TBC Capital-ის მიერ გამოქვეყნებული ანგარიში საქართველოს ელექტრონული კომერციის ბაზრის დინამიკურ განვითარებას ადასტურებს, რაც ეკონომიკური ზრდისა და მომხმარებელთა ქცევის ტრანსფორმაციის მნიშვნელოვანი მაჩვენებელია. 2025 წლის პირველი ცხრა თვის მონაცემებით, ბაზარმა წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 35%-იანი ზრდა დააფიქსირა და მისი საერთო მოცულობა 7.62 მილიარდ ლარს გაუტოლდა. ეს მაჩვენებელი ხაზს უსვამს ციფრული ვაჭრობის სექტორის მზარდ მნიშვნელობას ქვეყნის ეკონომიკაში.
ადგილობრივი და საერთაშორისო ელექტრონული კომერციის სეგმენტების დინამიკა
ანგარიშის თანახმად, ელექტრონული კომერციის ბაზრის ზრდა როგორც ადგილობრივი, ისე საერთაშორისო სეგმენტების გააქტიურებით არის განპირობებული, თუმცა განსხვავებული ტემპებით. 2024 წელს ადგილობრივ მოვაჭრეებზე მოდიოდა ბაზრის 38%, რაც დაახლოებით 3 მილიარდ ლარს შეადგენდა. 2025 წლის პირველი ცხრა თვის განმავლობაში, ადგილობრივმა სექტორმა უკვე 3.1 მილიარდი ლარის ნიშნულს მიაღწია, რითაც წინა წლის მთლიანი მაჩვენებელი გადააჭარბა. ეს ტენდენცია მიუთითებს ადგილობრივი ბიზნესების გაძლიერებასა და მათი პროდუქტებისა თუ სერვისების მიმართ მომხმარებელთა მზარდ ინტერესზე.
საერთაშორისო ელექტრონული კომერციის ბაზარზე დანახარჯებმა იმავე პერიოდში 4.5 მილიარდი ლარი შეადგინა. მიუხედავად მნიშვნელოვანი მოცულობისა, საერთაშორისო ტრანზაქციების ზრდის ტემპი ადგილობრივი ბაზრის მაჩვენებელს ჩამორჩება. ეს დინამიკა შეიძლება მიუთითებდეს ადგილობრივი პროდუქციის კონკურენტუნარიანობის გაზრდაზე და ქართველი მომხმარებლების უპირატესობაზე შიდა ბაზრის მიმართ, სულ მცირე, ზრდის ტემპის თვალსაზრისით.
ბაზრის გაფართოება და ამანათების ტენდენციები
ელექტრონული კომერციის ბაზრის გაფართოება პირდაპირ აისახება ამანათების რაოდენობაზეც. TBC Capital-ის კვლევა აჩვენებს, რომ ქართული წარმოშობის ამანათების წილი ჯამურ მაჩვენებელში 2020 წელთან შედარებით 13 პროცენტული პუნქტით არის გაზრდილი. ეს ფაქტი მნიშვნელოვანია, რადგან ის არა მხოლოდ ციფრული ეკონომიკის განვითარებაზე მიუთითებს, არამედ ადგილობრივი მწარმოებლებისა და მომსახურების მიმწოდებლების გააქტიურებაზეც. ადგილობრივი ამანათების წილის ზრდა ხელს უწყობს შიდა ეკონომიკის გაძლიერებას, მცირე და საშუალო ბიზნესის განვითარებასა და, პოტენციურად, ახალი სამუშაო ადგილების შექმნას.
