საქართველოს მთავრობა 2026 წლიდან წყვეტს „300 ლარიან“ საზოგადოებრივ სამუშაოებზე დასაქმების პროგრამას, რომელიც სოციალურად დაუცველი მოქალაქეებისთვის 2022 წელს შეიქმნა. ამის მიზეზად სახელდება ქვეყანაში ეკონომიკური ზრდა და სამუშაო ძალის დეფიციტი. პროგრამის ფარგლებში, დაახლოებით 40,000 ადამიანი იყო დასაქმებული, რაზეც ბიუჯეტიდან 100 მილიონ დოლარზე მეტი დაიხარჯა. ამის ნაცვლად, მთავრობა აპირებს ფოკუსირება მოახდინოს გადამზადების პროგრამებზე, რათა ხელი შეუწყოს კერძო სექტორში დასაქმებას.
პროგრამის მიზნები და კრიტიკა
პროგრამა თავდაპირველად წარმოდგენილი იყო, როგორც შრომითი აქტივაციის ინსტრუმენტი, რომელიც მიზნად ისახავდა სამუშაო ჩვევების გამომუშავებასა და ხალხის კერძო სექტორში გადასვლას. თუმცა, კრიტიკოსების აზრით, პროგრამა უფრო მეტად ემსახურებოდა პოლიტიკურ მიზნებს, ვინაიდან სახელმწიფო, მმართველი პარტიის კონტროლით, რჩებოდა ბოლო ინსტანციის დამსაქმებლად.
ანალიტიკოსები მიუთითებენ, რომ პროგრამა შესაძლოა გამოყენებულიყო ამომრჩეველთა მოსყიდვისთვის და მმართველი პარტიის მხარდაჭერის გასაზრდელად, განსაკუთრებით არჩევნების წინ. ისინი ასევე აღნიშნავენ, რომ მსგავსი პროგრამები ხშირად არაეფექტურია გრძელვადიანი დასაქმების უზრუნველსაყოფად, რადგან ისინი არ ქმნიან რეალურ სამუშაო ადგილებს კერძო სექტორში.
ალტერნატიული პროგრამები და სამომავლო გეგმები
მთავრობის განცხადებით, „300 ლარიანი“ პროგრამის შეწყვეტის შემდეგ, ყურადღება გამახვილდება პროფესიული გადამზადების პროგრამებზე, რომლებიც მიზნად ისახავს მოქალაქეებისთვის ახალი უნარების შეძენასა და კერძო სექტორში დასაქმების ხელშეწყობას. ამ პროგრამების დეტალები ჯერჯერობით უცნობია, მაგრამ მთავრობა აცხადებს, რომ ისინი უფრო ეფექტური იქნება გრძელვადიანი დასაქმების უზრუნველსაყოფად.
აღსანიშნავია, რომ ამ ცვლილებების ფონზე, მნიშვნელოვანია ყურადღება გამახვილდეს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე პირთა უფლებებზეც. ცენტრალიზებული მონაცემთა ბაზის შექმნა, რომელიც შეიცავს ინფორმაციას ფსიქიკური ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ, შესაძლოა გახდეს დისკრიმინაციისა და კონტროლის ინსტრუმენტი, თუ არ იქნება სათანადოდ დაცული პერსონალური მონაცემები.
აშშ-საქართველოს ურთიერთობები და საკანონმდებლო ინიციატივები
პროგრამის შეწყვეტის პარალელურად, ყურადღება უნდა გამახვილდეს საქართველო-ამერიკის ურთიერთობებზეც. აშშ-ში საქართველოს ელჩის, თამარ ტალიაშვილის შეხვედრა სენატორ მარკვეინ მალინთან, მნიშვნელოვანია „MEGOBARI Act“-ის განხილვის ფონზე. აღნიშნული კანონპროექტი მიზნად ისახავს სანქციების დაწესებას ქართული ოცნების წარმომადგენლებისთვის. ამერიკელი კანონმდებლების მხარდაჭერა საქართველოსთვის კრიტიკულია, განსაკუთრებით ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკური და ეკონომიკური რეფორმების ფონზე.
მიუხედავად იმისა, რომ „MEGOBARI Act“-ის დამტკიცება შეფერხებულია, საქართველოს მთავრობამ უნდა გააგრძელოს ძალისხმევა, რათა გააუმჯობესოს ურთიერთობები აშშ-სთან და დაარწმუნოს ამერიკელი პარტნიორები ქვეყანაში მიმდინარე პროგრესში.
დასკვნა
„300 ლარიანი“ პროგრამის შეწყვეტა და პროფესიული გადამზადების პროგრამებზე გადასვლა მნიშვნელოვანი ცვლილებაა საქართველოს სოციალური პოლიტიკისთვის. მნიშვნელოვანია, რომ ახალი პროგრამები იყოს ეფექტური და უზრუნველყოს მოქალაქეებისთვის რეალური დასაქმების შესაძლებლობები. ამავდროულად, მთავრობამ უნდა უზრუნველყოს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე პირთა უფლებების დაცვა და გააძლიეროს საერთაშორისო პარტნიორებთან ურთიერთობები, განსაკუთრებით აშშ-სთან.
