საქართველო ბოლო პერიოდში სერიოზული პოლიტიკური და საზოგადოებრივი დაძაბულობის ეპიცენტრში მოექცა, რაც გამოწვეულია ხელისუფლების მიერ ინიციირებული კანონპროექტის, „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“, განმეორებით განხილვით. ამ მოვლენების ფონზე, ქვეყნის პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ საჯაროდ განაცხადა, რომ თბილისში მიმდინარე მასობრივი საპროტესტო აქციები სცილდებოდა კანონიერი შეკრების ფარგლებს და რეალურად ემსახურებოდა მთავრობის დამხობის, ანუ „რევოლუციური სცენარის“ განხორციელების მიზანს. კობახიძის თქმით, ეს მცდელობები საგულდაგულოდ იყო დაგეგმილი და მასზე მკაცრი სამართლებრივი რეაგირება მოჰყვება.
„გამჭვირვალობის კანონის“ ხელახალი ინიცირება და საზოგადოებრივი პროტესტი
საპროტესტო ტალღა მას შემდეგ დაიწყო, რაც მმართველმა პარტიამ, „ქართულმა ოცნებამ“, ხელახლა მოახდინა კანონპროექტის ინიცირება, რომელიც, მისი მომხრეების თქმით, მიზნად ისახავს უცხოეთიდან დაფინანსებული ორგანიზაციების ფინანსური გამჭვირვალობის უზრუნველყოფას. მოწინააღმდეგეები კი აცხადებენ, რომ ეს კანონი რუსულ კანონმდებლობას ეფუძნება და საფრთხეს უქმნის სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების თავისუფლებას, მედიის პლურალიზმს და საბოლოო ჯამში, ქვეყნის დემოკრატიულ განვითარებას. კანონპროექტი კრიტიკის საგანი გახდა როგორც ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და ოპოზიციური პარტიებისთვის, ასევე საქართველოს საერთაშორისო პარტნიორებისთვის. მრავალრიცხოვანი საპროტესტო მსვლელობები და აქციები რამდენიმე კვირის განმავლობაში მიმდინარეობდა საქართველოს დედაქალაქში, რასაც თან ახლდა პოლიციასთან შეტაკებები და დაკავებები.
პრემიერ-მინისტრის განცხადებები და მთავრობის პოზიცია
ირაკლი კობახიძემ მტკიცედ განაცხადა, რომ მთავრობა არ დაუშვებს ქვეყანაში „მაიდანის“ სცენარის განმეორებას და მზად არის, ყველა კანონიერი ბერკეტი გამოიყენოს სტაბილურობის შესანარჩუნებლად. მან აღნიშნა, რომ საპროტესტო მოძრაობა გარე ძალების მიერ იყო ინსპირირებული და მიზნად ისახავდა ქართველი ხალხის ნების წინააღმდეგ მოქმედებას. პრემიერ-მინისტრმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ხელისუფლება სრულად აცნობიერებს პროცესების მასშტაბს და მიმართავს შესაბამის ზომებს, რათა თავიდან აიცილოს ნებისმიერი მცდელობა, რომელმაც შესაძლოა ქვეყნის სუვერენიტეტსა და უსაფრთხოებას საფრთხე შეუქმნას. მან ისაუბრა რადიკალური ჯგუფების მიერ ძალადობის ესკალაციის მცდელობებზე და მთავრობის გადაწყვეტილებაზე, მტკიცედ დაუპირისპირდეს მსგავს ქმედებებს.
