შეერთებული შტატების ყოფილმა პრეზიდენტმა, დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციამ, ახალი ინგლისის, ნიუ-იორკისა და ვირჯინიის სანაპიროებთან დაგეგმილი ქარის ენერგიის მასშტაბური პროექტების განვითარება დროებით შეაჩერა. ეს გადაწყვეტილება, რომელიც მიღებულ იქნა ადმინისტრაციის ვადის ბოლო პერიოდში, მიზნად ისახავდა პროექტების გარემოზე ზემოქმედების, ეკონომიკური შედეგებისა და ეროვნული უსაფრთხოების ინტერესების უფრო სიღრმისეულ შესწავლას. მორატორიუმი შეეხო რამდენიმე მსხვილ პროექტს, რამაც მნიშვნელოვანი დისკუსია გამოიწვია განახლებადი ენერგიის მომავალსა და ფედერალური რეგულაციების როლზე ამ სექტორში.
ოფშორული ქარის ენერგიის კონტექსტი ამერიკაში
შეერთებულ შტატებში ოფშორული ქარის ენერგია, მიუხედავად მისი უდიდესი პოტენციალისა, ევროპასთან შედარებით ნელა ვითარდებოდა. აშშ-ის ენერგეტიკის დეპარტამენტის მონაცემებით, ქვეყანას აქვს ტექნიკური პოტენციალი, გამოიმუშაოს 2000 გიგავატზე მეტი ელექტროენერგია ოფშორული ქარის მეშვეობით, რაც თითქმის ორჯერ აღემატება ქვეყნის ამჟამინდელ ელექტროენერგიის მოხმარებას. სანაპირო სახელმწიფოები, განსაკუთრებით ახალი ინგლისის, შუა ატლანტიკური და სამხრეთ-აღმოსავლეთ რეგიონები, დიდ იმედებს ამყარებდნენ ამ ტექნოლოგიაზე, როგორც ეკონომიკური განვითარების, სამუშაო ადგილების შექმნისა და ნახშირბადის ემისიების შემცირების საშუალებაზე. წინა ადმინისტრაციების დროს მიღწეული იყო გარკვეული პროგრესი ლიცენზირების პროცესში, რამაც შესაძლებელი გახადა რამდენიმე საპილოტე პროექტის ამოქმედება და მრავალი სხვა დაგეგმილი პროექტისთვის გზის გაკვალვა.
გადაწყვეტილების ძირითადი მიზეზები და დასაბუთება
ტრამპის ადმინისტრაციამ ქარის ენერგიის პროექტების შეჩერება რამდენიმე ფაქტორით ახსნა. ოფიციალური განცხადებების თანახმად, საჭირო იყო დამატებითი დრო პროექტების სრული გარემოზე ზემოქმედების შეფასებისთვის. ეს მოიცავდა შეშფოთებას საზღვაო ეკოსისტემებზე, მათ შორის ვეშაპების, ფრინველებისა და სხვა საზღვაო ბინადრების პოტენციურ დაზიანებაზე. ასევე, ხაზი გაესვა კომერციული თევზჭერის ინდუსტრიის შესაძლო შეფერხებებს, რადგან ქარის ტურბინების დიდი რაოდენობის განლაგება გავლენას მოახდენდა თევზსაჭერ ადგილებსა და ნავიგაციის მარშრუტებზე. ადმინისტრაციის წარმომადგენლები ასევე აღნიშნავდნენ, რომ პროექტების ეკონომიკური სარგებელი და ხარჯები არ იყო სრულყოფილად შეფასებული, ხოლო სუბსიდიების ეფექტურობა კითხვის ნიშნის ქვეშ იდგა. კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ასპექტი იყო ეროვნული უსაფრთხოების ინტერესები. თავდაცვის დეპარტამენტმა გამოთქვა შეშფოთება, რომ ოფშორული ქარის ტურბინებმა შესაძლოა ხელი შეუშალონ რადარის ოპერაციებს და სამხედრო წვრთნებს, განსაკუთრებით ვირჯინიის სანაპიროსთან, სადაც აშშ-ის ერთ-ერთი უდიდესი საზღვაო ბაზა მდებარეობს.
