ბოლო პერიოდში საქართველოში მიმდინარე მოვლენებმა, განსაკუთრებით კი "უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ" კანონპროექტის ხელახლა ინიციირებამ, ქვეყანაში პოლიტიკური დაძაბულობის უპრეცედენტო ტალღა გამოიწვია. მრავალრიცხოვანი საპროტესტო აქციების ფონზე, საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი კობახიძემ, განაცხადა, რომ დემონსტრანტების ქმედებები მიზნად ისახავს ხელისუფლების დამხობას და მკაცრი ზომების გატარებას დაჰპირდა. ეს განცხადება ახალ ფაზაში გადაჰყავს მიმდინარე კრიზისს და აჩენს კითხვებს ქვეყნის დემოკრატიული განვითარებისა და ევროატლანტიკური ინტეგრაციის მომავლის შესახებ, რომლის მიმართაც ქართული საზოგადოების უმრავლესობა მტკიცე მხარდაჭერას გამოხატავს.
პრემიერ-მინისტრის ბრალდებები და მთავრობის პოზიცია
საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ, მიმდინარე საპროტესტო ტალღის პარალელურად, საჯაროდ დაადანაშაულა აქციების მონაწილეები, მათ შორის ოპოზიციური ძალები და გარკვეული არასამთავრობო ორგანიზაციები, ქვეყანაში დესტაბილიზაციის მცდელობაში. მისი თქმით, ეს ჯგუფები, რომლებიც „გარე ძალების“ მხარდაჭერით მოქმედებენ, ცდილობენ ძალადობრივი გზით მოახდინონ ხელისუფლების ცვლილება და კონსტიტუციური წესრიგის დარღვევა. პრემიერ-მინისტრმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ მიუღებელია ნებისმიერი მცდელობა, რომელიც ქვეყნის სუვერენიტეტსა და საზოგადოებრივ მშვიდობას შეუქმნის საფრთხეს. კობახიძემ მკაცრად გააფრთხილა პროტესტის მონაწილეები და განაცხადა, რომ ხელისუფლება „სრული სიმკაცრით“ იმოქმედებს მათ წინააღმდეგ, ვინც კანონს დაარღვევს და ძალადობრივ ქმედებებში იქნება ჩართული. ეს განცხადებები, რომლებშიც გაისმა "სახელმწიფო გადატრიალების" მცდელობის მოტივი, მკაცრად გააკრიტიკეს ოპოზიციურმა პარტიებმა და სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლებმა, რომლებმაც ისინი პოლარიზაციის გაღრმავებისკენ მიმართულ ნაბიჯებად შეაფასეს.
მთავრობის წარმომადგენლები კვლავაც ამტკიცებენ, რომ "უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ" კანონპროექტის მიღება აუცილებელი ღონისძიებაა ქვეყნის ეროვნული ინტერესების დასაცავად და დეზინფორმაციის საფრთხეებისგან თავის დასაღწევად. მათი განმარტებით, კანონი მიზნად ისახავს მხოლოდ იმ არასამთავრობო და მედია ორგანიზაციების ფინანსური წყაროების გამჭვირვალობის უზრუნველყოფას, რომლებიც უცხოეთიდან იღებენ მნიშვნელოვან დაფინანსებას და მონაწილეობენ საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ დებატებში. ოფიციალური პირები კატეგორიულად უარყოფენ პარალელებს რუსულ კანონმდებლობასთან, მიუხედავად იმისა, რომ ანალოგიებზე მიუთითებენ როგორც ადგილობრივი, ისე საერთაშორისო ექსპერტები და ორგანიზაციები. მთავრობის გზავნილია, რომ კანონი დასავლური ქვეყნების მსგავსი სტანდარტების დანერგვას ისახავს მიზნად, თუმცა კრიტიკოსები ამ არგუმენტს არ იზიარებენ და მას მცდარ ინფორმაციად აფასებენ.
"უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის" კანონი და საზოგადოებრივი წინააღმდეგობა
საპროტესტო ტალღის მთავარი კატალიზატორი სწორედ "უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ" კანონპროექტის ხელახლა ინიციირება გახდა, რომელსაც კრიტიკოსები და საზოგადოების უმეტესი ნაწილი "რუსულ კანონს" უწოდებენ. კანონპროექტი ითვალისწინებს არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მედიასაშუალებების, რომლებიც დაფინანსების 20%-ზე მეტს უცხოეთიდან იღებენ, "უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციებად" რეგისტრაციას. საზოგადოების მნიშვნელოვანი ნაწილი, განსაკუთრებით ახალგაზრდობა და სტუდენტები, მიიჩნევს, რომ ეს კანონი პირდაპირ ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციით დადგენილ ევროპულ და ევროატლანტიკურ არჩევანს და მიზნად ისახავს სამოქალაქო სექტორის შეზღუდვას, განსხვავებული აზრის ჩახშობას და დემოკრატიული ინსტიტუტების შესუსტებას. თბილისსა და საქართველოს სხვა ქალაქებში ყოველდღიურად იმართება მასშტაბური საპროტესტო აქციები, რომლებიც ხშირად მთავრდება პოლიციასთან დაპირისპირებით და ათობით ადამიანის დაკავებით, ასევე ძალის არაპროპორციული გამოყენების ცალკეული შემთხვევებით. პროტესტის მონაწილეები ხაზს უსვამენ მშვიდობიანი შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლების უფლებას.
დემონსტრანტები აცხადებენ, რომ მათი მოთხოვნა უცვლელი და ერთმნიშვნელოვანია – კანონის სრულად გაწვევა. ისინი ხაზს უსვამენ მშვიდობიანი პროტესტის უფლებას და უარყოფენ ხელისუფლების ბრალდებებს ძალადობრივი სცენარების დაგეგმვის შესახებ. საპროტესტო მოძრაობამ გააერთიანა საზოგადოების სხვადასხვა ფენა, პოლიტიკური შეხედულებებისა და ასაკის მიუხედავად, რაც მიუთითებს კანონპროექტის მიმართ არსებულ მწვავე და ფართო საზოგადოებრივ უკმაყოფილებაზე და ქვეყნის ევროპული მომავლის დაცვის სურვილზე.
საერთაშორისო გამოხმაურება და საქართველოს ევროპული მომავალი
საქართველოში განვითარებულ მოვლენებს საერთაშორისო პარტნიორების მხრიდან მყისიერი და ფართო გამოხმაურება მოჰყვა. ევროკავშირი, აშშ და სხვა დასავლური ქვეყნები, მათ შორის გაეროსა და ევროპის საბჭოს სტრუქტურები, მუდმივად გამოხატავენ ღრმა შეშფოთებას "უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ" კანონის მიღების მცდელობის გამო. დასავლელი ლიდერები ერთხმად აცხადებენ, რომ კანონი შეუთავსებელია ევროკავშირის ფუნდამენტურ ღირებულებებთან და ნორმებთან, როგორიცაა სიტყვისა და შეკრების თავისუფლება, და საქართველოს ევროპულ პერსპექტივას სერიოზულ საფრთხეს უქმნის. ამას ადასტურებს ევროკავშირის ოფიციალური პირების განცხადებები, რომლებშიც კანონპროექტის გაწვევა უმნიშვნელოვანეს პირობად სახელდება საქართველოსთვის ევროკავშირში გაწევრიანების მოლაპარაკებების დასაწყებად. ზოგიერთი საერთაშორისო ანალიტიკოსი და პოლიტიკოსი ღიად გამოთქვამს მოსაზრებას, რომ ქართველი ხალხის ევროპული მისწრაფებების საწინააღმდეგო ნაბიჯები პოტენციურად ქმნის სივრცეს, სადაც რუსეთს, ჩინეთსა და ირანს შესაძლოა გაუჩნდეთ გაზრდილი გავლენის მოპოვების ინტერესი რეგიონში, რაც საფრთხეს უქმნის დასავლეთის ინტერესებს სამხრეთ კავკასიაში.
აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტმა, ევროკავშირის საგარეო ურთიერთობათა სამსახურმა და სხვა მაღალი რანგის ოფიციალურმა პირებმა არაერთხელ მოუწოდეს საქართველოს ხელისუფლებას, უარი თქვას კანონზე, დაუბრუნდეს დემოკრატიულ პრინციპებს და პატივი სცეს მოქალაქეთა მშვიდობიანი პროტესტის უფლებას. გამოითქვა შეშფოთება პროტესტანტების მიმართ პოლიციის მიერ არაპროპორციული ძალის გამოყენების შემთხვევებზეც, რამაც გამოიწვია საერთაშორისო დაგმობა. საერთაშაშორისო ზეწოლა მიზნად ისახავს საქართველოს დემოკრატიული ინსტიტუტების დაცვას და ქვეყნის მიერ არჩეული დასავლური კურსის შენარჩუნებას, რაც კრიტიკულად მნიშვნელოვანია რეგიონალური სტაბილურობისთვის.
პოლიტიკური დაძაბულობის ესკალაცია და მომავალი გამოწვევები
ქვეყანაში არსებული პოლიტიკური კრიზისი ყოველდღიურად ღრმავდება, რადგან ხელისუფლება და საპროტესტო მოძრაობა დათმობაზე წასვლას არ აპირებენ. პრემიერ-მინისტრის განცხადებები "ხელისუფლების დამხობის მცდელობის" შესახებ და "მკაცრი ზომების" გატარების დაპირება კიდევ უფრო ამწვავებს სიტუაციას და ქმნის შემდგომი ესკალაციის საფრთხეს, რაც შესაძლოა სერიოზულად დააზიანოს ქვეყნის შიდა სტაბილურობა. ოპოზიციური პარტიები და სამოქალაქო საზოგადოება მკაცრად გმობენ მთავრობის რიტორიკას, მას ძალაუფლების შენარჩუნების მცდელობად აფასებენ და მოუწოდებენ მას, დიალოგისთვის მზადყოფნა გამოხატოს საერთაშორისო მედიაციითაც კი. თუმცა, ამ ეტაპზე, მხარეებს შორის კონსტრუქციული დიალოგის პერსპექტივა ნაკლებად ჩანს, რაც კიდევ უფრო ამძიმებს სიტუაციას.
საქართველოს წინაშე დგას კრიტიკული არჩევანი, რომელიც განსაზღვრავს მის სამომავლო გეოპოლიტიკურ ორიენტაციასა და დემოკრატიული განვითარების ტრაექტორიას. მიმდინარე მოვლენები მნიშვნელოვნად იმოქმედებს ქვეყნის იმიჯზე საერთაშორისო ასპარეზზე და შესაძლოა გამოიწვიოს უარყოფითი შედეგები ეკონომიკური განვითარებისა და ინვესტიციების მოზიდვის კუთხით, ასევე გაართულოს სავიზო ლიბერალიზაციის რეჟიმი და სხვა სახის თანამშრომლობა დასავლელ პარტნიორებთან. არსებული დაძაბულობა, სავარაუდოდ, გაგრძელდება მანამ, სანამ კანონპროექტის ბედი არ გადაწყდება და მხარეები საერთო ენას არ გამონახავენ, რაც უახლოეს მომავალში რთულ ამოცანად რჩება, რადგან ქართველი ხალხის ევროპული არჩევანი კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას.
დასკვნის სახით, საქართველო პოლიტიკური კრიზისის რთულ ფაზაში იმყოფება, რომელიც გამოწვეულია "უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ" კანონით და მის გარშემო განვითარებული მოვლენებით. პრემიერ-მინისტრის განცხადება, რომ პროტესტი მიზნად ისახავს ხელისუფლების დამხობას, კიდევ უფრო ამწვავებს დაძაბულობას და აჩენს კითხვებს დემოკრატიული პრინციპების დაცვასთან დაკავშირებით. საერთაშორისო თანამეგობრობა მოვლენებს ყურადღებით აკვირდება, რადგან საქართველოს ევროპული მომავალი მნიშვნელოვანი გზაჯვარედინზე დგას. ქვეყანას სასწრაფოდ ესაჭიროება გზების მოძებნა დიალოგისთვის და შიდა დაპირისპირების დასაძლევად, რათა შეინარჩუნოს სტაბილურობა და არ გადაუხვიოს დემოკრატიული განვითარების კურსიდან, რომელიც საზოგადოების უმრავლესობისთვის პრიორიტეტულია.
