საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ ბოლო პერიოდში განვითარებული მოვლენების ფონზე განაცხადა, რომ ქვეყანაში გამართული მასშტაბური საპროტესტო აქციების მიზანი ხელისუფლების ძალადობრივი გზით შეცვლა იყო. მისი თქმით, მიუღებელია მსგავსი მცდელობები და ხელისუფლება მომავალში მკაცრ ზომებს მიიღებს ნებისმიერი კანონდარღვევის აღსაკვეთად. ეს განცხადება ქვეყანაში გაზრდილი პოლიტიკური დაძაბულობისა და საზოგადოებრივი დებატების ფონზე გაკეთდა, რაც განსაკუთრებით გააქტიურდა „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის ხელახალი ინიცირების შემდეგ.

პრემიერ-მინისტრის განცხადების არსი და კონტექსტი

პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ მედიასთან საუბრისას აღნიშნა, რომ ბოლო თვეების განმავლობაში განვითარებული მოვლენები, განსაკუთრებით კი დედაქალაქში გამართული დემონსტრაციები, გასცდა მშვიდობიანი პროტესტის ფარგლებს. მისი ინტერპრეტაციით, გარკვეული ჯგუფები ცდილობდნენ სიტუაციის დესტაბილიზაციას და საბოლოოდ, ხელისუფლების კონსტიტუციური გზით დამხობას. კობახიძემ ხაზი გაუსვა, რომ სახელმწიფო არ დაუშვებს მსგავსი სცენარების განვითარებას და დაიცავს კონსტიტუციურ წესრიგს. მან ასევე განაცხადა, რომ ყველა კანონდამრღვევს შესაბამისი პასუხისგება დაეკისრება.

ეს განცხადებები იმ ფონზე გაკეთდა, როდესაც საქართველოში თვეებია მიმდინარეობს ფართომასშტაბიანი საპროტესტო მოძრაობა, რომელშიც ათი ათასობით მოქალაქე მონაწილეობდა. დემონსტრაციები ძირითადად მიმართული იყო „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის წინააღმდეგ, რომელსაც კრიტიკოსები „რუსულ კანონად“ მოიხსენიებენ და მიაჩნიათ, რომ ის ზღუდავს სამოქალაქო საზოგადოებასა და მედიის თავისუფლებას.

პროტესტების ფონი და „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის“ კანონი

„უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტმა საზოგადოებაში ღრმა უთანხმოება გამოიწვია. მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ ამტკიცებს, რომ კანონის მიზანი გამჭვირვალობის უზრუნველყოფაა არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მედიასაშუალებების დაფინანსების შესახებ, რომლებიც უცხოეთიდან იღებენ შემოსავლის 20%-ზე მეტს. ამგვარი სუბიექტები, კანონპროექტის მიხედვით, „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებლად“ უნდა დარეგისტრირდნენ. ხელისუფლება აღნიშნავს, რომ მსგავსი რეგულაციები არსებობს სხვა დემოკრატიულ ქვეყნებშიც.

საპირისპიროდ, ოპოზიცია, სამოქალაქო საზოგადოება, საერთაშორისო პარტნიორები და პროტესტის მონაწილეები მიიჩნევენ, რომ კანონი რუსეთში მოქმედი კანონმდებლობის ანალოგია და ემსახურება კრიტიკული ხმების ჩახშობას, დისკრედიტაციას და ქვეყნის დასავლური ინტეგრაციის პროცესის შეფერხებას. მათი არგუმენტებით, კანონი სერიოზულ ზიანს მიაყენებს საქართველოს დემოკრატიულ განვითარებას და ევროპულ პერსპექტივას. ამ დებატებმა საპარლამენტო სივრციდან ქუჩებში გადაინაცვლა, რასაც ხშირად თან ახლდა დაპირისპირება საპროტესტო აქციის მონაწილეებსა და სამართალდამცავებს შორის.