დაზარალებული რეგიონები და მათი რეაქცია
მორატორიუმმა უშუალოდ იმოქმედა სამ ძირითად რეგიონზე: ახალ ინგლისზე (განსაკუთრებით მასაჩუსეტსი და როდ-აილენდი), ნიუ-იორკსა და ვირჯინიაზე. ეს სახელმწიფოები აქტიურად იყვნენ ჩართულნი ოფშორული ქარის ენერგიის განვითარების ინიციატივებში და უკვე დადებული ჰქონდათ ხელშეკრულებები დეველოპერებთან. ადგილობრივი ხელისუფლებები და ენერგეტიკული კომპანიები იმედგაცრუებულნი დარჩნენ გადაწყვეტილებით, რადგან ეს აფერხებდა მათ გეგმებს განახლებადი ენერგიის მიზნების მისაღწევად და მნიშვნელოვან ინვესტიციებს რეგიონულ ეკონომიკაში. მაგალითად, ნიუ-იორკი ამბიციურ მიზნებს ისახავდა ოფშორული ქარის ენერგიის განვითარებაში, რათა დაეკმაყოფილებინა ელექტროენერგიის მოთხოვნა და შეემცირებინა დამოკიდებულება წიაღისეულ საწვავზე. თუმცა, ზოგიერთმა დაინტერესებულმა მხარემ, როგორიცაა თევზჭერის ინდუსტრიის წარმომადგენლები, მიესალმა მორატორიუმს, მიაჩნდათ, რომ ეს მათ ხმას უფრო მეტად გაითვალისწინებდა მომავალში.
მორატორიუმის პოლიტიკური და ეკონომიკური შედეგები
ტრამპის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილებამ პოლიტიკური და ეკონომიკური დაძაბულობა გამოიწვია. ენერგეტიკული სექტორის ანალიტიკოსები აღნიშნავდნენ, რომ ეს ნაბიჯი ხელს უშლიდა აშშ-ის პოზიციონირებას, როგორც განახლებადი ენერგიის ლიდერის, და ქმნიდა გაურკვევლობას ინვესტორებისთვის. ბევრი კომპანია, რომელმაც უკვე ჩადო მილიონობით დოლარი პროექტების დაგეგმვაში, ახალი გამოწვევების წინაშე აღმოჩნდა. გარემოსდამცველი ჯგუფები მორატორიუმს განიხილავდნენ, როგორც კლიმატის ცვლილებასთან ბრძოლის შეფერხებას და წიაღისეული საწვავის ინდუსტრიის მხარდაჭერას. მეორე მხრივ, ადმინისტრაციის მხარდამჭერები ამტკიცებდნენ, რომ გადაწყვეტილება მიღებული იყო ფრთხილი მიდგომით, რომელიც prioritets ანიჭებდა ეროვნულ ინტერესებსა და არსებული რეგულაციების ზედმიწევნით შესრულებას.
მომავალი პერსპექტივები და მიმართულებები
ტრამპის ადმინისტრაციის მორატორიუმი ქარის ენერგიის პროექტებზე უდავოდ იქცა მნიშვნელოვან მომენტად აშშ-ის განახლებადი ენერგიის პოლიტიკის ისტორიაში. მიუხედავად იმისა, რომ გადაწყვეტილება დროებითი ხასიათის იყო, მან ხაზი გაუსვა ბიუროკრატიული პროცესების სირთულეს და დაინტერესებული მხარეების მრავალფეროვან მოთხოვნებს. შეჩერებულ პროექტებთან დაკავშირებული მომავალი ნაბიჯები დამოკიდებული იქნებოდა ახალი ადმინისტრაციის პოლიტიკურ ორიენტაციაზე და მზადყოფნაზე, გადაეხედა ამ საკითხებისთვის. ექსპერტები ვარაუდობდნენ, რომ განახლებადი ენერგიის განვითარება შეერთებულ შტატებში გაგრძელდებოდა, თუმცა შესაძლოა განსხვავებული ტემპითა და რეგულაციებით, რაც უზრუნველყოფდა უფრო დაბალანსებულ მიდგომას ეკონომიკური, გარემოსდაცვითი და ეროვნული უსაფრთხოების ინტერესებს შორის. ამასთან, საჭირო იქნებოდა უფრო ეფექტური დიალოგი ყველა დაინტერესებულ მხარესთან, რათა მიღწეულ იქნას მდგრადი და გრძელვადიანი გადაწყვეტილებები.