კიდევ ერთი საყურადღებო ასპექტია ტრანზაქციების საშუალო ზომა. საერთაშორისო ბაზარზე განხორციელებული ტრანზაქციების საშუალო ზომა დაახლოებით სამჯერ აღემატება ადგილობრივი ბაზრის შესაბამის მაჩვენებელს. ეს შესაძლოა აიხსნას საერთაშორისო პლატფორმებზე უფრო მაღალი ღირებულების პროდუქციის შეძენით ან იმით, რომ ქართველი მომხმარებლები საერთაშორისო შოპინგს უფრო მსხვილი, ნაკლებად რუტინული შესყიდვებისთვის იყენებენ, ხოლო ყოველდღიური მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად ადგილობრივ პლატფორმებს ანიჭებენ უპირატესობას.
ელექტრონული კომერციის სექტორის განვითარების ფაქტორები
საქართველოს ელექტრონული კომერციის ბაზრის ასეთი დინამიკური ზრდა რამდენიმე ძირითად ფაქტორს უკავშირდება. ერთ-ერთი უმთავრესია ციფრული ტექნოლოგიების ფართოდ დანერგვა და ინტერნეტის ხელმისაწვდომობის ზრდა ქვეყანაში. მოსახლეობის უმრავლესობისთვის ინტერნეტისა და სმარტფონების ხელმისაწვდომობამ მნიშვნელოვნად გაზარდა ონლაინ შესყიდვების პოტენციალი. ამასთან, პანდემიამ და მისმა შემდგომმა პერიოდმა დააჩქარა მომხმარებელთა ქცევის ცვლილება, რამაც ხელი შეუწყო ონლაინ შოპინგის მიღებასა და დამკვიდრებას, როგორც ყოველდღიური ცხოვრების ნაწილს.
ფინანსური ტექნოლოგიების (FinTech) განვითარება, მათ შორის ონლაინ გადახდის სისტემების გამარტივება და უსაფრთხოების გაუმჯობესება, ასევე უმნიშვნელოვანეს როლს ასრულებს. მომხმარებლები უფრო მეტად ენდობიან ციფრულ ტრანზაქციებს, რაც ხელს უწყობს ონლაინ ვაჭრობის მოცულობის ზრდას. გარდა ამისა, ლოგისტიკური სერვისების გაუმჯობესება და მიწოდების ქსელების გაფართოება, განსაკუთრებით რეგიონებში, ამცირებს ონლაინ შეკვეთების მიღების დროსა და ღირებულებას, რაც კიდევ უფრო მიმზიდველს ხდის ელექტრონულ კომერციას.
მომავალი პერსპექტივები და სექტორის განვითარების ვექტორი
TBC Capital-ის ანგარიში ცხადყოფს, რომ საქართველოს ელექტრონული კომერციის ბაზარს მნიშვნელოვანი ზრდის პოტენციალი აქვს. ადგილობრივი სექტორის სწრაფი განვითარება და ქართული წარმოშობის ამანათების წილის მატება მიუთითებს იმაზე, რომ ქართველი მეწარმეები წარმატებით ერგებიან ციფრულ გარემოს და სულ უფრო მეტად ახდენენ საკუთარი ბიზნესის ადაპტირებას ონლაინ სივრცესთან. ეს ტენდენცია არა მხოლოდ ციფრული ეკონომიკის გაფართოებას უწყობს ხელს, არამედ ქმნის ახალ შესაძლებლობებს ინოვაციებისთვის, სტარტაპებისთვის და ზოგადად, ეკონომიკური დივერსიფიკაციისთვის.
მომავალში, სექტორის შემდგომი განვითარებისთვის გადამწყვეტი იქნება ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესება, კიბერუსაფრთხოების სტანდარტების ამაღლება და რეგულაციების მოქნილი ადაპტაცია. ამ ფაქტორების გათვალისწინებით, საქართველოში ელექტრონული კომერცია სავარაუდოდ გააგრძელებს აღმავალ ტრაექტორიას, რაც მნიშვნელოვან წვლილს შეიტანს ქვეყნის ეკონომიკურ პროგრესში და მომხმარებლებს შესყიდვების უფრო ფართო და მოქნილ შესაძლებლობებს შესთავაზებს.
