საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ბოლო პერიოდში განვითარებულ მოვლენებთან დაკავშირებით განაცხადა, რომ მიმდინარე საპროტესტო აქციების მონაწილეები მთავრობის დამხობას ცდილობდნენ. მინისტრთა კაბინეტის მეთაურმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ხელისუფლება მსგავს ქმედებებზე მკაცრ რეაგირებას მოახდენს. ეს განცხადება გაკეთდა იმ ფონზე, როდესაც ქვეყანაში რამდენიმე კვირის განმავლობაში გრძელდებოდა ფართომასშტაბიანი საპროტესტო გამოსვლები, რომლებიც სხვადასხვა პოლიტიკური და საზოგადოებრივი ჯგუფების მიერ იყო ორგანიზებული.

ამავდროულად, საერთაშორისო მედიაში სულ უფრო ხშირად ჩნდება შეფასებები საქართველოს დემოკრატიული პროცესების შესახებ. ერთ-ერთი წამყვანი ამერიკული საინფორმაციო არხის ცნობით, საქართველოში დემოკრატიის კოლაფსი შეინიშნება, რაც, მათი აზრით, რეგიონში რუსეთის, ჩინეთისა და ირანისთვის ახალ შესაძლებლობებს ქმნის. აღნიშნული შეფასებები აჩენს კითხვებს საქართველოს საგარეო-პოლიტიკური ვექტორისა და შიდა პოლიტიკური პროცესების სამომავლო განვითარების შესახებ, რასაც შესაძლოა მნიშვნელოვანი გავლენა ჰქონდეს ქვეყნის ევროატლანტიკურ მისწრაფებებზე.

პრემიერ-მინისტრის განცხადების სიმძიმე და მოსალოდნელი შედეგები

საქართველოს პრემიერ-მინისტრის განცხადება, რომლის მიხედვითაც მომიტინგეები მთავრობის დამხობას ცდილობდნენ, პოლიტიკურ სპექტრში მაღალი რეზონანსით გამოირჩევა. მსგავსი ბრალდება, დემოკრატიული სახელმწიფოს კონტექსტში, უაღრესად მძიმეა და ხშირად აღიქმება, როგორც ხელისუფლების მხრიდან საპროტესტო მოძრაობის ლეგიტიმურობის უარყოფის მცდელობა. პრემიერის მიერ დაანონსებული „მკაცრი რეაგირება“ კი ბადებს კითხვებს სამართალდამცავი ორგანოების სამომავლო ქმედებებთან დაკავშირებით, მათ შორის, შესაძლო დაკავებების, ადმინისტრაციული სახდელების და სხვა ზომების შესახებ, რომლებიც მიმართული იქნება საპროტესტო აქტივობის ჩახშობისკენ.

ამგვარი რიტორიკა შესაძლოა ემსახურებოდეს საზოგადოების პოლარიზაციის გაღრმავებას, ერთი მხრივ, ხელისუფლების მხარდამჭერებსა და, მეორე მხრივ, ოპონენტებს შორის. ხელისუფლების ასეთი ხისტი პოზიცია რისკის ქვეშ აყენებს დიალოგის შესაძლებლობას და ზრდის დაპირისპირების ესკალაციის ალბათობას. დემოკრატიული პრინციპების თანახმად, საპროტესტო აქციები მოქალაქეთა გამოხატვის თავისუფლების ნაწილია, ხოლო მათი, როგორც სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობის ინტერპრეტაცია, საერთაშორისო სტანდარტების ფარგლებში, ხშირად საფრთხეს უქმნის ადამიანის ფუნდამენტურ უფლებებსა და თავისუფლებებს.

საპროტესტო ტალღის ფონი და მიზეზები

საქართველოში ბოლო პერიოდში მიმდინარე მასშტაბურ საპროტესტო გამოსვლებს ჰქონდა რამდენიმე ძირითადი ფაქტორი, რომელთა შორისაც უმნიშვნელოვანესია ე.წ. „გამჭვირვალობის კანონის“ ხელახალი ინიცირება. ეს კანონპროექტი, რომელიც კრიტიკოსების აზრით, რუსულ კანონმდებლობას ემსგავსება, ითვალისწინებს არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მედიასაშუალებების „უცხოური გავლენის აგენტებად“ დარეგისტრირებას, თუ ისინი უცხოეთიდან დაფინანსების გარკვეულ პროცენტს მიიღებენ. კანონპროექტმა გამოიწვია მკვეთრი უარყოფითი რეაქცია როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე მის ფარგლებს გარეთ, რადგანაც ბევრის აზრით, ის ზღუდავს სამოქალაქო საზოგადოების აქტივობას და არ შეესაბამება ევროპულ სტანდარტებს.

საპროტესტო ტალღას ასევე გააძლიერა მთავრობის კრიტიკა დემოკრატიული რეფორმების ტემპთან დაკავშირებით და ქვეყნის ევროპული ინტეგრაციის პროცესის შეფერხების შესაძლო რისკები. მოქალაქეები გამოხატავდნენ შეშფოთებას ხელისუფლების პოლიტიკის მიმართ, რომელიც, მათი აზრით, აშორებს საქართველოს დასავლურ ღირებულებებსა და პარტნიორებს. ამ აქციებში მონაწილეობას იღებდნენ სტუდენტები, ახალგაზრდები, სამოქალაქო აქტივისტები, ოპოზიციური პარტიების წევრები და ფართო საზოგადოება, რომლებიც ერთიანდებოდნენ საქართველოს ევროპული მომავლის და დემოკრატიული განვითარების იდეის ირგვლივ.

