საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ მწვავე განცხადება გაავრცელა, რომლითაც ქვეყანაში მიმდინარე მასშტაბური საპროტესტო ტალღა მთავრობის დამხობის მცდელობად შეაფასა. მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ხელისუფლება „კატეგორიულად აღკვეთს“ მსგავს ქმედებებს, რაც კიდევ უფრო ზრდის დაძაბულობას საზოგადოებასა და მმართველ ძალას შორის. ეს მოვლენები „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის ირგვლივ გაჩენილი მწვავე დებატებისა და მრავალათასიანი დემონსტრაციების ფონზე ვითარდება, რომელთა მონაწილეებიც კანონპროექტის გაწვევას მოითხოვენ.

პრემიერ-მინისტრის ბრალდებები და დაპირებები

პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ საჯარო გამოსვლისას განაცხადა, რომ საპროტესტო აქციები, რომლებიც თბილისის ქუჩებში იმართება, გასცდა მშვიდობიანი შეკრების ფარგლებს და რეალურად წარმოადგენს ხელისუფლების ძალით შეცვლის მცდელობას. მისი თქმით, ეს პროცესი გარედან არის მართული და მიზნად ისახავს ქვეყანაში დესტაბილიზაციის მოწყობას. კობახიძემ ასევე აღნიშნა, რომ სახელმწიფო არ დაუშვებს რევოლუციური სცენარის განვითარებას და დაიცავს კონსტიტუციურ წესრიგს. მან ხაზი გაუსვა, რომ ნებისმიერი, ვინც კანონის ფარგლებს გასცდება და ძალადობრივ ქმედებებში ჩაერთვება, მკაცრად დაისჯება მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად.

პრემიერ-მინისტრის განცხადებით, მმართველი გუნდის მთავარი პრიორიტეტია ქვეყნის სუვერენიტეტისა და სტაბილურობის შენარჩუნება, ხოლო „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტი სწორედ ამ მიზანს ემსახურება. მისი განმარტებით, კანონი მიმართულია საზოგადოების ინფორმირებულობის გაზრდისკენ და არა სამოქალაქო საზოგადოების შეზღუდვისკენ. ამ პოზიციის მიუხედავად, დაპირისპირება კანონპროექტთან დაკავშირებით გრძელდება და ხელისუფლების გადაწყვეტილება, არ გაიწვიოს აღნიშნული ინიციატივა, კიდევ უფრო აღრმავებს პოლარიზაციას.

„უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის“ კანონპროექტი: კონტექსტი და დაპირისპირება

„უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტი, რომელიც პარლამენტმა პირველი მოსმენით უკვე მიიღო, მოითხოვს ორგანიზაციებს, რომლებიც დაფინანსების 20%-ზე მეტს უცხოეთიდან იღებენ, დარეგისტრირდნენ „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციებად“. ეს ინიციატივა ქართულ ოცნებას გასულ წელსაც ჰქონდა წარდგენილი, თუმცა ფართო საპროტესტო აქციების ფონზე მისი გაწვევა მოუწია. კანონპროექტის განახლებულმა ვერსიამ ანალოგიური, კიდევ უფრო მასშტაბური საზოგადოებრივი უკმაყოფილება გამოიწვია.

კრიტიკოსები, მათ შორის ოპოზიციური პარტიები, სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლები და საერთაშორისო პარტნიორები, აცხადებენ, რომ ეს კანონი არსობრივად „რუსულ კანონს“ წარმოადგენს, რომელიც მიზნად ისახავს სამოქალაქო სექტორის დამოუკიდებელი მედიისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების სტიგმატიზებასა და გაჩუმებას. მათი არგუმენტებით, კანონი არ შეესაბამება ევროკავშირის ფუნდამენტურ ღირებულებებსა და სტანდარტებს და სერიოზულ საფრთხეს უქმნის საქართველოს ევროპული ინტეგრაციის პროცესს. ხელისუფლება კი ამტკიცებს, რომ კანონი მხოლოდ გამჭვირვალობის უზრუნველსაყოფად არის საჭირო და მსგავსი რეგულაციები დასავლეთის ქვეყნებშიც არსებობს.

