აშშ-ის ყოფილი პრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციამ, ორშაბათს განაცხადა, რომ აჩერებს იჯარებს აშშ-ის აღმოსავლეთ სანაპიროზე, კერძოდ, ახალი ინგლისის, ნიუ-იორკისა და ვირჯინიის სანაპიროებთან მიმდინარე ხუთი მსხვილმასშტაბიანი სანაპირო ქარის ენერგეტიკული პროექტისთვის. ადმინისტრაციის განცხადებით, ეს გადაწყვეტილება ეროვნული უსაფრთხოების რისკებით არის განპირობებული, რომლებიც პენტაგონმა გამოავლინა. შეჩერება ძალაში დაუყოვნებლივ შევიდა და წარმოადგენს მორიგ ნაბიჯს, რომელიც ადმინისტრაციამ გადადგა განახლებადი ენერგიის წყაროების განვითარების შესაფერხებლად. აღნიშნული გადაწყვეტილება მიღებულ იქნა მას შემდეგ, რაც ფედერალურმა მოსამართლემ ორი კვირის წინ გააუქმა პრეზიდენტ ტრამპის აღმასრულებელი ბრძანება ქარის ენერგიის პროექტების დაბლოკვის შესახებ, რაც უკანონოდ მიიჩნია.
გადაწყვეტილების არსი და მასშტაბი
ტრამპის ადმინისტრაციის მიერ მიღებული ზომა გულისხმობს იმ ტერიტორიების იჯარების დროებით გაუქმებას, რომლებზეც უკვე დაწყებულია ან დაგეგმილია მსხვილი ქარის ელექტროსადგურების მშენებლობა. ეს პროექტები, რომლებიც ძირითადად ახალი ინგლისის, ნიუ-იორკისა და ვირჯინიის სანაპიროებთან მდებარეობს, ამერიკის ენერგეტიკული ლანდშაფტის მწვანე ტრანსფორმაციის მნიშვნელოვან ნაწილად განიხილებოდა. შეჩერების უმთავრეს მიზეზად პენტაგონის მიერ იდენტიფიცირებული ეროვნული უსაფრთხოების რისკები სახელდება, თუმცა ამ რისკების კონკრეტული ბუნება დეტალურად არ დაკონკრეტებულა. გადაწყვეტილება ძალაში დაუყოვნებლივ შევიდა, რაც პროექტის დეველოპერებისა და მხარდამჭერებისთვის მოულოდნელი და მნიშვნელოვანი გამოწვევა გახდა. შინაგან საქმეთა დეპარტამენტს, რომელიც ზედამხედველობს სანაპირო ქარის ენერგიის განვითარებას, დაევალა თავდაცვის დეპარტამენტთან და სხვა შესაბამის უწყებებთან თანამშრომლობა, რათა განხორციელდეს არსებული ვითარების დეტალური შეფასება.
ეროვნული უსაფრთხოების ფაქტორი და პენტაგონის როლი
ეროვნული უსაფრთხოების არგუმენტი, რომელსაც ადმინისტრაცია ეყრდნობა, სანაპირო ქარის პროექტების შეჩერების ერთ-ერთ ყველაზე მძლავრ მოტივაციად გვევლინება. პენტაგონის მიერ გამოვლენილ რისკებში შესაძლოა მოიაზრებოდეს სამხედრო წვრთნების არეალებთან კონფლიქტი, რადარების ფუნქციონირებაზე პოტენციური ზეგავლენა ან სხვა სტრატეგიული მოსაზრებები, რომლებიც საზღვაო თავდაცვის შესაძლებლობებს უკავშირდება. მიუხედავად იმისა, რომ სპეციფიკური დეტალები არ გამჟღავნებულა, ამ ტიპის დასაბუთება ტრადიციულად სერიოზულად აღიქმება პოლიტიკურ წრეებში და ხშირად გამოიყენება სენსიტიური გადაწყვეტილებების გასამართლებლად. შინაგან საქმეთა დეპარტამენტის დავალება, ითანამშრომლოს თავდაცვის დეპარტამენტთან, მიუთითებს იმაზე, რომ ადმინისტრაცია აპირებს ამ საკითხების სიღრმისეულ შესწავლას და შესაძლოა, პროექტების მომავალი ბედი სწორედ ამ თანამშრომლობის შედეგებზე იყოს დამოკიდებული.
