საქართველოს ეროვნული სტატისტიკის სამსახურის (საქსტატი) წინასწარი მონაცემებით, 2025 წლის იანვრიდან ნოემბრის ჩათვლით პერიოდში, ქვეყნის საგარეო სავაჭრო ბრუნვამ, არადეკლარირებული ვაჭრობის გამოკლებით, 23.218 მილიარდი აშშ დოლარი შეადგინა. ეს მაჩვენებელი გასული წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 9.5%-ით გაიზარდა, რაც ქვეყნის ეკონომიკაში მიმდინარე აქტიურ სავაჭრო პროცესებზე მიუთითებს. მოცემულ პერიოდში დაფიქსირდა როგორც ექსპორტის, ისე იმპორტის ზრდა, თუმცა უარყოფითი სავაჭრო ბალანსის ტენდენცია კვლავაც შენარჩუნდა.
საგარეო სავაჭრო ბრუნვის ზოგადი დინამიკა და ექსპორტის მაჩვენებლები
2025 წლის თერთმეტი თვის განმავლობაში, საქართველომ მნიშვნელოვანი ზრდა აჩვენა საერთაშორისო ვაჭრობის მოცულობაში. საგარეო სავაჭრო ბრუნვის თითქმის მეოთხედი ექსპორტზე მოდის, რომლის მოცულობამაც 6.618 მილიარდ აშშ დოლარს გადააჭარბა. ეს მაჩვენებელი წლიურ ჭრილში 10.1%-იანი ზრდას ასახავს, რაც მიუთითებს ქართული პროდუქციის გაზრდილ მოთხოვნაზე საერთაშორისო ბაზრებზე. ექსპორტის ზრდა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ქვეყნის ეკონომიკური სტაბილურობისა და ეროვნული ვალუტის კურსის შენარჩუნებისთვის, რადგან იგი უცხოური ვალუტის შემოდინებას უზრუნველყოფს.
იმპორტის ტენდენციები და მათი გავლენა
იმავე პერიოდში, 2025 წლის იანვარ-ნოემბერში, იმპორტის მოცულობამ 16.600 მილიარდი აშშ დოლარი შეადგინა. წინა წლის შესაბამის მაჩვენებელთან შედარებით, იმპორტი 9.3%-ით გაიზარდა. იმპორტის ზრდა ხშირად ასოცირდება ქვეყნის შიგნით მოხმარების, ინვესტიციებისა და წარმოების გაფართოებასთან, რადგან ხდება ნედლეულის, დანადგარებისა და სამომხმარებლო საქონლის შემოტანა. თუმცა, როდესაც იმპორტის მოცულობა მნიშვნელოვნად აღემატება ექსპორტს, ეს გარკვეულ გამოწვევებს უქმნის ეროვნულ ეკონომიკას, განსაკუთრებით სავაჭრო ბალანსის კუთხით.
სავაჭრო ბალანსის უარყოფითი მაჩვენებელი
საქსტატის მონაცემებით, 2025 წლის 11 თვის განმავლობაში საქართველოს უარყოფითმა სავაჭრო ბალანსმა 9.981 მილიარდი აშშ დოლარი შეადგინა. ეს დეფიციტი საგარეო სავაჭრო ბრუნვის 43.0%-ია. უარყოფითი სავაჭრო ბალანსი ნიშნავს, რომ ქვეყანა უფრო მეტ საქონელს ყიდულობს უცხოეთიდან, ვიდრე ყიდის, რაც გრძელვადიან პერსპექტივაში შესაძლოა ზეწოლას ახდენდეს ეროვნულ ვალუტაზე და იწვევდეს საგადამხდელო ბალანსის პრობლემებს. ამ მოცულობის დეფიციტი მიუთითებს ეკონომიკის იმპორტდამოკიდებულებაზე, რაც ქვეყნისთვის ერთ-ერთ მთავარ ეკონომიკურ გამოწვევად რჩება.
საქართველოს უმსხვილესი სავაჭრო პარტნიორები
2025 წლის იანვარ-ნოემბრის მონაცემებით, ათი უმსხვილესი სავაჭრო პარტნიორი ქვეყნის წილმა საქართველოს მთლიან საგარეო სავაჭრო ბრუნვაში 68.3% შეადგინა. ეს კონცენტრაცია მიუთითებს ვაჭრობის გარკვეულ დამოკიდებულებაზე შეზღუდულ ბაზრებზე. ქვეყნის უმსხვილესი სავაჭრო პარტნიორები არიან:
- თურქეთი – 2.798 მილიარდი აშშ დოლარი
- აშშ – 2.590 მილიარდი აშშ დოლარი
- რუსეთი – 2.388 მილიარდი აშშ დოლარი
ეს ქვეყნები საქართველოს სავაჭრო ურთიერთობების მთავარ მიმართულებებს წარმოადგენენ, რაც განაპირობებს რეგიონულ და გლობალურ ეკონომიკურ კონტექსტში საქართველოს პოზიციას. ამ პარტნიორებთან სავაჭრო ბრუნვის მოცულობა გავლენას ახდენს საქართველოს ეკონომიკურ ზრდაზე და მის ინტეგრაციაზე საერთაშორისო ბაზრებთან.
დასკვნა
2025 წლის 11 თვის მონაცემები საქართველოს საგარეო ვაჭრობაში დადებით ტენდენციებს აჩვენებს მთლიანი ბრუნვისა და ექსპორტის ზრდის კუთხით. ეკონომიკა აგრძელებს გაფართოებას, რაც გამოიხატება სავაჭრო აქტივობის გაზრდაში. თუმცა, იმპორტის მაღალი დონე და მისგან გამომდინარე მნიშვნელოვანი უარყოფითი სავაჭრო ბალანსი კვლავაც წარმოადგენს მთავარ გამოწვევას. ქვეყნის ეკონომიკური სტაბილურობისთვის მნიშვნელოვანია ექსპორტის დივერსიფიკაცია და იმპორტის შემცირებისკენ მიმართული ღონისძიებების გატარება, რათა შემცირდეს სავაჭრო დეფიციტი და გაიზარდოს ქვეყნის ეკონომიკური მდგრადობა გრძელვადიან პერსპექტივაში.