საპროტესტო მოძრაობა და საზოგადოების პასუხი

კანონპროექტის ხელახალი ინიციირების შემდეგ, თბილისსა და საქართველოს სხვა ქალაქებში მასშტაბური საპროტესტო აქციები დაიწყო. დემონსტრაციებში ძირითადად ახალგაზრდები, სტუდენტები, სამოქალაქო საზოგადოების აქტივისტები და ოპოზიციური პარტიების მხარდამჭერები მონაწილეობენ. მათი მთავარი მოთხოვნაა კანონპროექტის უპირობო გაწვევა და საქართველოს კონსტიტუციით განსაზღვრული ევროპული მომავლის დაცვა. პროტესტის მონაწილეები აცხადებენ, რომ კანონი საფრთხეს უქმნის დემოკრატიულ განვითარებას და ქვეყანას რუსეთის გავლენის ორბიტაზე აბრუნებს.

აქციები ხშირად ხასიათდებოდა მშვიდობიანი ხასიათით, თუმცა ზოგიერთ შემთხვევაში ადგილი ჰქონდა პოლიციასთან შეტაკებებს, რა დროსაც სამართალდამცავებმა წყლის ჭავლი და სპეციალური საშუალებები გამოიყენეს მომიტინგეების წინააღმდეგ. დაფიქსირდა ათობით დაკავება და ფიზიკური დაპირისპირების შემთხვევა, რამაც კიდევ უფრო გაამწვავა დაძაბულობა და საზოგადოების კრიტიკა გამოიწვია ხელისუფლების მიმართ.

საერთაშორისო რეაქციები და გეოპოლიტიკური ფონი

საქართველოში მიმდინარე მოვლენებს საერთაშორისო საზოგადოება დიდი ყურადღებით აკვირდება. ევროკავშირმა, შეერთებულმა შტატებმა და სხვა დასავლურმა ქვეყნებმა არაერთხელ გამოხატეს ღრმა შეშფოთება „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის გამო. ისინი აცხადებენ, რომ კანონი ეწინააღმდეგება ევროპულ ღირებულებებს და შესაძლოა, უარყოფითად აისახოს საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების პერსპექტივაზე, მათ შორის კანდიდატის სტატუსის შენარჩუნებაზე. ზოგიერთი საერთაშორისო ანალიტიკოსი მიიჩნევს, რომ საქართველოს დემოკრატიული უკუსვლის ფონზე, რუსეთი, ჩინეთი და ირანი შესაძლებლობებს ხედავენ საკუთარი გავლენის გასაძლიერებლად რეგიონში.

ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტმა და ევროკავშირის მაღალი რანგის წარმომადგენლებმა მმართველი გუნდი არაერთხელ გააფრთხილეს კანონის მიღების შესაძლო შედეგებზე, მათ შორის დახმარების შეწყვეტასა და სავიზო შეზღუდვების დაწესებაზე. დასავლეთის ეს პოზიცია ცხადყოფს, რომ საქართველოს მიერ გაკეთებული არჩევანი კანონპროექტთან დაკავშირებით, სერიოზულ გეოპოლიტიკურ შედეგებს გამოიწვევს და შესაძლოა, ქვეყნის საგარეო ვექტორი არსებითად შეცვალოს.

დასკვნა

საქართველოში შექმნილი პოლიტიკური კრიზისი, რომელიც პრემიერ-მინისტრის მწვავე განცხადებებმა და „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის ირგვლივ გაჩაღებულმა დაპირისპირებამ გამოიწვია, ქვეყანას რთული არჩევანის წინაშე აყენებს. ერთი მხრივ, ხელისუფლება ცდილობს საკუთარი პოზიციების გამყარებას და „დესტრუქციული ძალების“ შეკავებას, მეორე მხრივ კი, საზოგადოების მნიშვნელოვანი ნაწილი და საერთაშორისო პარტნიორები დემოკრატიული უკუსვლისა და ევროპული პერსპექტივის დაკარგვის საფრთხეზე საუბრობენ. ამ სიტუაციაში, კანონპროექტის საბოლოო ბედი და ხელისუფლების შემდგომი ნაბიჯები განსაზღვრავს არა მხოლოდ ქვეყნის შიდა სტაბილურობას, არამედ მის გეოპოლიტიკურ ორიენტაციასა და მომავალს საერთაშორისო ასპარეზზე.