ბოლო პერიოდში საქართველოში მიმდინარე მოვლენების ფონზე, ქვეყნის პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ საჯაროდ განაცხადა, რომ საპროტესტო აქციების ორგანიზატორები და მონაწილეები, სავარაუდოდ, მთავრობის დამხობას ცდილობენ. აღნიშნულ განცხადებას მოჰყვა პირობა, რომ ხელისუფლება მიიღებს მკაცრ ზომებს მსგავსი ქმედებების აღსაკვეთად. პრემიერ-მინისტრის ამგვარი შეფასება ხაზს უსვამს არსებულ პოლიტიკურ დაძაბულობას და ხელისუფლების ხედვას ქვეყანაში მიმდინარე საზოგადოებრივი პროცესების შესახებ. მისი განცხადება ასახავს ხელისუფლების განწყობას, რომლის მიხედვითაც, მიმდინარე პროტესტები სცილდება მშვიდობიანი შეკრების ფარგლებს და კონსტიტუციური წესრიგის წინააღმდეგაა მიმართული.
პრემიერ-მინისტრის განცხადების არსი
საქართველოს მთავრობის მეთაურის, ირაკლი კობახიძის თქმით, მიმდინარე საპროტესტო ტალღა არა მხოლოდ კანონპროექტის წინააღმდეგაა მიმართული, არამედ წარმოადგენს ბევრად უფრო ფართო, დესტრუქციულ გეგმას. პრემიერ-მინისტრის მტკიცებით, აქციების მიზანია ხელისუფლების არაკონსტიტუციური გზით შეცვლა და ქვეყანაში არეულობის შექმნა. მან ხაზი გაუსვა, რომ მსგავსი ქმედებები დაუშვებელია დემოკრატიულ სახელმწიფოში და სახელმწიფო ინსტიტუტებს ევალებათ კონსტიტუციური წესრიგის დაცვა. კობახიძის განცხადებით, ხელისუფლება არ დაუშვებს ქვეყნის დესტაბილიზაციას და მზად არის, ეფექტური ზომებით აღკვეთოს ნებისმიერი მცდელობა, რომელიც მიმართულია სახელმწიფოებრიობის საფუძვლების შერყევისკენ. აღნიშნული პოზიცია ადასტურებს ხელისუფლების გადაწყვეტილებას, შეინარჩუნოს კონტროლი სიტუაციაზე და იმოქმედოს კანონის ფარგლებში.
მასობრივი საპროტესტო აქციების ფონი
პრემიერ-მინისტრის განცხადება კონტექსტშია განსახილველი ქვეყანაში ბოლო თვეების განმავლობაში განვითარებული მასშტაბური მოვლენებით. საქართველოში რამდენიმე კვირის განმავლობაში მიმდინარეობდა ფართომასშტაბიანი საპროტესტო აქციები, რომლებიც კანონპროექტის – „გამჭვირვალობის შესახებ“ – წინააღმდეგ იყო მიმართული. ამ კანონპროექტის მოწინააღმდეგეები მას „რუსულ კანონად“ მოიხსენიებდნენ და აცხადებდნენ, რომ ის საფრთხეს უქმნის ქვეყნის დემოკრატიულ განვითარებასა და ევროპულ ინტეგრაციას. აქციებში მონაწილეობას იღებდნენ ათასობით მოქალაქე, სტუდენტები, არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და ოპოზიციური პარტიების მხარდამჭერები. პროტესტები ხასიათდებოდა სიმრავლით, აქტიურობით და საზოგადოების ფართო სპექტრის ჩართულობით, რაც მიუთითებდა კანონპროექტის მიმართ არსებულ მწვავე საზოგადოებრივ უკმაყოფილებაზე.