სამოქალაქო საზოგადოების და ოპოზიციის არგუმენტები
საპროტესტო აქციების ორგანიზატორები, სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლები და ოპოზიციური პარტიები მკაცრად უარყოფენ პრემიერ-მინისტრის ბრალდებებს „გადატრიალების მცდელობის“ შესახებ. ისინი აცხადებენ, რომ აქციები არის მშვიდობიანი და დემოკრატიული გამოხატულება ქართველი ხალხის ნებისა, რომელიც ეწინააღმდეგება კანონს, რადგან ის საფრთხეს უქმნის ქვეყნის ევროპულ მომავალს. მათი თქმით, კანონი არა გამჭვირვალობას, არამედ კრიტიკული ხმის ჩახშობას ემსახურება და ცდილობს სამოქალაქო აქტივისტებისა და დამოუკიდებელი მედიის სტიგმატიზაციას. ოპონენტები ასევე მიუთითებენ მთავრობის მხრიდან ძალის გადამეტების ფაქტებზე და შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვაზე, რაც, მათი შეფასებით, ავტორიტარიზმის ნიშნებს ატარებს.
საერთაშორისო გამოხმაურება და შეშფოთება
საქართველოში განვითარებულ მოვლენებზე მწვავე რეაქცია მოჰყვა საერთაშორისო თანამეგობრობის მხრიდან. ევროკავშირმა, შეერთებულმა შტატებმა და სხვა დემოკრატიულმა სახელმწიფოებმა არაერთხელ გამოხატეს შეშფოთება „გამჭვირვალობის კანონის“ მიმართ, აცხადებენ რა, რომ ის შეუთავსებელია ევროპულ სტანდარტებთან და საფრთხეს უქმნის საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესს. ბევრმა საერთაშორისო დამკვირვებელმა გამოთქვა მოსაზრება, რომ ამ კანონმა შესაძლოა საქართველო დასავლური ღირებულებებისგან დააშოროს და ქვეყანა რუსეთის გავლენის ორბიტაზე დააბრუნოს. არსებობს აღქმა, რომ დემოკრატიული პროცესების შეფერხებამ შესაძლოა რუსეთს, ჩინეთს და ირანს რეგიონში გავლენის გაფართოების შესაძლებლობა მისცეს. საერთაშორისო მოწოდებები მთავრობისადმი, გაიწვიოს კანონპროექტი და დაიწყოს დიალოგი სამოქალაქო საზოგადოებასთან, უპასუხოდ რჩება.
მომავალი პერსპექტივები და ქვეყნის არჩევანი
პოლიტიკური დაძაბულობის ესკალაცია საქართველოს კრიტიკულ გზაჯვარედინზე აყენებს. ოქტომბერში დაგეგმილი საპარლამენტო არჩევნები კიდევ უფრო ამწვავებს სიტუაციას, რადგან ორივე მხარე ცდილობს საკუთარი პოზიციების გამყარებას. პრემიერ-მინისტრის განცხადებები მკაცრი რეაგირების შესახებ, სავარაუდოდ, კიდევ უფრო გააღრმავებს პოლიტიკურ პოლარიზაციას. სამოქალაქო საზოგადოების მობილიზაცია და საერთაშორისო ზეწოლა, ერთის მხრივ, და ხელისუფლების მტკიცე პოზიცია, მეორეს მხრივ, ქმნის რთულ დინამიკას, რომლის შედეგებიც გადამწყვეტი იქნება საქართველოს მომავალი გეოპოლიტიკური ვექტორისთვის, ევროატლანტიკური ინტეგრაციის მიმართულებით მისი მისწრაფებებისა და შიდა დემოკრატიული განვითარებისთვის.
საბოლოო ჯამში, საქართველო დგას მნიშვნელოვანი გამოწვევის წინაშე, სადაც ხელისუფლებისა და ოპონენტების შეურიგებელი პოზიციები შესაძლოა ღრმა და ხანგრძლივ კრიზისში გადაიზარდოს. პრემიერ-მინისტრის დაპირება „გადატრიალების მცდელობებზე“ მკაცრი რეაგირების შესახებ მიანიშნებს მოვლენების შემდგომი ესკალაციის პოტენციალზე, რაც კიდევ უფრო გაართულებს ქვეყნის შიდა სტაბილურობას და მის ურთიერთობებს საერთაშორისო პარტნიორებთან.