ადმინისტრაციის ენერგეტიკული პოლიტიკა და წინარე მოვლენები
ეს გადაწყვეტილება არ არის იზოლირებული მოვლენა, არამედ ტრამპის ადმინისტრაციის ფართო პოლიტიკის ნაწილია, რომელიც მიზნად ისახავს განახლებადი ენერგიის განვითარების შეფერხებას და ტრადიციული, წიაღისეული საწვავის ინდუსტრიის მხარდაჭერას. ადმინისტრაციის მხრიდან ხშირად გამოითქმებოდა სკეპტიციზმი ქარის ენერგიის მიმართ, სხვადასხვა არგუმენტის მოშველიებით, მათ შორის გარემოსდაცვითი ან ვიზუალური ზეგავლენის მითითებით. აღსანიშნავია, რომ ამჟამინდელ შეჩერებას წინ უძღოდა სასამართლო დავა, სადაც ფედერალურმა მოსამართლემ ტრამპის აღმასრულებელი ბრძანება, რომელიც ქარის ენერგიის პროექტებს ბლოკავდა, უკანონოდ ცნო. ეს სასამართლო გადაწყვეტილება წარმოადგენდა მნიშვნელოვან მარცხს ადმინისტრაციისთვის განახლებადი ენერგიის წინააღმდეგ ბრძოლაში, რის შემდეგაც ახალი გზების ძიება დაიწყო სექტორის შეფერხებისთვის. იჯარების შეჩერება შესაძლოა სწორედ ამ ძიების შედეგი იყოს, რაც მიუთითებს ადმინისტრაციის მტკიცე პოზიციაზე.
პროექტების გავლენა და მომავალი პერსპექტივები
აღნიშნული შეჩერება მნიშვნელოვან გაურკვევლობას ქმნის როგორც დაზარალებული ხუთი პროექტის, ისე ზოგადად აშშ-ის სანაპირო ქარის ენერგეტიკული ინდუსტრიისთვის. მსხვილმასშტაბიანი პროექტები, რომლებიც მშენებლობის პროცესშია ან განვითარების მოწინავე ეტაპზე იმყოფება, უკვე მოითხოვდა მნიშვნელოვან ინვესტიციებსა და დაგეგმვას. იჯარების შეჩერება აფერხებს ამ ინვესტიციების დაბრუნებას, აყოვნებს სამუშაო ადგილების შექმნას და კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებს სახელმწიფოებისა და კომპანიების ვალდებულებებს განახლებადი ენერგიის მიმართ. ეს ნაბიჯი ასევე პოტენციურად შეაფერხებს აშშ-ის პროგრესს კლიმატის ცვლილების წინააღმდეგ ბრძოლაში და ენერგეტიკული დამოუკიდებლობის გაძლიერებაში. მომავალი დამოკიდებულია შინაგან საქმეთა და თავდაცვის დეპარტამენტების თანამშრომლობის შედეგებზე. გაურკვეველია, შეძლებს თუ არა ადმინისტრაცია თავისი გადაწყვეტილების გამართლებას კონკრეტული მტკიცებულებებით ეროვნული უსაფრთხოების რისკების შესახებ, თუ ეს ნაბიჯი კვლავ პოლიტიკური მოტივაციით იქნება განპირობებული.
ამგვარად, ტრამპის ადმინისტრაციის მიერ სანაპირო ქარის ენერგეტიკული პროექტების იჯარების შეჩერება წარმოადგენს მნიშვნელოვან განცხადებას, რომელიც კიდევ ერთხელ უსვამს ხაზს მის წინააღმდეგობას განახლებადი ენერგიის წყაროების მიმართ. ეროვნული უსაფრთხოების საბაბით მიღებული ეს გადაწყვეტილება, რომელიც ადმინისტრაციის ზოგად ენერგეტიკულ პოლიტიკას ეხმიანება, ქმნის მნიშვნელოვან გამოწვევებს მომავალი განვითარებისთვის და აყენებს კითხვის ნიშნის ქვეშ აშშ-ის გრძელვადიან მიზნებს ენერგეტიკულ სექტორში. უწყებათაშორისი თანამშრომლობა, რომელიც ამ გადაწყვეტილებას მოჰყვება, გადამწყვეტი იქნება ამ პროექტების საბოლოო ბედის დასადგენად და იმის საჩვენებლად, თუ რა მიმართულებით განვითარდება ქვეყნის ენერგეტიკული პოლიტიკა მომავალში.
