უკრაინული საინფორმაციო სააგენტო „უკრინფორმი“ ავრცელებს ცნობას, რომლის მიხედვითაც, საქართველოში მომავალ საპარლამენტო არჩევნებზე ხმის მიცემის პროცედურა შესაძლოა ექსკლუზიურად ქვეყნის საზღვრებში განხორციელდეს. აღნიშნული ინფორმაცია, თუ ის ოფიციალურად დადასტურდება და ძალაში შევა, არსებითად შეცვლის საარჩევნო ლანდშაფტს და უპირველეს ყოვლისა, შეეხება საქართველოს იმ მოქალაქეებს, რომლებიც მუდმივად თუ დროებით საზღვარგარეთ ცხოვრობენ. ეს ცვლილება პოტენციურად მნიშვნელოვან გავლენას მოახდენს ქართული დიასპორის პოლიტიკურ მონაწილეობაზე და მათ შესაძლებლობაზე, გამოხატონ საკუთარი ნება ქვეყნის უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანოს ფორმირების პროცესში. ამ დროისთვის, მოცემული ინფორმაცია „უკრინფორმის“ მიერ გავრცელებულ ცნობას ეფუძნება და დამატებითი დეტალები მისი განხორციელების მექანიზმებისა თუ დასაბუთების შესახებ უცნობია.
საარჩევნო პროცესის ცვლილებები და საერთაშორისო პრაქტიკა
საპარლამენტო არჩევნები ნებისმიერი დემოკრატიული სახელმწიფოსთვის უმნიშვნელოვანესი პროცესია, რომელიც განსაზღვრავს ქვეყნის პოლიტიკურ მიმართულებას, მთავრობის შემადგენლობას და საკანონმდებლო ორგანოს ფუნქციონირებას. საქართველოს შემთხვევაში, მომავალი საპარლამენტო არჩევნები, ტრადიციულად, მაღალი ინტერესითა და აქტივობით გამოირჩევა როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე მის ფარგლებს გარეთ. საარჩევნო კანონმდებლობის ნებისმიერი ცვლილება, განსაკუთრებით ხმის მიცემის პროცედურებთან დაკავშირებით, ყოველთვის იპყრობს საზოგადოების ყურადღებას და ხდება განხილვის საგანი. „უკრინფორმის“ ცნობა, რომელიც ხმის მიცემის სივრცობრივ შეზღუდვას გულისხმობს, ამ კონტექსტში განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს, რადგან ის უშუალოდ უკავშირდება მოქალაქეთა საარჩევნო უფლებების რეალიზაციას გეოგრაფიული მდებარეობის მიუხედავად. საერთაშორისო პრაქტიკა აჩვენებს, რომ ქვეყნების უმრავლესობა აქტიურად ცდილობს, ხელი შეუწყოს საზღვარგარეთ მცხოვრები მოქალაქეების მონაწილეობას არჩევნებში, რაც ხშირად საელჩოებისა და საკონსულოების ბაზაზე საარჩევნო უბნების მოწყობით ხდება. ეს მიდგომა ემსახურება საყოველთაო საარჩევნო უფლების პრინციპის განმტკიცებას.
დიასპორის ჩართულობა და შეზღუდვის პოტენციური ეფექტები
საქართველოს საზღვრებს გარეთ მრავალი მოქალაქე ცხოვრობს, რომელთა ნაწილი აქტიურად არის ჩართული ქვეყნის პოლიტიკურ და სოციალურ ცხოვრებაში. ტრადიციულად, მათთვის საარჩევნო უბნები იხსნებოდა საქართველოს დიპლომატიურ წარმომადგენლობებში – საელჩოებსა და საკონსულოებში – რაც მათ საშუალებას აძლევდა, მიეღოთ მონაწილეობა არჩევნებში. თუ „უკრინფორმის“ ინფორმაცია ზუსტია და პარლამენტის არჩევნებში ხმის მიცემა მხოლოდ საქართველოს ტერიტორიაზე იქნება შესაძლებელი, ეს არსებითად შეუზღუდავს დიასპორის წევრებს ამ უფლების რეალიზაციის შესაძლებლობას. ასეთი ცვლილება აიძულებს საზღვარგარეთ მცხოვრებ მოქალაქეებს, ხმის მისაცემად სამშობლოში დაბრუნდნენ, რაც უმეტეს შემთხვევაში ფინანსურად და ლოგისტიკურად მნიშვნელოვან ბარიერს წარმოადგენს. ამგვარი შეზღუდვა პოტენციურად გამოიწვევს საზღვარგარეთ მცხოვრები ამომრჩევლის აქტივობის მკვეთრ შემცირებას, რაც თავის მხრივ გავლენას მოახდენს არჩევნების საერთო შედეგებსა და ლეგიტიმურობაზე ფართო კონტექსტში.