პოლიტიკური დაძაბულობა და შიდაპოლიტიკური დისკურსი

პრემიერ-მინისტრის მიერ გაკეთებული განცხადებები სახელმწიფოს მეთაურთა მხრიდან დაძაბული რიტორიკის ნაწილია, რაც ბოლო პერიოდში სულ უფრო გააქტიურდა. ხელისუფლება ხშირად მიუთითებს გარე ძალების გავლენაზე და ოპოზიციის რადიკალურ ქმედებებზე, რომლებიც, მათი აზრით, ქვეყნის სტაბილურობას უქმნიან საფრთხეს. საპასუხოდ, ოპოზიციური პარტიები და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლები უარყოფენ სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობის ბრალდებებს და აცხადებენ, რომ მათი ქმედებები კონსტიტუციით გარანტირებულ პროტესტის უფლებას ეფუძნება. ისინი ხელისუფლების ბრალდებებს საზოგადოების დაშინებისა და პოლიტიკური ოპონენტების დისკრედიტაციის მცდელობად აფასებენ.

მთავრობის წარმომადგენლები ხშირად საუბრობენ „გლობალური ომის პარტიის“ გავლენაზე, რომელიც, მათი თქმით, საქართველოში მეორე ფრონტის გახსნასა და ქვეყნის ომში ჩათრევას ცდილობს. ეს ნარატივი მუდმივად ჟღერს საჯარო გამოსვლებში და მიზნად ისახავს ოპონენტების დისკრედიტაციას. ამგვარი განცხადებები კიდევ უფრო აღრმავებს პოლარიზაციას ქართულ პოლიტიკურ სპექტრში.

რეაგირება და სამომავლო პერსპექტივები

პრემიერ-მინისტრის დაპირება „მკაცრი რეაგირების“ შესახებ იმაზე მიანიშნებს, რომ ხელისუფლება მზადაა გააძლიეროს კონტროლი საპროტესტო აქციებზე და უფრო მკაცრად აღკვეთოს ნებისმიერი, მათი შეფასებით, კანონდარღვევა. ეს შეიძლება გულისხმობდეს უფრო აქტიურ პოლიციურ მოქმედებებს, ადმინისტრაციულ ან სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობის გამკაცრებას აქციის მონაწილეების მიმართ. ამგვარმა ქმედებებმა შესაძლოა კიდევ უფრო მეტად გააღრმაოს დაპირისპირება ხელისუფლებასა და საპროტესტო მოძრაობას შორის, ასევე გამოიწვიოს საერთაშორისო თანამეგობრობის დამატებითი ყურადღება.

საერთაშორისო აქტორები, მათ შორის ევროკავშირი და აშშ, მუდმივად მოუწოდებენ საქართველოს ხელისუფლებას დემოკრატიული სტანდარტების დაცვისა და მშვიდობიანი შეკრების უფლების უზრუნველყოფისკენ. პრემიერ-მინისტრის განცხადებები და მათზე მოსალოდნელი რეაგირება შესაძლოა გავლენას მოახდენს საქართველოს ევროპული ინტეგრაციის პროცესზე, განსაკუთრებით ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის შენარჩუნებისა და წინსვლის კუთხით.

დასასრულ, საქართველოს პრემიერ-მინისტრის მტკიცებები სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობასა და კანონდარღვევებზე მკაცრი რეაგირების დაპირებაზე ასახავს ქვეყანაში არსებულ მაღალ პოლიტიკურ ტემპერატურას. ეს განცხადებები პროტესტების ფონზე გაკეთდა, რომელთა მთავარი მიზანი „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის გაპროტესტებაა. მომავალი პერიოდი გადამწყვეტი იქნება იმის დასადგენად, თუ როგორ განვითარდება მოვლენები, შეძლებს თუ არა ხელისუფლება და საზოგადოება დაპირისპირების ციკლის გარღვევას და რა გავლენას მოახდენს ეს ყველაფერი ქვეყნის დემოკრატიულ მომავალსა და გეოპოლიტიკურ ორიენტაციაზე.