საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ ბოლო დღეების განმავლობაში განვითარებულ მოვლენებთან დაკავშირებით მკაცრი განცხადება გააკეთა, რომელშიც მან მიმდინარე საპროტესტო დემონსტრაციები ხელისუფლების დამხობის მცდელობად შეაფასა. მისი თქმით, მთავრობა არ დაუშვებს მსგავს ქმედებებს და საპასუხოდ მკაცრი ზომები იქნება მიღებული. ეს განცხადება მოჰყვა მასშტაბურ სახალხო პროტესტს, რომელიც გასულ კვირებში გააქტიურდა, განსაკუთრებით კი კანონპროექტის – „გამჭვირვალობის შესახებ“ – ხელახალ ინიცირებასა და მიღებასთან დაკავშირებით.
პრემიერ-მინისტრის სიტყვებით, აქციების ორგანიზატორები და მონაწილეები, რომლებიც მისი შეფასებით, ძალადობრივ ქმედებებს მიმართავენ, მიზნად ისახავენ საქართველოს კონსტიტუციური წესრიგის დარღვევას. მან ხაზი გაუსვა სახელმწიფოს ვალდებულებას, დაიცვას კანონი და უზრუნველყოს საზოგადოებრივი წესრიგი, რის საფუძველზეც დაანონსდა სამართალდამცავი ორგანოების გააქტიურება.
მთავრობის პოზიცია და მოვლენების კონტექსტი
მთავრობის მეთაურის განცხადება პირდაპირ უკავშირდება ბოლო კვირების განმავლობაში ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენებს, რომლებიც „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის ინიციირებასა და პარლამენტის მიერ მის მიღებას მოჰყვა. მთავრობის განმარტებით, აღნიშნული კანონის მიზანია ქვეყნის სუვერენიტეტის დაცვა და საზოგადოებრივი ინტერესების გამჭვირვალობის უზრუნველყოფა, განსაკუთრებით იმ ორგანიზაციების მიმართ, რომლებიც უცხოეთიდან ფინანსდებიან. ამასთან, მმართველმა პარტიამ არაერთხელ განაცხადა, რომ კანონპროექტი „ქართულ ოცნებაში“ მიიჩნევა ქვეყნის ეროვნული უსაფრთხოებისათვის აუცილებელ ნაბიჯად.
პრემიერ-მინისტრმა საპროტესტო ტალღის მზარდი ინტენსივობა და გარკვეული ინციდენტები შეაფასა, როგორც ექსტრემისტული და ძალადობრივი ქმედებები, რომლებიც მიზნად ისახავს საზოგადოებაში არეულობისა და დესტაბილიზაციის დანერგვას. მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ნებისმიერი მცდელობა, რომელიც მიმართული იქნება სახელმწიფო ინსტიტუტების ფუნქციონირების პარალიზებისკენ, უმკაცრესად დაისჯება კანონის სრული სიმკაცრით. კობახიძემ ასევე განაცხადა, რომ მთავრობა მზად არის დიალოგისთვის, მაგრამ არა იმ პირობებში, როდესაც საუბარია კონსტიტუციური წესრიგის რღვევაზე.
პროტესტის ტალღა და სამოქალაქო საზოგადოების წინააღმდეგობა
საპროტესტო აქციები, რომლებიც თბილისის ქუჩებში იმართება, ათობით ათას ადამიანს აერთიანებს. დემონსტრანტები აცხადებენ, რომ „გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონი რუსულ კანონმდებლობას ეფუძნება და საფრთხეს უქმნის საქართველოს ევროპულ და ევროატლანტიკურ ინტეგრაციას, ასევე ზღუდავს სამოქალაქო საზოგადოების თავისუფლებას და მედიის საქმიანობას. ისინი მოუწოდებენ ხელისუფლებას, უარი თქვას ამ კანონზე და შეასრულოს საქართველოს კონსტიტუციით გათვალისწინებული ქვეყნის ევროპული მომავლის პრინციპები. პროტესტის მონაწილეები ხშირად ხაზს უსვამენ თავიანთ მშვიდობიან ხასიათს, თუმცა აქციებზე სამართალდამცავებთან შეტაკებების ცალკეული შემთხვევები დაფიქსირდა.
ოპოზიციური პარტიები და სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები პრემიერ-მინისტრის განცხადებას „ავტორიტარული ტენდენციების გაღრმავებად“ აფასებენ და მოუწოდებენ საერთაშორისო თანამეგობრობას, ყურადღება მიაქციოს საქართველოში მიმდინარე პროცესებს. მათი მტკიცებით, მთავრობის ქმედებები მიზნად ისახავს განსხვავებული აზრის ჩახშობას და ქვეყნის დემოკრატიული განვითარების შეფერხებას.
საერთაშორისო გამოხმაურება და გეოპოლიტიკური კონტექსტი
საქართველოში მიმდინარე მოვლენებს მუდმივად აკვირდება საერთაშორისო თანამეგობრობა. არაერთმა დასავლურმა ქვეყანამ და ორგანიზაციამ, მათ შორის ევროკავშირმა და შეერთებულმა შტატებმა, შეშფოთება გამოთქვეს „გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის მიღებასთან დაკავშირებით და განაცხადეს, რომ ის ეწინააღმდეგება ევროპულ სტანდარტებსა და დემოკრატიულ პრინციპებს. მათ ასევე მოუწოდეს საქართველოს ხელისუფლებას, შეინარჩუნოს შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლება.
ზოგიერთი საერთაშორისო ანალიტიკოსი მიიჩნევს, რომ საქართველოში არსებული დემოკრატიული ინსტიტუტების შესუსტება და პროდასავლური კურსიდან გადახვევა შესაძლოა გეოპოლიტიკურ ვაკუუმს ქმნიდეს. ეს მდგომარეობა, მათი შეფასებით, შეიძლება მიმზიდველი აღმოჩნდეს იმ სახელმწიფოებისთვის, რომლებიც დაინტერესებულნი არიან რეგიონში საკუთარი გავლენის გაზრდით, მაგალითად, რუსეთის, ჩინეთისა და ირანისთვის. ამ კონტექსტში, საერთაშორისო საზოგადოება მნიშვნელობას ანიჭებს საქართველოს დემოკრატიულ განვითარებასა და მის სტაბილურობას რეგიონში.
მომავალი პერსპექტივები და გამოწვევები
საქართველო ახლა გადამწყვეტი პერიოდის წინაშე დგას, სადაც მთავრობის მიერ გამოცხადებული მკაცრი ზომები და ოპოზიციის გააქტიურებული წინააღმდეგობა ქმნის დაძაბულ პოლიტიკურ ფონს. ქვეყნის შიდა სტაბილურობა, სამოქალაქო თავისუფლებების დაცვა და ევროპული ინტეგრაციის პერსპექტივები დამოკიდებულია მიმდინარე კრიზისის გადაწყვეტის გზებზე. საერთაშორისო თანამეგობრობის ზეწოლა და შიდაპოლიტიკური დინამიკა განსაზღვრავს, თუ რა მიმართულებით განვითარდება მოვლენები მომდევნო კვირებსა და თვეებში.
