, ძირითადად სტუდენტები და ახალგაზრდები, რომლებიც ეწინააღმდეგებოდნენ კანონის მიღებას და აცხადებდნენ, რომ იგი ძირს უთხრის საქართველოს ევროპულ მომავალს. საპროტესტო აქციები ხშირად მშვიდობიანი იყო, თუმცა ზოგიერთ შემთხვევაში სამართალდამცავ ორგანოებთან დაპირისპირებაში გადაიზარდა, რასაც დაკავებები და მონაწილეთა მიმართ ძალის გამოყენება მოჰყვა.
საერთაშორისო გამოხმაურება და შეშფოთება
კანონის მიღებასა და საქართველოში განვითარებულ მოვლენებზე მწვავე რეაქცია მოჰყვა საერთაშორისო საზოგადოების მხრიდან. ევროკავშირმა და აშშ-მ არაერთხელ გამოხატეს ღრმა შეშფოთება კანონის მიმართ და განაცხადეს, რომ იგი შეუთავსებელია დემოკრატიულ ღირებულებებთან და ევროინტეგრაციის პროცესთან. ევროკავშირის ოფიციალურმა პირებმა გააფრთხილეს საქართველო, რომ კანონის ამოქმედება სერიოზულად დააზიანებს ქვეყნის ევროპულ პერსპექტივას და შესაძლოა შეაფერხოს გაწევრიანებისკენ გადადგმული ნაბიჯები. აშშ-მა, თავის მხრივ, განიხილა სანქციების დაწესების შესაძლებლობა იმ პირების მიმართ, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან დემოკრატიის უკუსვლაში საქართველოში. საერთაშორისო ანალიტიკოსები აღნიშნავენ, რომ საქართველოში არსებული სიტუაცია ქმნის გარკვეულ «გახსნას» ისეთი სახელმწიფოებისთვის, როგორებიცაა რუსეთი, ჩინეთი და ირანი, რომლებსაც შესაძლოა სურდეთ საკუთარი გავლენის გაზრდა რეგიონში იმ ფონზე, როდესაც საქართველოს დასავლურ პარტნიორებთან ურთიერთობები იძაბება. ეს შეშფოთება აძლიერებს შიშს ქვეყნის გეოპოლიტიკური ორიენტაციის ცვლილებასთან დაკავშირებით.
პოლიტიკური დაძაბულობის ესკალაცია და პოლარიზაცია
მიმდინარე მოვლენებმა კიდევ უფრო გააღრმავა პოლიტიკური პოლარიზაცია საქართველოში. მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ დაჟინებით მოითხოვს, რომ კანონი აუცილებელია ქვეყნის სუვერენიტეტისა და უსაფრთხოების დასაცავად, ხოლო ოპოზიცია და სამოქალაქო საზოგადოება მას დემოკრატიის შეზღუდვის ინსტრუმენტად მიიჩნევს. ურთიერთბრალდებები და რადიკალური რიტორიკა ორივე მხრიდან ზრდის დაძაბულობას. მთავრობა მოწინააღმდეგეებს „დესტრუქციულ ძალებად“ მოიხსენიებს, რომლებიც „გარე მტრების“ ინტერესებს ემსახურებიან, ხოლო ოპოზიცია ხელისუფლებას „ავტორიტარიზმისა“ და „რუსული გავლენის“ გატარებაში ადანაშაულებს. ეს ღრმა დაპირისპირება მნიშვნელოვნად აფერხებს ქვეყნის შიდა კონსოლიდაციას და ართულებს ისედაც რთული პოლიტიკური პრობლემების გადაწყვეტას. პოლიტიკური კრიზისი გავლენას ახდენს საზოგადოების სხვადასხვა ფენაზე, იწვევს განხეთქილებას და უკმაყოფილებას.
სამომავლო პერსპექტივები და გავლენა ქვეყნის მომავალზე
საქართველოში განვითარებული მოვლენები გადამწყვეტი იქნება ქვეყნის მომავალი გეოპოლიტიკური კურსისა და დემოკრატიული განვითარებისთვის. „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის ამოქმედება და ხელისუფლების მკაცრი პოზიცია საპროტესტო ტალღის მიმართ, შესაძლოა, სერიოზულად აისახოს საქართველოს ევროკავშირთან და აშშ-სთან ურთიერთობებზე. ევროინტეგრაციის პროცესში შეფერხებებმა, თავის მხრივ, შესაძლოა ქვეყანა კიდევ უფრო მოწყვლადი გახადოს რეგიონში არსებული გეოპოლიტიკური გამოწვევების მიმართ. გაურკვეველი რჩება, რამდენად შეძლებს მთავრობა შიდა პოლიტიკური სტაბილურობის შენარჩუნებას მზარდი საზოგადოებრივი უკმაყოფილების ფონზე და როგორ აისახება მიღებული გადაწყვეტილებები ქვეყნის იმიჯსა და ეკონომიკურ მდგომარეობაზე. უახლოესი თვეები აჩვენებს, შეძლებს თუ არა საქართველო კრიზისის გადალახვას და დასავლური ინტეგრაციის გზაზე დაბრუნებას, თუ მისი საგარეო და საშინაო პოლიტიკა ახალ, ნაკლებად პროგნოზირებად მიმართულებას მიიღებს. ამ პერიოდში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი იქნება საერთაშორისო თანამეგობრობის ყურადღება და ქართული საზოგადოების აქტიურობა ქვეყნის დემოკრატიული მომავლის შესანარჩუნებლად.
