ბოლო პერიოდში საქართველოში მიმდინარე მასობრივი საპროტესტო გამოსვლები პოლიტიკური დაპირისპირების ახალ ფაზაში გადავიდა. ქვეყნის პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ საჯაროდ განაცხადა, რომ მიმდინარე აქციები მიზნად ისახავდა მთავრობის დამხობას და სახელმწიფო გადატრიალების მოწყობას. ამ განცხადებას მოჰყვა სამართალდამცავი ორგანოების მხრიდან მომავალი „მკაცრი რეაგირების“ დაპირება, რაც დაძაბულობას კიდევ უფრო ზრდის. ეს განვითარება საერთაშორისო მედიისა და ანალიტიკოსების ყურადღების ცენტრში მოექცა, რომლებიც შეშფოთებას გამოთქვამენ საქართველოს დემოკრატიული ტრაექტორიის შესახებ.

პრემიერ-მინისტრის შეფასება და პოზიცია

საქართველოს მთავრობის მეთაურის განცხადებით, მიმდინარე საპროტესტო მოძრაობა გასცდა მშვიდობიანი შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლების ფარგლებს. პრემიერ-მინისტრმა კობახიძემ აქციის ორგანიზატორები და მონაწილეების ნაწილი პირდაპირ დაადანაშაულა კონსტიტუციური წესრიგის დამხობის მცდელობაში. მისი თქმით, ეს პროცესები დაფინანსებულია და კოორდინირებულია გარე ძალების მიერ, რომელთა მიზანია ქვეყანაში დესტაბილიზაციის შექმნა და ხელისუფლების ძალადობრივი გზით შეცვლა. ამ ბრალდებების ფონზე, პრემიერ-მინისტრმა საჯაროდ განაცხადა, რომ სახელმწიფო არ დაუშვებს მსგავსი სცენარების განვითარებას და ყველა დამრღვევის მიმართ განხორციელდება კანონით გათვალისწინებული მკაცრი ზომები. ეს მოიცავს, როგორც წესრიგის აღდგენას, ასევე შესაძლო სისხლის სამართლებრივ დევნას ორგანიზატორების მიმართ.

საპროტესტო ტალღის ფონი და მიზეზები

მიმდინარე საპროტესტო ტალღა საქართველოს პარლამენტის მიერ „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის განხილვისა და მიღების პროცესს მოჰყვა. კანონპროექტის არსი, რომელიც არასამთავრობო ორგანიზაციებსა და მედიასაშუალებებს, რომლებიც უცხოური დაფინანსების 20%-ზე მეტს იღებენ, „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციებად“ რეგისტრაციას ავალდებულებს, მწვავე დაპირისპირების საგანი გახდა. კრიტიკოსები მიიჩნევენ, რომ კანონი რუსულ კანონმდებლობას იმეორებს და მიზნად ისახავს სამოქალაქო საზოგადოების დისკრედიტაციასა და შეზღუდვას, რაც ძირს უთხრის დემოკრატიულ პრინციპებსა და ქვეყნის ევროატლანტიკურ მისწრაფებებს. საპროტესტო აქციების მონაწილეები ძირითადად ახალგაზრდები, სტუდენტები, სამოქალაქო აქტივისტები და ოპოზიციის მხარდამჭერები არიან, რომლებიც მოითხოვენ კანონის გაუქმებას და ქვეყნის ევროპულ მომავალთან დაკავშირებული კურსის შენარჩუნებას. პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა კანონს ვეტო დაადო, თუმცა მმართველმა პარტიამ პარლამენტში ვეტოს დაძლევა შეძლო.

საერთაშორისო რეაქციები და შეფასებები

საქართველოში განვითარებულ მოვლენებს საერთაშორისო პარტნიორების, მათ შორის ევროკავშირისა და აშშ-ის მხრიდან, მკვეთრად კრიტიკული შეფასებები მოჰყვა. დასავლელი ლიდერები და ინსტიტუტები ღიად გამოხატავენ შეშფოთებას კანონის დემოკრატიულ პრინციპებთან შეუსაბამობისა და საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესზე მისი უარყოფითი გავლენის შესახებ. ევროკავშირმა არაერთხელ განაცხადა, რომ კანონი შეუთავსებელია ევროკავშირში გაწევრიანებისთვის აუცილებელ ღირებულებებთან და შესაძლოა, უარყოფითად იმოქმედოს საქართველოს კანდიდატი ქვეყნის სტატუსზე. ამერიკის შეერთებული შტატები ასევე გმობს კანონს და აცხადებს, რომ ის ძირს უთხრის საქართველოს დემოკრატიას. ზოგიერთი საერთაშორისო ანალიტიკოსი მიიჩნევს, რომ საქართველოს დემოკრატიული განვითარების შეფერხება შესაძლებლობებს უქმნის რუსეთს, ჩინეთს და ირანს, გააძლიერონ თავიანთი გავლენა რეგიონში, რაც გეოპოლიტიკურ კონტექსტში ახალ გამოწვევებს აჩენს.

შიდა პოლიტიკური დაპირისპირება და პოლარიზაცია

ქვეყანაში არსებული პოლიტიკური სიტუაცია უკიდურესად პოლარიზებულია. მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ და მისი მხარდამჭერები ამტკიცებენ, რომ „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონი მიზნად ისახავს ქვეყნის სუვერენიტეტის დაცვას და არატრანსპარენტული უცხოური დაფინანსების შეკავებას, რაც, მათი აზრით, ქვეყნის შიდა საქმეებში ჩარევის საფრთხეებს შეიცავს. ისინი საპროტესტო აქციებს რადიკალური ოპოზიციის მცდელობად აღიქვამენ, რომელთაც გარე ძალები მართავენ. მეორე მხრივ, ოპოზიციური პარტიები, სამოქალაქო სექტორი და საერთაშორისო პარტნიორები კანონს აფასებენ, როგორც დემოკრატიული სტანდარტებისგან გადახვევას და დასავლური ინტეგრაციის კურსის საწინააღმდეგო ნაბიჯს. ეს დაპირისპირება საზოგადოებაში ღრმა განხეთქილებას ქმნის და პოლიტიკურ დისკუსიას კიდევ უფრო ართულებს, რაც კომპრომისის მიღწევის პერსპექტივებს ამცირებს.

მკაცრი რეაგირების მოლოდინი და სამომავლო პერსპექტივები

პრემიერ-მინისტრის განცხადების შემდეგ, სამართალდამცავი ორგანოების მხრიდან „მკაცრი რეაგირების“ მოლოდინი საზოგადოებაში დაძაბულობას აჩენს. უცნობია, კონკრეტულად რა ზომებს მიმართავს ხელისუფლება საპროტესტო აქციების მონაწილეებისა თუ ორგანიზატორების მიმართ. საერთაშორისო თანამეგობრობა ყურადღებით აკვირდება მოვლენების განვითარებას და აფრთხილებს საქართველოს ხელისუფლებას ძალის გადამეტებული გამოყენებისგან. საქართველოს მომავალი, როგორც დემოკრატიული სახელმწიფოსი ევროპული პერსპექტივით, ამ ეტაპზე კრიტიკულ ზღვარზე დგას. უახლოესი პერიოდი გადამწყვეტი იქნება იმის დასადგენად, თუ რა მიმართულებით განვითარდება პოლიტიკური პროცესები ქვეყანაში და რამდენად შეძლებს საქართველო შიდა დაპირისპირების გადალახვასა და საერთაშორისო პარტნიორებთან ურთიერთობების შენარჩუნებას.