მოქალაქეთა საარჩევნო უფლებები და გეოგრაფიული ბარიერები
საყოველთაო საარჩევნო უფლება დემოკრატიის ერთ-ერთი ფუნდამენტური პრინციპია, რომელიც უზრუნველყოფს ყველა ზრდასრული მოქალაქის პოლიტიკურ ჩართულობას. გეოგრაფიული მდებარეობის გამო ხმის მიცემის უფლების შეზღუდვა, განსაკუთრებით ისეთი მასშტაბის, როგორიც მხოლოდ ქვეყნის შიგნით კენჭისყრის დაშვებაა, იწვევს კითხვებს ამ პრინციპის სრულფასოვან რეალიზაციასთან დაკავშირებით. იმ მოქალაქეებისთვის, ვინც ეკონომიკური, საგანმანათლებლო თუ სხვა მიზეზების გამო ცხოვრობენ საქართველოს ფარგლებს გარეთ, ქვეყანაში ჩასვლა მხოლოდ არჩევნებში მონაწილეობის მისაღებად შეიძლება შეუძლებელი იყოს. ეს ფაქტორი მათ პრაქტიკულად ართმევს საკუთარი კონსტიტუციური უფლებით სარგებლობის შესაძლებლობას, რაც პოლიტიკური პროცესებიდან მათი გაუცხოების რისკს ქმნის. ამასთან, ასეთი გადაწყვეტილება შესაძლოა განხილულ იქნას, როგორც სახელმწიფოს მხრიდან მოქალაქეების მიმართ ნაკლები ხელშეწყობა მათი საარჩევნო უფლებების რეალიზებაში, განსაკუთრებით იმ ფონზე, როდესაც თანამედროვე ტექნოლოგიები და ორგანიზაციული მიდგომები იძლევა დიასპორისთვის ხმის მიცემის გამარტივების საშუალებას.
შესაძლო სამართლებრივი და ლოგისტიკური შედეგები
„უკრინფორმის“ მიერ გავრცელებული ცნობის განხორციელების შემთხვევაში, სავარაუდოდ, საჭირო გახდება შესაბამისი ცვლილებების შეტანა საქართველოს საარჩევნო კოდექსში. ასეთი ცვლილებების ინიცირება, განხილვა და მიღება თავისთავად დებატების საგანი გახდება როგორც პოლიტიკურ წრეებში, ისე სამოქალაქო სექტორში. სამართლებრივი ასპექტების გარდა, მნიშვნელოვანია ლოგისტიკური და ფინანსური შედეგებიც. იმ შემთხვევაში, თუ საზღვარგარეთ საარჩევნო უბნები აღარ გაიხსნება, საქართველოს ცენტრალურ საარჩევნო კომისიას (ცესკო) მოუწევს გადახედოს საზღვარგარეთ არსებული ამომრჩევლების რეგისტრაციის სისტემებს და გააუქმოს საელჩოებისა და საკონსულოების როლი ამ პროცესში. ამასთან, მსგავსი გადაწყვეტილება შესაძლოა გააჩინოს კითხვები საერთაშორისო სადამკვირვებლო ორგანიზაციების მხრიდან, რომლებიც, როგორც წესი, დიდ ყურადღებას უთმობენ საარჩევნო პროცესის ხელმისაწვდომობასა და ინკლუზიურობას ყველა კატეგორიის ამომრჩევლისთვის.
პოტენციური შედეგები და სამომავლო პერსპექტივები
საპარლამენტო არჩევნებში ხმის მიცემის მხოლოდ ქვეყნის შიგნით შეზღუდვა, „უკრინფორმის“ ცნობის საფუძველზე, პოტენციურად გააჩენს კითხვებს საქართველოს დემოკრატიული პროცესების ინკლუზიურობასა და გამჭვირვალობასთან დაკავშირებით. ასეთი ნაბიჯი, შესაძლოა, უარყოფითად აისახოს ქვეყნის საერთაშორისო იმიჯზე და გამოიწვიოს დიასპორის უკმაყოფილება, რომელიც ტრადიციულად აქტიურ როლს ასრულებს ქვეყნის განვითარებაში, როგორც ეკონომიკური, ისე პოლიტიკური თვალსაზრისით. არჩევნების სამართლიანობისა და ლეგიტიმურობის უზრუნველყოფა გულისხმობს ყველა მოქალაქის თანაბარ შესაძლებლობას, მიიღოს მონაწილეობა პოლიტიკურ ცხოვრებაში, გეოგრაფიული ბარიერების მაქსიმალური შემცირებით. ამდენად, თუ „უკრინფორმის“ მიერ გავრცელებული ინფორმაცია დადასტურდება, ეს გადაწყვეტილება სერიოზულ გამოწვევებს შექმნის საარჩევნო ადმინისტრაციისთვის, პოლიტიკური პარტიებისთვის და, რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, საქართველოს საზღვრებს გარეთ მცხოვრები ასი ათასობით მოქალაქისთვის.
დასკვნის სახით, „უკრინფორმის“ მიერ გავრცელებული ცნობა საქართველოს საპარლამენტო არჩევნებში ხმის მიცემის მხოლოდ ქვეყნის ტერიტორიაზე შეზღუდვის შესახებ, თუ ის საბოლოოდ დადასტურდება, წარმოადგენს მნიშვნელოვან პოლიტიკურ და სოციალურ ცვლილებას. ეს გადაწყვეტილება არსებითად შეეხება ქართულ დიასპორას და მათ საარჩევნო უფლებებს, რაც პოტენციურად გამოიწვევს მათ ჩამოშორებას საარჩევნო პროცესისგან. ასეთი პოლიტიკის შედეგები უნდა შეფასდეს არა მხოლოდ ლოგისტიკური და სამართლებრივი, არამედ დემოკრატიული მონაწილეობისა და მოქალაქეთა უფლებების ფართო კონტექსტში, რათა უზრუნველყოფილ იქნას საქართველოს თითოეული მოქალაქის ხმის მნიშვნელობა ქვეყნის მომავლის განსაზღვრაში.
