საქართველოს ეროვნული სტატისტიკის სამსახურის (საქსტატი) მონაცემებით, 2025 წლის იანვარ-ნოემბრის პერიოდში ქვეყნის საგარეო სავაჭრო ბრუნვამ, არადეკლარირებული ვაჭრობის გამოკლებით, 23.2 მილიარდი აშშ დოლარი შეადგინა. ეს მაჩვენებელი 9.5%-იან ზრდას განაპირობებს წინა წლის ამავე პერიოდთან შედარებით. ექსპორტის მოცულობა 10.1%-ით გაიზარდა და 6.6 მილიარდ აშშ დოლარს მიაღწია, ხოლო იმპორტი 9.3%-ით გაიზარდა და 16.6 მილიარდი აშშ დოლარი შეადგინა. აღნიშნულ პერიოდში სავაჭრო დეფიციტმა 9.9 მილიარდი აშშ დოლარი შეადგინა, რაც მთლიანი საგარეო სავაჭრო ბრუნვის 43%-ია.
საგარეო ვაჭრობის დინამიკა და სტრუქტურა
საქსტატის მიერ გამოქვეყნებული მონაცემები ასახავს ქვეყნის ეკონომიკური აქტივობის მნიშვნელოვან ასპექტებს საერთაშორისო ასპარეზზე. საგარეო ვაჭრობის მოცულობის ზრდა, როგორც ექსპორტის, ასევე იმპორტის მიმართულებით, მიუთითებს გლობალურ ეკონომიკურ პროცესებთან საქართველოს ინტეგრაციის გაღრმავებაზე. ექსპორტის 10.1%-იანი ზრდა მიანიშნებს ქართული პროდუქციისა და სერვისების მიმართ გაზრდილ მოთხოვნაზე საერთაშორისო ბაზრებზე, ხოლო იმპორტის 9.3%-იანი ზრდა შესაძლოა ასახავდეს შიდა მოთხოვნის მატებას, საინვესტიციო აქტივობის გააქტიურებას, ან სამომხმარებლო ბაზრის გაფართოებას.
სავაჭრო დეფიციტის მაღალი მაჩვენებელი, რომელიც მთლიანი ბრუნვის 43%-ს შეადგენს, წარმოადგენს საქართველოს ეკონომიკის ერთ-ერთ დამახასიათებელ თვისებას. ეს ნიშნავს, რომ ქვეყანა მეტ იმპორტს ახორციელებს, ვიდრე ექსპორტს, რაც შეიძლება დაკავშირებული იყოს ინდუსტრიალიზაციის დონესთან, ადგილობრივი წარმოების შესაძლებლობებთან, ან შიდა მოთხოვნის სტრუქტურასთან. დეფიციტის მართვა მნიშვნელოვანი გამოწვევაა ნებისმიერი ქვეყნის ეკონომიკური სტაბილურობისთვის.
ძირითადი საექსპორტო პარტნიორები და სასაქონლო ჯგუფები
2025 წლის იანვარ-ნოემბერში, საქართველოსთვის მთავარი საექსპორტო ბაზარი ყირგიზეთი იყო, სადაც 1.3 მილიარდი აშშ დოლარის ღირებულების საქონელი იქნა გატანილი. მას მოსდევს ყაზახეთი 849.9 მილიონი აშშ დოლარით და რუსეთი 672.5 მილიონი აშშ დოლარით. საქსტატის მონაცემებით, ათ უმსხვილეს საექსპორტო პარტნიორზე მთლიანი ექსპორტის 79.1% მოდის. ეს ციფრები მიუთითებს ქართული ექსპორტის გეოგრაფიული დივერსიფიკაციის მნიშვნელობაზე, თუმცა ასევე აჩვენებს გარკვეულ კონცენტრაციას კონკრეტულ ბაზრებზე.
საექსპორტო შემოსავლებში დომინანტურ პოზიციას მსუბუქი ავტომობილები ინარჩუნებს. ამ კატეგორიაზე 2.6 მილიარდი აშშ დოლარის ექსპორტი მოდის, რაც მთლიანი ექსპორტის 39.6%-ს შეადგენს. ავტომობილების რეექსპორტი მრავალი წელია საქართველოს ექსპორტის მნიშვნელოვან ნაწილს წარმოადგენს და ქვეყნის საგარეო ვაჭრობის ერთ-ერთი მამოძრავებელი ძალაა. გარდა მსუბუქი ავტომობილებისა, ექსპორტში ასევე მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ძვირფასი ლითონების მადნები და კონცენტრატები.
ეკონომიკური გავლენა და პერსპექტივები
საგარეო ვაჭრობის სტატისტიკური მონაცემები ქვეყნის ეკონომიკური მდგომარეობის მნიშვნელოვან ინდიკატორს წარმოადგენს. ექსპორტის სტაბილური ზრდა ხელს უწყობს ვალუტის შემოდინებას, ასტიმულირებს ადგილობრივ წარმოებას და ქმნის სამუშაო ადგილებს. იმპორტის ზრდა, თავის მხრივ, აკმაყოფილებს შიდა ბაზრის მოთხოვნებს და უზრუნველყოფს ქვეყანაში საჭირო პროდუქტებისა და ტექნოლოგიების შემოტანას. 2025 წლის იანვარ-ნოემბრის მაჩვენებლები მიუთითებს ქართული ეკონომიკის უნარზე, შეინარჩუნოს ზრდის ტემპი საერთაშორისო ვაჭრობის კუთხით, რაც პოზიტიურად აისახება საერთო ეკონომიკურ სურათზე. ამასთან, სავაჭრო დეფიციტის შემცირება და ექსპორტის დივერსიფიკაცია კვლავ რჩება საქართველოს ეკონომიკური პოლიტიკის ერთ-ერთ უმთავრეს ამოცანად.
საგარეო ვაჭრობის მოცემული მაჩვენებლები საშუალებას აძლევს ეკონომისტებს, ანალიტიკოსებსა და პოლიტიკის შემქმნელებს, შეაფასონ მიმდინარე ტენდენციები და დაგეგმონ სამომავლო ნაბიჯები. ექსპორტის მაჩვენებლების ზრდა, განსაკუთრებით კი გარკვეულ სასაქონლო ჯგუფებსა და ქვეყნებთან მიმართებაში, წარმოადგენს ინფორმაციას, რომელიც შეიძლება გამოყენებულ იქნას სავაჭრო ურთიერთობების გაღრმავების ან ახალი ბაზრების ათვისების სტრატეგიების შემუშავებისთვის. ავტომობილების რეექსპორტის მუდმივი დომინირება მიუთითებს ამ სექტორის მნიშვნელობაზე, მაგრამ ასევე ხაზს უსვამს ექსპორტის სხვა მიმართულებების განვითარების აუცილებლობას გრძელვადიანი მდგრადობის უზრუნველსაყოფად.
საერთო ჯამში, საქართველოს საგარეო სავაჭრო ბრუნვის ზრდა 2025 წლის იანვარ-ნოემბრის მონაცემებით, ეკონომიკური აქტივობის პოზიტიურ დინამიკას ასახავს. მიუხედავად მაღალი სავაჭრო დეფიციტისა, ექსპორტის სტაბილური ზრდა და კონკრეტული სექტორების, მაგალითად, ავტომობილების რეექსპორტის წვლილი, მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებას. საქსტატის მიერ მოწოდებული ეს ფაქტობრივი ინფორმაცია საფუძველს ქმნის ეკონომიკური მდგომარეობის შეფასებისთვის და სამომავლო ეკონომიკური პოლიტიკის დაგეგმვისთვის.
