საქართველოს მომავალ საპარლამენტო არჩევნებზე, რომელიც შემოდგომისთვის არის დაგეგმილი, მოქალაქეებს ხმის მიცემის შესაძლებლობა მხოლოდ ქვეყნის ფარგლებში ექნებათ. ეს ნიშნავს, რომ საზღვარგარეთ მცხოვრები საქართველოს მოქალაქეებისთვის საარჩევნო უბნები არ გაიხსნება, რაც სერიოზულ ცვლილებას ითვალისწინებს საპარლამენტო პროცესებში დიასპორის მონაწილეობასთან დაკავშირებით.
საზღვარგარეთ მყოფი მოქალაქეების საარჩევნო უფლება და პრაქტიკა
დემოკრატიულ სახელმწიფოებში საზღვარგარეთ მცხოვრები მოქალაქეების საარჩევნო უფლების უზრუნველყოფა ხშირად დგას დღის წესრიგში. ეს პრაქტიკა საშუალებას აძლევს დიასპორას, აქტიურად ჩაერთოს მშობლიური ქვეყნის პოლიტიკურ ცხოვრებაში და ხელი შეუწყოს დემოკრატიული პროცესების ლეგიტიმაციას. წარსულში საქართველო, ისევე როგორც მრავალი სხვა ქვეყანა, უზრუნველყოფდა საზღვარგარეთ მყოფი მოქალაქეებისთვის საარჩევნო უბნების გახსნას დიპლომატიურ წარმომადგენლობებში ან საკონსულოებში.
მსგავსი გადაწყვეტილება, რომლის თანახმადაც საპარლამენტო არჩევნებში მონაწილეობა მხოლოდ ქვეყნის შიგნით იქნება შესაძლებელი, დგება იმ ფონზე, როდესაც საზღვარგარეთ საქართველოს მოქალაქეთა რიცხვი საკმაოდ დიდია. ისინი სხვადასხვა მიზეზით – ეკონომიკური, საგანმანათლებლო თუ სხვა – ცხოვრობენ უცხო ქვეყნებში, თუმცა ინარჩუნებენ აქტიურ კავშირს სამშობლოსთან და ხშირად გამოხატავენ სურვილს, ჩაერთონ ქვეყნის მართვის პროცესებში.
დიასპორის ჩართულობის მნიშვნელობა
ქართული დიასპორის როლი ქვეყნის განვითარებაში მრავალმხრივია. ისინი წარმოადგენენ მნიშვნელოვან რესურსს როგორც ეკონომიკური, ისე კულტურული და პოლიტიკური თვალსაზრისით. საზღვარგარეთიდან გადმორიცხული ფულადი სახსრები ქვეყნის ეკონომიკისთვის მნიშვნელოვანი სტიმულია, ხოლო დიასპორის წარმომადგენლები აქტიურად უწყობენ ხელს ქართული კულტურისა და იდენტობის შენარჩუნებას უცხო მიწაზე. პოლიტიკურ ასპარეზზე მათი ხმა და მონაწილეობა ხელს უწყობს ხელისუფლების ანგარიშვალდებულებასა და დემოკრატიული პროცესების გამჭვირვალობას. შესაბამისად, საარჩევნო პროცესიდან მათი სრული გამოთიშვა შესაძლოა, რიგ გამოწვევებთან იყოს დაკავშირებული.
ამ გადაწყვეტილების მიღებისას, სავარაუდოდ, მხედველობაში მიიღეს სხვადასხვა ფაქტორი, თუმცა ოფიციალური დასაბუთება ჯერჯერობით არ გამჟღავნებულა. ასეთი ტიპის შეზღუდვები, როგორც წესი, უკავშირდება ლოგისტიკურ სირთულეებს, უსაფრთხოების ზომებს, ხმის მიცემის პროცესის გამჭვირვალობისა და ვალიდურობის უზრუნველყოფას, ან საარჩევნო კანონმდებლობაში შეტანილ ცვლილებებს.
გავლენა არჩევნებზე და პოლიტიკურ დებატებზე
მომავალ საპარლამენტო არჩევნებზე ამომრჩეველთა ხმების გეოგრაფიული შეზღუდვა უთუოდ იქცევა პოლიტიკური დებატების საგნად. ოპოზიციური პარტიები და სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები, შესაძლოა, დააყენებენ საკითხს დიასპორის საარჩევნო უფლებების შეზღუდვის დემოკრატიულობის შესახებ. ხმის მიცემის უფლება ერთ-ერთი ფუნდამენტური უფლებაა, რომელიც ყველა მოქალაქეს, მიუხედავად მისი საცხოვრებელი ადგილისა, უნდა ჰქონდეს.
მმართველ პარტიას, ალბათ, მოუწევს დეტალური განმარტებების გაკეთება ამ გადაწყვეტილების მიზეზებთან დაკავშირებით. მნიშვნელოვანია, რომ საზოგადოებას მიეწოდოს ამომწურავი ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ რა გახდა საფუძველი ამგვარი ცვლილებისა და რა გავლენას იქონიებს ის არჩევნების ლეგიტიმაციაზე. მსგავსი საკითხები ხშირად ხდება მწვავე პოლიტიკური დაპირისპირების მიზეზი, ვინაიდან გავლენას ახდენს არჩევნების შედეგებსა და, საბოლოო ჯამში, ქვეყნის დემოკრატიულ მომავალზე.
დასკვნა
საქართველოში საპარლამენტო არჩევნებზე ხმის მიცემის მხოლოდ ქვეყნის ფარგლებში შესაძლებლობის შესახებ გადაწყვეტილება მნიშვნელოვან შედეგებს გამოიწვევს. ის პირდაპირ შეეხება საზღვარგარეთ მცხოვრებ ქართველებს, რომლებსაც აღარ ექნებათ საშუალება, მონაწილეობა მიიღონ საკუთარი ქვეყნის პოლიტიკურ არჩევანში. ეს ფაქტი, სავარაუდოდ, გაზრდის დიასპორის წარმომადგენლებსა და სამოქალაქო საზოგადოებაში არსებულ კითხვებს დემოკრატიული მონაწილეობის სტანდარტებთან დაკავშირებით. მომავალი პერიოდი აჩვენებს, თუ როგორ განვითარდება მოვლენები ამ საკითხის ირგვლივ და რა გავლენას მოახდენს ის საქართველოს პოლიტიკურ ლანდშაფტზე.