საერთაშორისო გამოხმაურება და გეოპოლიტიკური კონტექსტი

საქართველოში მიმდინარე მოვლენებმა და მთავრობის განცხადებებმა საერთაშორისო ასპარეზზე მყისიერი და საკმაოდ მძაფრი რეაქცია გამოიწვია. წამყვანი დასავლური სახელმწიფოები და საერთაშორისო ორგანიზაციები, მათ შორის ევროკავშირი და აშშ, გამოხატავდნენ შეშფოთებას დემოკრატიული სტანდარტების შესაძლო უკუსვლასთან დაკავშირებით. ისინი მოუწოდებდნენ საქართველოს ხელისუფლებას, პატივი ეცა შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლებისთვის, ასევე შეესრულებინა ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსთან დაკავშირებული მოთხოვნები.

ამ კონტექსტში, CNN-ის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია, რომლის მიხედვითაც „საქართველოში დემოკრატიის კოლაფსი“ შეინიშნება და ეს „ახალ შესაძლებლობებს უხსნის რუსეთს, ჩინეთსა და ირანს“, განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს. ეს შეფასება ხაზს უსვამს იმას, რომ დასავლელი პარტნიორების თვალში, საქართველოს მიერ დემოკრატიული პრინციპებიდან გადახვევა აღიქმება, როგორც რეგიონში გეოპოლიტიკური ბალანსის ცვლილების პოტენციალი. ქვეყნის პრო-დასავლური ვექტორი, რომელიც წლების განმავლობაში საქართველოს საგარეო პოლიტიკის ქვაკუთხედს წარმოადგენდა, საფრთხის ქვეშ დგება, თუკი დემოკრატიული უკუსვლის ტენდენციები გაგრძელდება. მსგავსი ცვლილებები კი შესაძლოა ხელი შეუწყოს ისეთი აქტორების გავლენის გაძლიერებას, როგორებიც არიან რუსეთი, ჩინეთი და ირანი, რომლებიც ისტორიულად დაინტერესებულნი არიან რეგიონში დასავლური გავლენის შესუსტებით.

საქართველოს ევროატლანტიკური პერსპექტივები

საქართველოს მთავრობის განცხადებები და საპროტესტო მოძრაობის მიმართ არჩეული პოლიტიკა პირდაპირ გავლენას ახდენს ქვეყნის ევროატლანტიკურ პერსპექტივებზე. ევროკავშირთან და ნატო-სთან ინტეგრაცია საქართველოს კონსტიტუციით გათვალისწინებული საგარეო პოლიტიკის ერთ-ერთი უმთავრესი პრიორიტეტია. ამასთან, ევროკავშირთან გაწევრიანების კანდიდატის სტატუსის მიღება და ამ გზაზე პროგრესი პირდაპირაა დამოკიდებული დემოკრატიული რეფორმების განხორციელებაზე, კანონის უზენაესობის განმტკიცებაზე, სასამართლო სისტემის დამოუკიდებლობაზე და სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობაზე.

ხელისუფლების მიერ საპროტესტო აქციების „მთავრობის დამხობის მცდელობად“ შეფასება და ამაზე „მკაცრი რეაგირების“ დაანონსება, ისევე როგორც საკამათო კანონპროექტების მიღება, დასავლელი პარტნიორების მხრიდან შეშფოთებას იწვევს. არსებობს რისკი, რომ ამგვარმა ქმედებებმა შეაფერხოს საქართველოს ინტეგრაციის პროცესი და შესაძლოა გამოიწვიოს დასავლეთიდან დახმარებისა და მხარდაჭერის შემცირება. ეს კი, თავის მხრივ, კიდევ უფრო გაართულებს ქვეყნის წინსვლას ევროპული მომავლისკენ და გაამძაფრებს იმ გეოპოლიტიკურ რისკებს, რაზეც საერთაშორისო მედიაში საუბრობენ.

დასკვნა

საქართველოს პრემიერ-მინისტრის განცხადებები საპროტესტო აქციებთან დაკავშირებით და მის მიერ დაანონსებული მკაცრი ზომები ქვეყანაში არსებული პოლიტიკური დაძაბულობის ესკალაციას მოასწავებს. ეს მოვლენები, საერთაშორისო მედიის შეფასებით, კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებს საქართველოს დემოკრატიულ განვითარებას და ქმნის სივრცეს იმ გეოპოლიტიკური აქტორებისთვის, რომლებიც არ იზიარებენ ქვეყნის ევროატლანტიკურ მისწრაფებებს. მომდევნო პერიოდში გადამწყვეტი იქნება, თუ როგორ შეძლებს ხელისუფლება შიდა და გარე გამოწვევების დაბალანსებას და რა გზას აირჩევს ქვეყანა საკუთარი დემოკრატიული და საგარეო პოლიტიკური მომავლის განსაზღვრაში.