ხელისუფლებისა და საპროტესტო მოძრაობის არგუმენტები
კანონპროექტის გარშემო არსებული დაპირისპირება ორი ძირითადი არგუმენტაციის გარშემო ვითარდებოდა. მმართველი პარტია, „ქართული ოცნება“, და მთავრობა ამტკიცებდნენ, რომ კანონპროექტი მიზნად ისახავს უცხოეთიდან დაფინანსებული ორგანიზაციების ფინანსური გამჭვირვალობის უზრუნველყოფას და წარმოადგენს ქვეყნის სუვერენიტეტის დაცვის მექანიზმს. მათი განცხადებით, ეს კანონი აუცილებელია ეროვნული ინტერესების დასაცავად და ხელს არ უშლის დემოკრატიული ინსტიტუტების ფუნქციონირებას. საპირისპიროდ, საპროტესტო მოძრაობის მონაწილეები და მათი მხარდამჭერები აცხადებდნენ, რომ კანონპროექტი არის რეპრესიული ხასიათის, ზღუდავს სამოქალაქო საზოგადოების საქმიანობას, უთავსებადია ევროპულ ღირებულებებთან და ემსახურება ხელისუფლების ძალაუფლების გაძლიერებას. ისინი მოითხოვდნენ კანონპროექტის სრულად უკან გაწვევას და ხაზს უსვამდნენ საქართველოს ევროატლანტიკური კურსის ურყევობას.
საპასუხო ზომები და სამართლებრივი რეაგირება
პრემიერ-მინისტრის განცხადება „გადატრიალების მცდელობის“ შესახებ და „მკაცრი ზომების“ მიღების პირობა მიუთითებს იმაზე, რომ ხელისუფლება აპირებს გააძლიეროს კონტროლი საპროტესტო აქციებზე და შესაძლოა მიმართოს სამართლებრივ მექანიზმებს. ეს შეიძლება მოიცავდეს აქციების მონაწილეების მიმართ ადმინისტრაციული ან სისხლის სამართლის საქმეების აღძრას, შეკრებისა და მანიფესტაციის თავისუფლების შესახებ კანონის უფრო მკაცრ ინტერპრეტაციას, ან სამართალდამცავი ორგანოების გააქტიურებას საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის მიზნით. წარსულში, მასობრივი საპროტესტო გამოსვლების დროს, ხელისუფლება ზოგჯერ იყენებდა სპეციალურ საშუალებებსა და დაკავებებს, რაც ხშირად ხდებოდა საერთაშორისო კრიტიკის საგანი. „მკაცრი ზომების“ გაჟღერება პოტენციურად მიანიშნებს პოლიტიკის გამკაცრებაზე საზოგადოებრივი პროტესტის მართვის კუთხით.
საერთაშორისო გამოხმაურება და პერსპექტივები
საქართველოში მიმდინარე მოვლენებს მუდმივად აკვირდებიან საერთაშორისო პარტნიორები და ორგანიზაციები. პრემიერ-მინისტრის განცხადებები, რომლებიც ადანაშაულებენ პროტესტს მთავრობის დამხობის მცდელობაში, სავარაუდოდ, გამოიწვევს დამატებით ყურადღებას. საერთაშორისო თანამეგობრობა, როგორც წესი, ხაზს უსვამს მშვიდობიანი შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლების მნიშვნელობას, ასევე კანონის უზენაესობისა და დემოკრატიული პრინციპების დაცვის აუცილებლობას. შესაძლოა, დაფიქსირდეს მოწოდებები დეესკალაციისკენ, მხარეებს შორის დიალოგის დამყარებისკენ და ადამიანის უფლებების სრულფასოვანი პატივისცემისკენ. ამ პოლიტიკურ კონტექსტში საქართველოს მთავრობის ქმედებები და საპასუხო ზომები გადამწყვეტი იქნება ქვეყნის საერთაშორისო რეპუტაციისა და ევროპული მისწრაფებებისთვის.
საბოლოო ჯამში, საქართველოს პრემიერ-მინისტრის განცხადება საპროტესტო აქციების „გადატრიალების მცდელობად“ შეფასების შესახებ, ასახავს ქვეყანაში არსებულ ღრმა პოლიტიკურ პოლარიზაციას. მთავრობის მტკიცე პოზიცია და „მკაცრი ზომების“ დაპირება მიანიშნებს, რომ ხელისუფლება არ აპირებს დათმობებზე წასვლას და მზად არის, დაიცვას თავისი ხედვა ქვეყნის განვითარების გზაზე. ეს სიტუაცია ქმნის გაურკვევლობას მომავალი პოლიტიკური პროცესებისთვის, რომლის ფარგლებშიც დაპირისპირებულ მხარეებს შორის კონსტრუქციული დიალოგის დამყარება სულ უფრო აქტუალური ხდება სტაბილურობისა და დემოკრატიული განვითარების შენარჩუნებისთვის.
